Een overheid is geen gezin, dus stop die vergelijking

Het virus van de besparingskoorts blijft slachtoffers maken. Vooral jongeren en ouderen behoren tot de risicogroep. Volgens de laatste berichten zou het gratis vervoer voor Vlaamse 65-plussers worden afgeschaft. Een abonnement zou voor hen 180 euro gaan kosten. Dat betekent voor sommige gepensioneerden simpelweg dat je hun mobiliteit, hun vrijheid afpakt. Of gaat het hier misschien over een schalks plan van de overheid om meer ouderen opnieuw achter het stuur te krijgen, teneinde het al te vlotte verkeer wat te temperen?

Voor de kranige senioren die al wat langer op deze bol rondschuifelen: (roept) "dat uw abonnement straks 7.260 frank gaat kosten!".

De regering moest iets doen natuurlijk. Eigenlijk wou ze het liefst de 65-plusleeftijd optrekken naar 67-plus, de nieuwe pensioenleeftijd. Anders zitten we straks met horden oudere werknemers die gratis met het openbaar vervoer reizen en dat kan uiteraard niet. Een systeem van vervroegde brugverjaardagen botste echter op protest van de kleinkinderen.

Maar ook de jeugd, de 67-plussers van overmorgen, wordt niet gespaard. Het inschrijvingsgeld voor het hoger onderwijs wordt opgetrokken met maar liefst 44 procent. Redelijk onverstandig voor een land met als enige natuurlijke rijkdom zijn goed geschoolde burgers.

Tja, de tering en de nering, zeker? Niet helemaal. Want het verhoogde tarief blijft gelden, ook als er de komende jaren weer meer budgettaire ruimte zou komen, aldus minister Crevits. Het is dus een politieke keuze, eerder dan budgettaire noodzaak.

"Is een jaar onderwijs geen 890 euro waard, dan?" Waard? Onderwijs is geen luxeproduct maar een basisrecht. Het hoort niet thuis op de vrije markt. Prijszetting is dus een verkeerde vraagstelling. Net als de vergelijkingen met ticketprijzen voor Tomorrowland, trouwens.

Is de straat voor uw deur geen 1.000 euro waard? Of het blussen van uw brandende huis? Zijn uw kinderen geen 1.000 euro waard? Awel, betaal ze dan zelf. Besparen wij weer miljoenen op kindergeld.

Gwendolyn Rutten heeft gelijk wanneer ze zegt dat 'gratis niet bestaat'. Die dingen zijn ook niet gratis. Wat men bedoelt, is: "We kozen ervoor om dit te betalen met gemeenschapsgeld. En nu gaan we dat geld gebruiken voor andere dingen." Waarvoor precies, is me alleen nog niet helemaal duidelijk.

"Ja maar, een gezin mag toch ook niet meer uitgeven dan het binnenkrijgt?" Kunnen we eindelijk stoppen met die sofistische vergelijking? Een staat is geen gezin. Dat idee van Adam Smith uit 1776 is ouder dan de hete luchtballon, en evenzeer in onbruik geraakt.

Kent u een gezin dat zijn eigen geld drukt? Dat zijn eigen centrale bank heeft? Dat leent via staatsobligaties met de belofte dat de kleinkinderen het wel zullen terugbetalen? Ik ook niet. (Behalve de Rothschilds misschien.) Laat ons dus ophouden met die simplistische onzin. Overheden die zichzelf vergelijken met gezinnen doen dat enkel om hun besparingen het aura te geven van een goede huisvader. (Ik wou 'goede huismoeder' zeggen, maar dat zou gezien de gemiddelde samenstelling van die regeringen niet eerlijk zijn.)

Spaarzaamheid in een (micro-economische) gezinssituatie is niet te vergelijken met besparingen in een macro-economisch systeem. Elk beetje econoom kan u het verschil uitleggen en erbij vertellen dat de groei van ons huidig economisch en monetair systeem zelfs gebaseerd is op opeengestapelde leningen (fractioneel bankieren). Wil je dat echt veranderen, dan zul je eerst een nieuw systeem moeten bedenken. Een onderwerp waar ongetwijfeld nog veel interessante thesissen over te schrijven vallen.

Wie enkel de theorieën van die ouwe potloodventer Adam Smith en zijn perverse, onzichtbare hand kent, heeft blijkbaar nooit zijn hogeschool afgemaakt. Misschien was het inschrijvingsgeld daarvoor te hoog.