‘Eén graad lager bespaart je 7 procent energie’: zo kan je energiezuinig leven

Een sombere voorspelling: deze herfst zal één op de twee gezinnen in financiële problemen belanden, omdat ze hun energiefactuur niet meer kunnen betalen. Voor veel huishoudens zit er weinig anders op dan te besparen en elk beetje energieverspilling aan te pakken. Maar energiezuinig leven: hoe doe je dat? We gingen op stap met energiesnoeiers. ‘Een instinker: zelf afwassen verbruikt meer energie dan een vaatwasser.’

Als energieconsulent bij het Mechelse lokale bestuur IGEMO gaat Emma Allaert (26) langs bij mensen die hun energieverbruik willen aanpakken. En als het even kan: drastisch.

Emma Allaert: “Je kunt heel veel leren door een energiescan van je woning te laten uitvoeren. Via vlaanderen.be kun je zelfs een gratis scan aanvragen als je sociale huurder bent, een beperkt inkomen hebt of recht hebt op het sociaal tarief (een voordelig tarief voor elektriciteit en aardgas, red.). Behoor je niet tot zo’n doelgroep, dan kun je de scan ook tegen betaling laten uitvoeren. Er komt dan een expert langs bij je thuis om te checken: hoe kan het hier zuiniger?”

Kan dat ook met kleine ingrepen?

Allaert: “Zeker. Tot 10 procent van ons elektriciteitsverbruik is sluipverbruik. Intussen weten de meeste mensen dat ze de opladers van telefoons en computers best uittrekken, maar ze vergeten dat een televisie in stand-by nog steeds energie verbruikt. Ook je digicorder en modem trek je ’s nachts beter uit. Wie heeft internet nodig als hij ligt te slapen?”

De computer staat op de hoogste plaats in het rijtje van de sluipverbruikers, gevolgd door de tv met digicorder of dvd-speler.

Allaert: “Ook je koffiezetapparaat is een sluipverbruiker. Net als de klok van je oven en microgolfoven.

“Handige oplossing: gebruik een verdeelstekker met aan- en uitknop. Stop daar de snoeren van je tv, modem en digicorder in. Zo hoef je maar op één knop te drukken als je de deur uitgaat. Het lijkt verwaarloosbaar, maar als je weet dat een gemiddeld huishouden bijna 100 apparaten telt, kom je toch aan een mooi bedrag.”

Nog een verliespost: verouderde toestellen.

Allaert: “De vuistregel is: vanaf vijftien jaar worden het energieverslinders en zijn ze aan vervanging toe. Wie van het sociaal tarief geniet, heeft recht op een bon van Fluvius van 250 euro om zo’n apparaat te vervangen.”

Welke toestellen slurpen het meeste energie?

Allaert: “Bovenaan staan koelkasten en diepvriezers. Koelen is héél energie-intensief. Een droogkast verbruikt doorgaans meer dan een afwasmachine, die dan weer meer verbruikt dan een wasmachine.”

Van al het warme water dat we verbruiken, gaat 80 procent naar de douche.

Allaert: “En toch is douchen nog altijd beter dan een bad nemen: met een douche verbruik je tussen 30 en 40 liter warm water, met een bad ben je algauw 100 tot 120 liter kwijt. Douch nooit te lang. Vijf minuten is ruim voldoende. Gebruik ook een spaardouchekop: dat beperkt de prijs van een douchebeurt tot 50 cent, in plaats van 2 euro met een gewone douchekop.

“Het minst energiezuinig zijn hippe regendouches. Er zijn mensen die een BEN-woning bouwen – BEN staat voor ‘bijna energieneutraal’ – maar dan wel voor zo’n regendouche kiezen. Absurd.”

Hoe helpt een thermostatische mengkraan?

Allaert: “Die zorgt ervoor dat je sneller op de gewenste temperatuur zit en minder water verspilt. Zelf zet ik een emmer in mijn douche, waarmee ik eerst het koude water opvang. Dat gebruik ik voor de planten of het toilet.”

BEVROREN PIEPSCHUIM

Gewapend met een totebag vol tips en verdeelstekkers belt Emma Allaert aan bij Yvo, een alleenstaande zestiger. Hij nam contact op na een onaangename verrassing op zijn energiefactuur.

Yvo: “Ik schrok me een ongeluk: ik moest opeens 1.850 euro bijbetalen. Ik weet wel dat de energieprijzen torenhoog zijn, maar dat is toch overdreven? Ik heb niet eens een gasaansluiting. Alles draait hier op elektriciteit. De enige energie die ik verbruik, zijn de twee radiatoren in de woonkamer en ’s avonds een halfuur tv, meer niet. En dan zijn er nog de koelkast en de diepvriezer, maar dat verbruik is verwaarloosbaar, denk ik.”

Eerst probeert Allaert zicht te krijgen op de algemene staat van Yvo’s woning. Omdat hij een appartement op de tweede verdieping huurt, heeft ze weinig informatie. Het bouwjaar schat Yvo rond 1980. Naar de EPC-waarde – de waarde die aangeeft hoe energiezuinig een woning is – is het gissen.

Yvo: “Om het in de winter aangenaam warm te hebben, moet ik de thermostaat op 22 graden zetten. Dat is veel, maar anders is het hier te koud.”

Allaert: “Je hebt een vrij oude thermostaat. Erg accuraat zal die niet zijn. (Tot ons) Het zal je verbazen, maar ik kom geregeld in huizen waar de thermostaat standaard op 25 graden staat. Mensen beseffen vaak niet hoe ze zo’n ding moeten gebruiken.”

Overdag moet hij op 20 of 19 graden, dat weten we intussen.

Allaert: “Eén graad lager bespaart je 7 procent energie. Dat gaat toch al snel over een besparing van een paar honderd euro per jaar. Zet hem zeker nooit hoger dan 20.”

Yvo: “’s Nachts zet ik de verwarming heel laag. Dan verbruik ik niks.”

Allaert: “En toch is het beter om niet onder de 15 graden te zakken. Je zorgt best voor een constante temperatuur, ook als je niet thuis bent. Ga je te laag, dan krijgen koude, vocht en schimmel vrij spel. En dan moet je verwarming daarna net extra hard werken.

“Het is een goed idee om speciale folie achter je radiatoren te plaatsen. Zeker bij slecht geïsoleerde muren zoals hier zorgt zulke folie ervoor dat de warmte naar binnen wordt weerkaatst en niet naar buiten ontsnapt.”

Yvo: “Ik gebruik alleen de twee radiatoren in de woonkamer. In de badkamer heb ik een klein elektrisch toestel dat hete lucht blaast, maar dat zet ik een kwartier, hooguit een half uur op.”

Allaert: “Je gebruikt dat toestel best zo kort mogelijk. Elektrische verwarmingstoestellen zijn slokoppen qua verbruik.”

Dan volgt een inspectie van de boiler. Die staat in een bergruimte naast de keuken, naast de diepvriezer, wasmachine en droogkast.

Allaert: “Je hebt geen extra boiler in de keuken? Goed zo. Vaak hebben mensen zo’n kleine boiler van 5 à 10 liter staan. ‘Dan heb ik direct warm water voor de afwas’, zeggen ze dan. Maar zo’n ding vreet evenveel energie als een oude koelkast of diepvriezer.

“Jouw boiler is geen al te nieuw model, en verbruikt dus wel wat. Je voelt warmte als je je hand erop legt. Dat betekent warmteverlies. Nog slechter: je warme boiler staat naast je diepvriezer. Die moet nu extra hard werken om op min 18 graden te blijven. Misschien toch een andere plek zoeken voor je vriezer?

“Nu we het toch over verbruik hebben: stop je diepvriezer altijd zo vol mogelijk. Zo isoleert die zichzelf. Je koelkast stop je best níét te vol. Die werkt met een luchtstroom. Zit hij te vol, dan kan de lucht niet circuleren.”

Yvo: “Ik ga één keer per maand winkelen en stop mijn diepvriezer dan vol. Maar tegen het eind van de maand is hij leeg.”

Allaert: “Als hij bijna leeg is, kun je hem vullen met piepschuim of extra ijsblokjes. Op die manier vult hij zich niet met warme lucht als je de deur opent.

“Nog een tip: krab een ijslaag altijd weg. Een ijslaag van 2 millimeter verhoogt je verbruik al met 10 procent. Stop nooit warme etenswaren in je diepvriezer. Laat ze eerst afkoelen tot kamertemperatuur, zet ze vervolgens in de koelkast, en dan pas in de diepvriezer. Anders moet je diepvriezer meteen 20 graden overbruggen.

“Je koelkast stel je best in tussen 4 en 6 graden. Niet lager, niet hoger.”

Yvo: “Ik had hem op drieënhalf staan. Hoe lager, hoe beter, dacht ik.”

Allaert: “Toch niet. Dan moet je koelkast harder werken.

“Let er ook op dat je je wasmachine en droogkast altijd propvol stopt. Draai nooit een halve trommel. En was ook niet op een te hoge temperatuur: een kookwas verbruikt drie keer zoveel als een was op 30 graden. In de lente en de zomer droog je je was op een wasrek. Zelf heb ik geen droogkast thuis. Maar als je er wel één gebruikt, zorg dan altijd dat je de filter op tijd schoonmaakt: achterblijvende stofdeeltjes belemmeren het wegblazen van de warme, vochtige lucht en dan verbruikt je toestel meer.

“Stop ook je afwasmachine altijd boordevol. Gebruik het alleen voor borden en bestek, en was je pannen en potten met de hand, dan kun je meer kwijt in je machine. Gebruik ook altijd het ecoprogramma op elke machine. Dat duurt misschien langer, maar het verbruikt sowieso het minst.

“Iets anders, Yvo: verlucht jij voldoende?”

Yvo: “In de zomer wel. In de winter ga ik natuurlijk geen ramen openzetten.”

Allaert: “En toch doe je dat beter wel. Zomer of winter, zet elke dag 10 minuten je ramen helemaal open, niet gewoon op een kier. Zo ververs je niet alleen de lucht in je huis – goed voor de gezondheid – het zorgt er ook voor dat het hier binnen niet te vochtig wordt.”

Wat is er mis met vochtige lucht?

Allaert: “Die warmt minder snel op dan droge lucht. Kijk, ik heb hier een woonmeter (haalt een klein bakje tevoorschijn). Die meet de temperatuur en luchtvochtigheid in de ruimte. Ideaal zit je vochtigheidsgraad tussen 30 en 60 procent. Momenteel zit je aan 74 procent, een tikje te vochtig. Ga je onder de 30 procent, kun je de kamer wat vochtiger maken door een kommetje water op tafel te zetten.

“Ik zie dat je badkamer geen ramen of afzuigsysteem heeft. Zet je de badkamerdeur open na je douche? Het nadeel is dat het vocht dan je huis in wordt gestuurd. Zo krijg je vochtafzetting of schimmel. Bij nieuwe huizen stopt men ventilatieroosters in de ramen van de droge kamers – de slaapkamer, de living, het bureau… Dat zorgt voor een natuurlijke toevoer van droge lucht. In de natte kamers – de keuken, de badkamer, het toilet en het washok – zet men een afzuigsysteem.”

Heb je nog advies voor in de keuken? Yvo heeft een oud elektrisch vuur.

Allaert: “Een inductievuur is het zuinigst. Elektrische kookplaten blijven nog een tijd nawarmen. Schakel ze op tijd uit en gebruik de restwarmte om je eten verder te garen.

“Gebruik zo weinig mogelijk water om je aardappelen of pasta te koken. Dan kookt je water sneller. Zet ook altijd deksels op je potten. Dan bereik je tot drie keer sneller de kooktemperatuur. Water kook je best in een waterkoker, niet in een pot op het vuur. Vergeet dan wel niet de stekker van je waterkoker uit te trekken als je klaar bent, anders heb je weer sluipverbruik. En ontkalk hem geregeld, net als je koffiemachine.

“Je hoeft ook niet altijd je oven voor te verwarmen: afbakbroodjes kunnen gerust meteen de oven in. Laat je afzuigkap niet langer opstaan dan nodig en zet hem niet altijd op maximale capaciteit. Vervang of reinig geregeld de filters. Een vettige filter laat minder lucht door en vermindert het rendement.”

Yvo: “Ik zet dat ding eigenlijk nooit op.”

Allaert: “Dan zal de vochtigheidsgraad in je huis stijgen tijdens het koken, wat je verwarming harder doet draaien.

“Het lijkt allemaal veel, maar je zult zien: het worden snel gewoontes. Het is een kwestie van de juiste balans te vinden tussen energiezuinig en praktisch.”

Ze belooft Yvo nog een gedetailleerd rapport van de energiescan. Dat stuurt ze ook naar de eigenaar van het appartement.

Allaert: “Puur ter info, maar ooit zal hij in actie moeten komen: tegen 2050 moeten alle woningen in Vlaanderen energiezuinig en vrij van fossiele brandstoffen zijn.”

LAAGHANGEND FRUIT

Energiezuinig wonen vergt een hele aanpassing, maar energie-expert Alex Polfliet (60), CEO van adviesbureau Zero Emission Solutions, ziet dat anders.

Polfliet: “We hebben veel te lang niet nagedacht over wat we doen met onze energie. Ik stoor me aan het beleid dat zich alleen concentreert op: ‘Hoeveel betalen we?’ De overheid denkt nog steeds niet na over hoeveel energie we écht nodig hebben, en hoeveel we kunnen uitsparen. De btw op gas en elektriciteit wordt tijdelijk verlaagd, er worden premies uitgedeeld, maar eigenlijk moeten we in de eerste plaats ons verbruik beperken en de verspilling aanpakken. Het laaghangend fruit, noem ik dat. Door eenvoudige aanpassingen kunnen we ons energieverbruik met 10 à 15 procent verminderen. Als we deze winter willen doorkomen, zit er maar één ding op: ons gedrag bijsturen.”

Als energie-expert had jij deze crisis al van mijlenver zien aankomen.

Polfliet: “Jawel, al zijn ook wij verbaasd over de extreem hoge prijzen. Onze overheid heeft veel te lang liggen slapen. België hinkt niet alleen achterop in de productie van hernieuwbare energie, maar ook op het vlak van energie-efficiëntie. De Belgische woningen behoren tot de slechtst geïsoleerde van Europa. Omdat ze geïsoleerd zijn alsof we in een zacht Middellandse Zeeklimaat leven, verliezen onze woningen in de winter ongeveer 0,6 graden per uur. Verwarm je met gas, dan komt dat nu neer op een verlies van pakweg 16 euro per dag. Zolang de energieprijzen laag waren, lag niemand daar wakker van.”

Naar welk verbruik moeten we streven? Volgens recente cijfers verbruikt een Vlaams huishouden jaarlijks per huis gemiddeld 17.000 kWh aardgas en per inwonende persoon 1.000 kWh elektriciteit.

Polfliet: “Dat is veel te veel. Ik wil mezelf niet als voorbeeld stellen, maar wij verbruiken jaarlijks 6.000 kWh voor elektriciteit én verwarming samen. En nee, daarvoor hoeven we niet als holbewoners te leven. Wij leven als een normaal gezin, met alle moderne comfort.

“Ons lage verbruik hebben we te danken aan een warmtepomp met vloerverwarming, de meest zuinige manier om te verwarmen. We hebben ook zonnepanelen en maken onze elektriciteit dus zelf. Ons maandelijks voorschot bedraagt 50 euro. Dat is de elektriciteit die we in de wintermaanden moeten bijkopen, omdat onze zonnepanelen dan niet voldoende produceren. In totaal komt onze factuur op 600 euro per jaar, meer niet.”

Zijn zulke bedragen voor iedereen haalbaar?

Polfliet: “Verwarmen met een warmtepomp en vloerverwarming kan alleen in een woning die zeer goed geïsoleerd is. Maar in een woning die maximaal vijftien jaar oud is, moet het perfect mogelijk zijn om tot een verbruik van 6.000 kWh te zakken. Dat vergt eerst wel een flinke investering, natuurlijk.”

Een investering waar veel gezinnen deze winter geen ruimte voor hebben.

Polfliet: “Akkoord, maar het is ook een kwestie van keuzes maken. Wij hebben er destijds voor gekozen om geen dure keuken te laten plaaten, en in plaats daarvan te investeren in zonnepanelen en isolatie.”

Jullie lopen dus niet constant door het huis met een energiemeter om van elk apparaat het verbruik te meten?

Polfliet: “Niet meer. We hebben dat een tijd gedaan. Ik raad het iedereen aan: meten is weten. Dat leg ik vaak uit met een boutade: níét naar de televisie kijken kost je meer dan wél kijken. Elke dag twee uur kijken kost je 2 eurocent. Je tv-toestel het hele jaar op stand-by laten staan, kost je 125 euro.”

Je deed onlangs een oproep op Twitter om besparingstips uit te wisselen. Zaten er bij die je nog niet kende?

Polfliet: “Iemand opperde: als je je aardappelen of spaghetti afgiet, steek dan een stop in je gootsteen. Dat water heeft tenslotte een temperatuur van 100 graden, warmte die je deels kunt recupereren om je keuken op te warmen.”

Over warm water gesproken: wat is een douchewarmtewisselaar?

Polfliet: “In Nederland is hij vrij populair. Met zo’n douchewarmtewisselaar ga je het warme water dat wegloopt naar de riool gebruiken om het instromende koude water voor te verwarmen.”

Zelf adviseerde je: haal het tapijt van je oma van de zolder. Werkt tapijt zo isolerend?

Polfliet: “Enerzijds werkt het isolerend, anderzijds krik je er de gevoelstemperatuur mee op. Als je koude voeten hebt, ga je al snel de verwarming hoger zetten. Met een tapijt onder je voeten, kun je makkelijker leven met een thermostaat die één of twee graden lager staat. En dat blijft toch de interessantste besparingstip.

“Nog een belangrijke: vervang je halogeenspots door ledlampen: die verbruiken tien keer minder. Daarom vervang je oude lampen best meteen, zelfs als ze nog prima werken. Je verdient ledlampen zo snel terug dat het geen zin heeft te wachten.”

15 tot 20 procent van onze energie gaat naar sanitair warm water. Een tip van jou: droog je na het douchen af in de warme douchecabine.

Polfliet: “En leg je kleren binnen handbereik. Zo vermijd je dat je de badkamer te warm gaat stoken voor die paar minuten dat je er bent.

“Nog een instinker: zelf afwassen verbruikt meer energie dan een vaatwasser. Voor een afwas heb je gemiddeld 10 liter water nodig. Een vaatwasser gebruikt met een ecospaarprogramma evenveel, maar er passen wel drie afwasbeurten in. Meteen een mooi excuus om de afwas niet meer te doen. In dezelfde lijn: strijk minder. Je mag niet onderschatten hoeveel een strijkijzer verbruikt. Dan draag je beter kleding die niet gestreken hoeft te worden. Ik draag bewust geen hemden meer.”

In De zevende dag zei je dat we kledij beter meteen kunnen opvouwen als ze uit de droogkast komt. Drogen we de was niet beter op een droogrek?

Polfliet: “De was buiten drogen is het zuinigst. Maar wat doe je als het regent? Je kunt je was in huis ophangen, maar dat brengt weinig of niks op: dan moet je de warmte van je huis gebruiken om de was te drogen. Een droogkast lijkt me dus niet verkeerd, zeker als je een energiezuinig model aanschaft.”

Een tip van een Twitteraar: kook telkens voor twee dagen en warm de tweede dag je maaltijd op in de microgolfoven.

Polfliet: “Je microgolfoven is zuiniger dan je vuur of oven. Ben je van plan deze winter alleen nog diepvriesmaaltijden te eten, dan heb ik één tip: laat ze eerst ontdooien in de koelkast. Dan moet je microgolfoven minder hard werken én blijft je koelkast koud. Een airfryer is trouwens zuiniger dan een gewone friteuse of een oven.”

Nog even over dat warme water: naar het schijnt vraag je best aan de installateur van je boiler om je toestel energiezuiniger in te stellen.

Polfliet: “Er bestaat discussie over hoe vaak je boiler boven de 65 graden moet gaan, om niet het risico te lopen op een legionellabacterie. Ik durf dus niemand aan te raden de boiler deze winter op 40 graden te zetten en lauw te douchen. Ik wil geen doden op mijn geweten.”

Is het isoleren van warmwaterleidingen aan te raden?

Polfliet: “Absoluut. Iets wat velen over het hoofd zien: ze zetten de centrale verwarming in een plaats die verder niet verwarmd hoeft te worden, zoals de garage. Vervolgens trekken ze meterslange leidingen naar de woonruimte, keuken en badkamer. Als je die leidingen niet isoleert, zul je onderweg veel warmte verliezen. Dat de leidingen in de woonruimte niet geïsoleerd zijn, is dan weer géén probleem: ze geven warmte af waar je ze kan gebruiken.”

CHIQUE VIDE

De grootste slokop blijft de verwarming: 50 tot 55 procent van onze energiefactuur gaat eraan op. Levert het op om je thermostaat te vervangen?

Polfliet: “Een thermostaat stuurt je verwarming. Hem vervangen zal op zich geen energiebesparing opleveren, maar zorg er wel voor dat hij op de juiste plek hangt: centraal in de kamer die je als leefruimte gebruikt.

“Een fout die mensen zonder thermostaat vaak maken: zodra ze het koud krijgen, draaien ze de kranen van hun radiatoren helemaal open. Dan wordt het sneller warm, denken ze. Dat is niet zo. Vervolgens vergeten ze die kraan weer dicht te draaien. Zo verspil je warmte.

“Alle spullen in huis – meubilair, huisraad… – absorberen warmte, die ze heel traag weer afgeven. Daarom mag je je woning overdag, als je niet thuis bent, niet helemaal onverwarmd laten. Als je kort en krachtig ventileert door de ramen even helemaal open te zetten, dan zal dat materiaal z’n warmte niet verliezen. Maar laat je de hele dag een raam op kiepstand staan, dan koelt het materiaal wél af en zal je meer moeten stoken om je huis weer warm te krijgen. Een uur vóór je gaat slapen kan je de verwarming al lager zetten: je leefomgeving heeft de warmte opgenomen en zal die traag afgeven.”

Tegenwoordig is het de trend om binnenmuren en tussendeuren te verwijderen en alles open te gooien. Dat is vermoedelijk een slechte zaak voor je verbruik?

Polfliet: “Inderdaad. In moderne woningen staat een vide chique, maar het levert je ook een vide in je portemonnee op. Warmte stijgt, dus met zo’n vide ben je de bovenste verdieping aan het verwarmen, terwijl het beneden koud blijft. Wat heb je nu aan een grote hal met een warm plafond?

“Je bouwt best compact. Hoe minder buitenmuren, des te energie-efficiënter je woning. Dakkapellen zijn uit den boze. De Vlaamse fermette is qua energieverbruik een draak.”

In wat voor een woning woon je zelf?

Polfliet: “Wij hebben een vrij compacte halfopen bebouwing. Mijn buurman is mijn beste isolatie: zijn woning zit aan de noordwestkant, dus hij vangt de meeste koude wind op. Dank je, buurman, voor de gratis isolatie.”

ZOEK DE KRUIPKELDER

Komende winter wordt bar voor velen, zoveel is zeker. Logisch dat sommigen van plan zijn hun energieverbruik voor eens en voor altijd grondig aan te pakken. Daarvoor kunnen ze een beroep doen op renovatiecoaches. Sven Schoeters geeft duurzaam advies aan iedereen die wil verbouwen.

Schoeters: “Mijn job is enorm divers, maar sinds de oorlog in Oekraïne hoor ik nog maar één ding als ik bij mensen langsga: ‘Ik wil van de gas af.’”

Kan dat zomaar? Een warmtepomp kan alleen in een goed geïsoleerd huis, hoorden we net.

Schoeters: “Klopt. Zolang de koude lucht nog door gaten en kieren naar binnen waait, heeft het zelfs geen zin om over een warmtepomp na te denken. Gelukkig zijn er tussenoplossingen.

“Alles begint bij isoleren. Tegen 2050 moet elke Vlaamse woning een EPC-waarde van 100 of minder hebben. Niet iedereen raakt daar in één keer, maar wij zijn er om een stappenplan op te stellen. Ga ik op huisbezoek, dan kijk ik altijd eerst naar het dak. Via het dak ontsnapt 30 procent van de warmte, en dus ook het geld. Vaak zeggen mensen: ‘Maar wij verwarmen de slaapkamers niet.’ Dat maakt niet uit: het is niet omdat je de slaapkamers niet verwarmt, dat er geen verlies is. Integendeel: isoleer je dak en je kan je verwarming zo een paar graden laten zakken.”

Een dak vol zonnepanelen, dat is het plan van Laura. Ze woont met haar man en twee kinderen in een vrijstaande woning aan de rand van Mechelen. Ze kochten hun huis – bouwjaar: 1970 – in 2019. De vorige eigenaars gaven het rond 2000 nog een grondige renovatiebeurt.

Laura: “Opladers uittrekken, de tv niet op stand-by laten staan: dat doen we al langer. Ik heb niet het gevoel dat we met die kleine aanpassingen nog veel kunnen besparen. En toch is ons energieverbruik vrij hoog: we betaalden het voorbije jaar een maandelijks voorschot van 500 euro. Bij de eindafrekening kwam daar nog eens 500 euro bovenop. Daarom wilde ik eens van een renovatiecoach horen: hoe zit dat met die zonnepanelen?”

Schoeters: “Dan moeten we eerst eens kijken naar je dakisolatie. Die pak je best eerst aan, anders moet later je dak weer open. Ik zal straks een kijkje nemen op zolder.

“Hebben jullie een kelder of een kruipkelder?”

Laura: “Als er één is, dan hebben we die nog niet gevonden.”

Schoeters: “Wie er wel één heeft, doet er goed aan om het plafond van de kelder te isoleren: het is een snelle en goedkope manier om je verbruik naar beneden te krijgen. Zo ontsnapt er geen warmte van de benedenverdieping via de vloer naar de kelder.

“Je ramen zien er vrij goed uit. Dubbele beglazing, zie ik. Op zich is dat goed genoeg om de EPC-norm te halen.

“Over naar de muren: de goedkoopste manier om muren te isoleren is spouwmuurisolatie. Afhankelijk van de oppervlakte kost je dat een paar duizend euro, maar het levert je meteen enkele honderden euro’s per jaar op. Hebben jullie spouwmuren?”

Laura: “Ik heb geen idee.”

Schoeters: “Aan de dikte van je muren te zien, vermoed ik van wel. Je laat best een firma komen die met een camera een kijkje neemt of er een spouw is en of die breed genoeg is.”

Over naar het brandpunt van het huis: de verwarming. De gasketel blijkt een oud, maar oerdegelijk geval. Laura: “Onze loodgieter is fan.”

Schoeters: “Dan zou ik hem niet meteen wegdoen. Ik zei het daarnet al: er bestaan tussenoplossingen. Ik raad vaak een hybride ketel aan. Daarmee bedoel ik: je koppelt je gasketel aan een zonneboiler of een warmtepomp. Een zonneboiler levert een gemiddelde besparing van 600 euro per jaar op. Meestal wordt zo’n zonneboiler enkel gebruikt om je sanitair water op te warmen. Ga je voor een hybride gasketel en warmtepomp, dan neemt die ook een stuk van je verwarming voor z’n rekening. Een hybride ketel met warmtepomp bespaart je makkelijk 800 euro per jaar, maar hij kost ook wat meer.”

Laura: “Natuurlijk zou ik liever meteen voor een warmtepomp gaan, maar met een prijskaartje tussen 15.000 en 24.000 euro is de rekening snel gemaakt.”

Schoeters: “Er zijn premies te krijgen. En door de huidige astronomisch hoge gasprijzen betaalt een warmtepomp zich steeds sneller terug.

“Over dan maar naar de zonnepanelen. Die blijven een superinvestering: op dit moment betalen ze zich op vier à vijf jaar terug. De huidige zonnepanelen gaan zo’n 30 jaar mee. Op die tijd zal je geld zich minstens verdrievoudigen. Je zult goed moeten zoeken om een betere investering te vinden.”

Rest de vraag: is het dak van Laura klaar voor zonnepanelen? Schoeters waagt zich onder het dakgebinte voor een inspectie. Hij daalt de ladder af met spinnenwebben in z’n haar, en met goed en slecht nieuws.

Schoeters: “Er zit al isolatie op je zoldervloer en die is redelijk goed. Ik meet 14 centimeter minerale wol. De norm is tegenwoordig 22 centimeter, maar met 14 centimeter kom je al een heel eind. Het slechte nieuws: op basis van de grijze kleur en de typische wafelstructuur van je onderdak, ben ik vrij zeker dat het om asbestplaten gaat.”

Laura: “Echt?! Daar hebben ze ons helemaal niks van gezegd bij de verkoop. Is dat niet gevaarlijk?”

Schoeters: “Je laat het best onderzoeken door een dakwerker. Als het asbest is, moet het er sowieso af: op een asbestdak kunnen geen zonnepanelen worden geïnstalleerd. Een magere troost: jullie zijn niet de enigen. Ik kwam vorige week nog bij een koppel dat net zijn droomhuis had gekocht. Toen ik hen vertelde dat ze met een asbestdak zaten, zag ik de hemel op hun hoofd vallen.”

Laura: “Tja, dan is het verhaal van de zonnepanelen klaar. Toch zeker voor deze winter. Dan zal ik me eerst op die spouwmuurisolatie concentreren. Het dak en die zonnepanelen zien we daarna wel.”

Een teleurstelling?

Laura: “Toch wel. Het is jammer dat het allemaal zo duur is. Ik had wel wat meer steun van de overheid verwacht, zeker omdat we allemaal die norm moeten halen tegen 2050. De wil is er, alleen kost het wel héél veel. Plus: zoveel plezier beleef je niet aan het energiezuinig maken van je woning. Ik zou veel liever een nieuwe keuken of badkamer zetten. Nu moet ik veel geld neertellen voor een nieuw dak, terwijl het oude er prima uitziet.”

Schoeters: “Als het een troost kan zijn: zulke maatregelen verhogen je comfort én de waarde van je huis. Het is pure winst.”

© Humo