Een carrière met de c van controverse
Oliver Stone verwierf de reputatie van 'Amerika's politieke filmgeweten'
@9* DM bolleke tsskop=
l De doorbraak
In 1986 brak Oliver Stone, die op 15 september 1946 in New York geboren werd, wereldwijd door als regisseur met de films Salvador en vooral met Platoon, die vier Oscars kreeg, waaronder die voor beste film en beste regie. Voordien had hij al naam gemaakt als scenarist, onder meer voor Midnight Express van Alan Parker, Conan the Barbarian van John Milius, Scarface van Brian De Palma, Year of the Dragon van Michael Cimino en Eight Million Ways To Die van Hal Ashby.
l De vruchtbare jaren
Na 1986 bleef Oliver Stone aan de slag als scenarist, maar voortaan regisseerde hij zelf zijn scenario's (met uitzondering van de filmmusical Evita uit 1996, die hij voor en samen met Alan Parker schreef). Tot het midden van de jaren negentig leverde Stone als regisseur bijna jaarlijks een nieuwe film af. Dat waren achtereenvolgens Wall Street, Talk Radio, Born on the Fourth of July (waarvoor hij zijn tweede Oscar als beste regisseur verdiende), The Doors, JFK, Heaven and Earth, Natural Born Killers en Nixon. Het waren vaak even energieke als controversiële en provocerende werkstukken, waarmee Oliver Stone de reputatie van 'Amerika's politieke filmgeweten' wist te verwerven. Dat zijn werk zo vaak voor controverse zorgde, kon hem niet echt deren. "Ik heb daar zelf geen moeite mee", vertelde hij ons eerder al eens. "Maar het probleem is dat ik, of althans mijn imago, steeds weer tussen het publiek en mijn films dreigt te komen."
l De provocaties
Dat imago werd evenzeer door zijn films als door Stones ongezouten uitspraken gevoed. Een voorbeeld, naar aanleiding van de herrie over de gewelddadigheid die in Natural Born Killers tentoon werd gespreid: "Als die klootzakken in Washington het over geweld hebben, wijzen ze met een beschuldigende vinger naar de televisie. They miss the point! Wij zijn de grootste wapenhandelaars ter wereld."
l Het boek
In het midden van de jaren negentig begon Oliver Stone het wat rustiger aan te doen. In 1997 draaide hij de broeierige film noir U-Turn. Toen hij in 1998 die thriller op het Filmfestival van Brussel kwam presenteren, vertelde Stone: "Op het moment dat de film Nixon in december 1995 in roulatie kwam, was ik zowat opgebrand. Ik had in tien jaar tijd zo'n tien films gemaakt. Dat was een heel productieve periode, maar toen wou ik wat afstand nemen, kwestie van de batterijen weer op te laden. Ik heb die tijd dan gebruikt om een boek te schrijven."
Dat was A Child's Night Dream en die roman was eigenlijk een nauwelijks verhulde autobiografie, waarin Stone het over zijn vader, een joodse beursmakelaar aan wie hij al de film Wall Street had opgedragen, én over de erotische aantrekking tot zijn Franse katholieke moeder had. Het maar liefst 1.500 bladzijden tellende manuscript had hij als jongeman in het midden van de jaren zestig in New York geschreven, maar omdat geen enkele uitgever geïnteresseerd bleek, had hij toen grote delen daarvan in de East River gegooid.
l De Vietnam-veteraan
Stone vertrok toen naar Vietnam, in eerste instantie als leraar en daarna als vrijwilliger bij de infanterie. Zo kwam hij aan het front terecht, waar hij twee keer gewond raakte. Hij keerde als gedecoreerde veteraan (onder meer met het Purple Heart) terug naar Amerika om dan aan de filmschool van de New York University (waar hij onder meer les kreeg van Martin Scorsese) zijn ware roeping te ontdekken (terwijl hij eerst nog in zijn levensonderhoud voorzag door als taxichauffeur te werken).
In 1999 draaide hij de American football-film Any Given Sunday en enkele jaren later volgde met Comandante (over de Cubaanse president Fidel Castro) zijn eerste documentaire, die dit jaar gevolgd werd door Looking for Fidel. En nu door het historische epos Alexander. (Jan T.)
