ECB komt vandaag wellicht met een nieuwe renteverhoging: wat betekent dat voor u?

Donderdag kondigt ECB-voorzitter Christine Lagarde naar alle verwachting opnieuw een renteverhoging aan van 0,5 procent. Maar het wordt vooral uitkijken naar wat ze zegt over de toekomst. Is het einde van de rentestijgingen in zicht nu de inflatie lijkt te stabiliseren?

Wat zijn de verwachtingen over de grootte van de rentestijging?

Het is een publiek geheim dat de Europese Centrale Bank de beleidsrente zal optrekken met vijftig basispunten tot 2,5 procent. Daar lijkt weinig discussie over. Dat wil zeggen dat die rente in amper een half jaar tijd met drie procentpunten gestegen is. Jarenlang stond die in Europa onder nul, waardoor men bijna gratis geld kon lenen. Zo probeerde men de economie op volle toeren te laten draaien.

Maar door de sterk gestegen inflatie moest de ECB wel ingrijpen om te vermijden dat het algemene prijsniveau te hard stijgt en dat het leven te duur wordt. De Amerikaanse Fed schoot in maart al in actie, die kan nu stilaan de teugels vieren. Woensdagavond kondigde voorzitter Jerome Powell aan dat de beleidsrente in de Verenigde Staten in februari maar met 25 basispunten zou stijgen.

Zal Lagarde op nog verdere stijgingen hinten?

Gisteren kwam het nieuws dat de inflatie in de eurozone fors is gedaald van 9,2 naar 8,5 procent, een meevaller van formaat. Belangrijkste oorzaak zijn de sterk dalende energieprijzen. Dinsdag raakte al bekend dat de inflatie in België gezakt was naar 8,05 procent. Dat is ook te merken aan de gemiddelde energiefactuur, die nu nog maar 3.000 euro per jaar bedraagt ten opzichte van 9.000 euro een half jaar geleden.

Die indicaties van een dalende inflatie zouden weleens hun invloed kunnen hebben op wat Lagarde voor de volgende maanden in het vooruitzicht stelt. Elk woord in de verklaring die ze donderdagmiddag na de bijeenkomst van de gouverneurs van de nationale banken van de eurozone uitspreekt, wordt op de weegschaal gelegd. Daarover moet er een consensus zijn. Logisch, zo’n verklaring zorgt voor de nodige ophef op de internationale markten.

De vorige keer verklaarde Lagarde nog dat de rentes nog een aantal keer “aanzienlijk” zouden stijgen om zo de inflatie terug te dringen. Dat zou willen zeggen dat er ook volgende maand nog een rentestijging zou komen van 0,5 procent. De consensus is dat ze zich hieraan zal houden. Maar sommige economen denken dat ze deze keer minder forse bewoordingen zal gebruiken, onder wie Geert Noels (Econopolis). “Mijn aanvoelen is dat men op lange termijn nog altijd naar 3 procent toewerkt, maar dat men dat in kleinere stapjes zal doen. Na en eerste klein stapje van 0,25 procent kan men dan opnieuw de cijfers bekijken en beoordelen wat er moet gebeuren.”

Wat betekent dat voor de beurzen?

De aankondiging van de beleidsrente zelf zal de beurzen niet echt bewegen, die is al ingecalculeerd door de financiële wereld. Maar de aankondiging dat bijvoorbeeld het tempo van de rentestijgingen zou vertragen, zou een positief effect kunnen hebben op de beurskoersen. Dat zou betekenen dat de economische groei weer wat meer ruimte krijgt. Maar ook hier zit de ECB tussen twee vuren. Door de economische bedrijvigheid nu weer te hard te laten aantrekken, zou de inflatie opnieuw kunnen stijgen. De inflatie blijft met 8,5 procent buitengewoon hoog, het inflatiemonster is dus zeker nog niet bedwongen.

Al maakt Noels hier een belangrijke kanttekening bij. “In Europa heeft de ECB niet zoveel vat op de oorzaken van de inflatie: de energieprijzen. Dat is in de Verenigde Staten helemaal anders, waar er andere drivers zijn voor de inflatie. En daarom is Lagarde over het algemeen terughoudender dan in de VS, waar de rente nu al op 4,5 procent ligt. Zij wil toch wel beducht zijn om de economie geen stokken in de wielen te steken, in de eurozone moeten we ook altijd opletten dat er geen systemische crisis opduikt van schuldbeladen landen. En dus moet de ECB zich pragmatischer en defensiever opstellen. De afgelopen maanden doet ze wat nodig is, maar over het algemeen heeft ze veel te reactief gereageerd.”

Wat gaat u er zelf van voelen als u een huis wilt kopen of nog spaargeld hebt?

Als de beleidsrente stijgt, dan heeft dat heel vaak ook gevolgen voor de andere rentes. “Het is zoals een ketting”, legt Noels uit. “Alles beweegt mee. En dus ook de hypothecaire rente. Maar dit is wel een rente op heel lange termijn, waarin de banken al veel geanticipeerd hebben. Toch kan die nog wel wat stijgen, ze staat nog steeds niet zo hoog.”

Gevolg van een stijging van de beleidsrente is ook dat de banken nog meer zullen verdienen als ze geld bij de Europese Centrale Bank parkeren. Econoom Paul De Grauwe berekende dat de ECB in 2023 92 miljard euro zal moeten uitkeren: banken worden met andere woorden slapend rijk. Ze zouden een gedeelte van die winsten kunnen verdelen onder hun klanten door de rente op het spaarboekje op te trekken. Maar dat is op dit moment slechts in beperkte mate gebeurd. De gemiddelde rente ligt nog steeds onder het procent, al is er nu toch een concurrentieslag aan de gang.

Het is wel belangrijk om te weten dat u goed de kleine lettertjes moet lezen. De banken bieden hogere rentes aan, maar vaak moet u dan wel een nieuwe rekening openen en daarop uw spaargeld parkeren. Lagere rentes worden automatisch doorgevoerd, voor hogere rentes moet u dus een extra inspanning doen.