Duitse regering wil genderverandering makkelijker maken

De Duitse minister van Justitie, Marco Buschmann (FDP), presenteerde donderdag samen met zijn collega Lisa Paus (Groenen) van Familiezaken de hoofdpunten van de nieuwe ‘zelfbeschikkingswet.’ Als de wet wordt aangenomen, hoeven transgender of intersekse personen en non-binaire mensen straks alleen even naar de burgerlijke stand om officieel hun voornaam of gender te veranderen.

Juridische procedures of medische beoordelingen zijn niet nodig. “Het gaat ons om het inlossen van een centrale belofte uit de grondwet”, aldus de liberaal Buschmann. “De belofte van gelijke waarde en gelijke vrijheid voor alle mensen.”

De wet zal ook gelden voor minderjarigen, al moet de aanvraag voor genderverandering bij kinderen onder de 14 door hun ouders worden gedaan en is er voor jongeren tussen 14 en 18 jaar ouderlijke toestemming vereist. In het geval dat ouders niet willen meewerken, zal de rechter afwegen wat in het belang van het kind is, staat in het wetsontwerp.

Bevlieging

Om te voorkomen dat mensen handelen vanuit een bevlieging, is er een clausule opgenomen die voorschrijft dat een verandering minimaal een jaar geldig is. De regering wil ook voorzien in een groot aanbod aan gratis begeleiding bij gendervraagstukken.

Met de zelfbeschikkingswet zou Duitsland tot de Europese voorhoede behoren wat betreft vrije genderkeuze en het gemak waarmee burgers die kunnen doorvoeren.

De huidige Duitse wetgeving vraagt twee deskundigenverklaringen. De lange juridische procedure om van gender te veranderen, zoals die is vastgelegd in de ‘transseksuelenwet’ uit 1980, ervaren veel Duitsers als discriminerend. Omdat ze voor het verkrijgen van die verklaringen vragen moeten beantwoorden over onder andere hun masturbatiegedrag. Bepaalde onderdelen van die wet heeft de rechter inmiddels verboden, bijvoorbeeld de paragraaf die voorschrijft dat mensen die een ander gender willen zich eerst moeten laten scheiden en steriliseren.

“Door de transseksuelenwet is veel onrecht geschied”, zei familieminister Paus bij de presentatie van het nieuwe voorstel. “Het is tijd om excuses te maken voor dit onrecht en slachtoffers schadeloos te stellen.”

Kritiek

Voorspelbare kritiek op het wetsvoorstel komt uit conservatieve kringen, waar vooral het idee dat minderjarigen hun gender kunnen veranderen op gefronste wenkbrauwen stuit. Maar ook radicale feministen zijn kritisch. Ze vrezen dat mannen met deze eenvoudige procedure toekomstig safe spaces voor vrouwen binnendringen door zich voor de wet vrouw te noemen.

Het plan voor een dergelijke wetsverandering smeedden de FDP en de Groenen al toen ze in het tijdperk-Merkel samen in de oppositie zaten. Ze deden ook verschillende wetsvoorstellen, die geen meerderheid haalden omdat de CDU/CSU altijd tegen was. Toen de FDP en de Groenen vorig jaar met de SPD formatiegesprekken voerden, was vervanging van de oude transseksuelenwet een van hun eisen.