Zaterdag 01/04/2023

Aanslag Amsterdam

'Duitse geheime dienst werd op voorhand gewaarschuwd voor terrorist Amsterdam Centraal'

Het ontruimde Amsterdam Centraal Station na de aanslag. Beeld ANP
Het ontruimde Amsterdam Centraal Station na de aanslag.Beeld ANP

De Duitse inlichtingendienst is in februari gewaarschuwd over Jawed S., de Afghaanse man die afgelopen vrijdag twee Amerikaanse toeristen neerstak op Amsterdam Centraal Station. Dat meldde het Duitse regionale radiostation SWR dinsdag. Een medewerker van de jeugdinrichting waar S. verbleef, signaleerde een verandering in zijn gedrag.

Tim Igor Snijders

S. bracht als asielzoeker enige tijd door in jeugdinrichtingen in de plaatsen Gau-Algesheim en Oberdiebach. Ook woonde hij een jaar in Piesport aan de Moezel, aldus SWR.

Het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft verklaard dat de asielaanvraag van S. aanvankelijk is afgewezen, maar dat de rechter nog uitspraak moet doen over zijn beroep. De federale recherche in Duitsland zegt geen aanwijzingen te hebben gehad dat S. als een bedreiging gold.

De Nederlandse politie krijgt hulp van opsporingsdiensten in de deelstaat Rijnland-Palts. Er wordt in Duitsland geen strafrechtelijk onderzoek tegen de 19-jarige ingesteld, maakte het ministerie van Integratie in Rijnland-Palts bekend. De verantwoordelijkheid voor het strafrechtelijk onderzoek legt Duitsland bij de Nederlandse autoriteiten.

Gerechtelijke politie aan het werk na de aanslag. Beeld ANP
Gerechtelijke politie aan het werk na de aanslag.Beeld ANP

Jawed S. zegt de aanslag te hebben gepleegd omdat hij vindt dat de islam in Nederland wordt beledigd. De Afghaan noemde tijdens zijn verhoor onder anderen PVV-leider Geert Wilders als een van de redenen voor het plegen van de aanslag.

Dit maakte het Openbaar Ministerie (OM) maandag bekend op basis van de verklaringen die Jawed S. heeft afgelegd. Volgens justitie had de Afghaanse asielzoeker een ‘duidelijk terroristisch motief’ en was hij speciaal naar Amsterdam gekomen om een aanslag te plegen.

Hij is van mening dat in Nederland ‘de profeet Mohammed, de Koran, de islam en Allah veelvuldig worden beledigd’, aldus het OM. ‘Hij neemt dat iedereen in Nederland kwalijk’, aldus de Amsterdamse politiechef Pieter-Jaap Aalbersberg maandag in het tv-programma Pauw over het eerste verhoor van de man.

De 19-jarige Jawed S. noemde tijdens dat verhoor onder meer Wilders. Over de onlangs door Wilders georganiseerde en later weer afgezegde cartoonwedstrijd over de profeet Mohammed heeft hij echter niets gezegd. Over deze wedstrijd was onder andere in Afghanistan en het buurland Pakistan grote commotie ontstaan. Bij diverse demonstraties werd onder anderen Wilders fel aangevallen.

Volgens het OM is er nog geen enkele aanwijzing dat de Afghaan met anderen zou hebben samengewerkt toen hij de twee Amerikaanse reizigers neerstak. De man ligt, net als de twee slachtoffers, nog in het ziekenhuis waar hij aan zijn verwondingen wordt behandeld. Hij werd na de steekpartij neergeschoten door de politie. Hij zal de komende dagen psychologisch en psychiatrisch worden onderzocht.

Internationale trein

Uit het onderzoek is gebleken dat Jawed S., die een Duitse verblijfsvergunning heeft, op vrijdagochtend met een internationale trein op het Amsterdamse Centraal Station aankwam. Hij kwam uit Duitsland. Iets na het middaguur, drie kwartier na zijn aankomst met de ICE, stak hij op het station in op de twee mannen. De Afghaan heeft tegen de politie gezegd dat hij willekeurig zijn slachtoffers koos. Hij wist niet dat de twee 38-jarige slachtoffers Amerikaanse toeristen waren. Zij waren op bezoek in Nederland.

Volgens hoofdcommissaris Aalbersberg viel Jawed S. al snel na zijn aankomst op bij politiespotters, agenten die het station en reizigers continu in de gaten houden. ‘Hij vertoonde afwijkend gedrag, hij liep doelloos rond’, aldus de politiechef. Er werden extra agenten ingeschakeld, maar bij een kiosk trok de Afghaan plotseling een van de twee messen die hij bij zich had. Daarna viel hij de twee Amerikanen aan.

De politie op Amsterdam Centraal na het neerschieten van Jawed S.  Beeld ANP
De politie op Amsterdam Centraal na het neerschieten van Jawed S.Beeld ANP

Tussen de eerste steken en de aanhouding van Jawed S. zaten slechts 9 seconden. ‘Zij hebben het verschil gemaakt’, aldus Aalbersberg over het snelle optreden van de twee agenten die de Afghaan neerschoten. ‘Anders waren er meer slachtoffers gevallen.’ Volgens de hoofdcommissaris was Jawed S. erop uit veel slachtoffers te maken op het station.

Het OM heeft maandag besloten de inbewaringstelling van Jawed S. met twee weken te verlengen. Hij werd in het ziekenhuis, met behulp van een tolk, voorgeleid aan de rechter-commissaris. De afgelopen dagen heeft de Duitse politie, op verzoek van het OM in Nederland, het huis van de Afghaan in de deelstaat Noordrijn-Palts doorzocht. De politie nam onder andere een paar gegevensdragers in beslag. Het is nog onduidelijk wat hierop staat.

Nu belangrijker dan ooit: steun kwaliteitsjournalistiek.

Neem een abonnement op De Morgen


Op alle artikelen, foto's en video's op demorgen.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar info@demorgen.be.
DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234