NieuwsMexico
Drie journalisten vermoord in twee weken tijd in Mexico
In twee weken tijd zijn drie journalisten vermoord in Mexico, het land dat de afgelopen twee jaar al de lijst van gevaarlijkste landen voor journalisten aanvoerde. Vooral de moord op verslaggever Lourdes Maldonado brengt president Andrés Manuel López Obrador in grote verlegenheid. Drie jaar geleden waarschuwde ze hem tijdens een persconferentie al dat ze vreesde voor haar leven.
Maldonado werd zondag voor de deur van haar huis in de noordelijke grensstad Tijuana doodgeschoten. Buren vonden haar in haar doorzeefde auto. Vijf dagen eerder droeg ze haar online radioprogramma op aan haar collega Margarito Martínez, een ervaren fotojournalist die vorige week maandag werd doodgeschoten, eveneens voor zijn huis in Tijuana. Een week eerder werd in de centrale deelstaat Veracruz de lokale journalist José Luis Gamboa doodgestoken.
Gevestigde belangen
De drie journalisten hadden met elkaar gemeen dat ze het opnamen tegen de verstrengeling van belangen in de onder- en bovenwereld. Martínez had meer dan twintig jaar ervaring in het fotograferen van misdaad in Tijuana, een door drugs en criminaliteit geteisterde stad in de noordelijke deelstaat Baja California, grenzend aan het Amerikaanse Californië. Gamboa deed op sociale media verslag van corruptie en criminaliteit in Veracruz, eveneens een staat beheerst door drugsgeweld.
Lourdes won enkele dagen voor haar dood een rechtszaak tegen haar voormalige werkgever, de lokale televisiezender PSN. Ze was al jaren verwikkeld in een juridisch conflict over haar ontslag. De zender is eigendom van Jaime Bonilla, de voormalige gouverneur van de noordelijke deelstaat Baja California en tevens partijgenoot van de president. De journalist sprak over haar voormalige baas toen ze tegen López Obrador zei te vrezen voor haar leven. “Ik kan niks of bijna niks beginnen tegen deze persoon.”
Destijds zegde de president toe naar haar zaak te zullen kijken. Maandagochtend reageerde hij tijdens zijn persconferentie op haar dood. Hij beloofde gerechtigheid voor Maldonado, maar zei ook ervoor te willen waken niet de moord meteen aan het arbeidsconflict te koppelen.
Geweld als erfenis
Wat is er nodig om van Mexico een veilig land te maken?, verzuchtte een verslaggever. Het antwoord stelde teleur. Het geweld, zei de president, is een erfenis van zijn voorgangers waaraan hij een einde probeert te maken. “We hebben corruptie, ongelijkheid en geweld geërfd.”
Ook de belofte dat deze misdaad wél zal worden opgelost, zal weinig Mexicaanse journalisten hebben overtuigd. In het door kartelgeweld verscheurde land worden jaarlijks meer dan dertigduizend mensen vermoord; veruit de meeste moorden worden nooit opgelost. Ook daders die journalisten en activisten het zwijgen opleggen gaan meestal vrijuit.
Vorig jaar publiceerde het ministerie van Binnenlandse Zaken een zorgwekkend rapport over het eigen beschermingsprogramma voor pers en activisten. Tussen eind 2018, toen López Obrador aantrad, en juli 2021 werden 43 journalisten en 68 mensenrechtenactivisten vermoord. Negen van hen vielen onder het federale beschermingsmechanisme. Lourdes Maldonado is volgens mensenrechtenorganisaties de vijftigste journalist die werd vermoord tijdens de regeringsperiode van López Obrador. Ook zij viel onder een overheidsprogramma vanwege tegen haar gerichte bedreigingen.
