Drie dagen of minder ziek? Vandenbroucke vraagt werkgevers om geen ziektebriefjes meer te vragen

Het ziektebrief afschaffen voor korte afwezigheden kan de werkdruk van huisartsen verlichten nu het water hen aan de lippen staat. Dokters worden overspoeld met zieken, en dan moet de grieppiek nog komen. In een brief aan de voorzitter van de Nationale Arbeidsraad, waar vakbonden en werkgevers in vertegenwoordigd zijn, vragen de ministers daarom om de ziektebriefjes tot drie dagen tot eind april, tot na de viruspiek, te schrappen.

De regering besliste eerder al dat werknemers drie keer per jaar één dag afwezig mogen zijn van het werk zonder attest. Maar nu willen ze dat dus uitbreiden. Huisartsenvereniging Domus Medica trok begin december al aan de alarmbel en reageert dan ook opgetogen. “We zijn blij dat de minister ten volle achter onze eisen staat”, zegt voormalig huisarts Dirk Avonts (68). “Dat mensen die ziek zijn, maar weten wat ze moeten doen om beter te worden, nog surplus naar de dokter moeten is zowel voor hun eigen gezondheid als voor die van de dokter niet goed. Naar ons aanvoelen gaat het hier eerder om een wantrouwen tussen werkgever en werknemer, en dat mag niet afgeschoven worden op medische hulpverlening. Ik kan aannemen dat men bepaalde mensen niet vertrouwt, maar de werkgever kan altijd een controlearts sturen. Uit onderzoek blijkt overigens dat in landen waar soortgelijke principes worden toegepast bij kortdurende afwezigheden op het werk, denk aan Nederland en Scandinavische landen, er maar een op de twintig misbruik van maakt.”

Werkgeversorganisaties denken daar anders over. “Dit is onbespreekbaar”, zegt Eric Laureys van Voka. “Volgens ons is en blijft het een verantwoordelijk van de arts om zieken vast te stellen en dat moet zo blijven voor ziektes tot drie dagen. Dit gaat te ver. We krijgen signalen van werkgevers waarbij een briefje nu al niet nodig is, maar er zijn er andere waar er voor één dag wél een nodig is. Die vrijheid moet er blijven. Dat gaat dan vooral over werkgevers waarbij telewerk niet mogelijk is - vergeet niet dat dat over 50 procent van de bedrijven gaat - en waar men in shifts werkt. Die moeten zeker weten dat er voldoende mensen zijn of de fabriek kan niet draaien. Zulke bedrijven komen anders in de problemen. En dan bestaat er ook nog zoiets als ‘maandagochtendzieken’, mensen die te lang op de lappen zijn geweest in het weekend, die geef je dan het signaal: zet die drie dagen maar in”, klinkt het.

Ook het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en Unizo kunnen zich niet vinden in het voorstel. “Het ziektebriefje is het enige instrument om misbruik te voorkomen”, zegt Unizo-topman Danny Van Assche. “We mogen niet naïef zijn. Er zijn nu eenmaal werknemers die de kantjes ervan aflopen en onterecht op het werk afwezig zijn. Het ziektebriefje afschaffen, zonder alternatief, zet de deur open voor (meer) misbruiken. We vrezen ook dat een tijdelijke afschaffing de eerste stap is naar het verdwijnen ervan. Bovendien, als men drie dagen niet kan werken wegens ziekte, is het toch aangeraden om zich te laten onderzoeken. Waar ligt anders de grens?”

Het VBO treedt bij: “Bij bedrijven is er nu al een groot ongenoegen over het afschaffen van ziektebriefjes voor één dag.”

Unizo staat daarentegen wel open om andere vormen te bekijken om onrechtmatige afwezigheden aan te pakken. De regering heeft op haar beurt daarom ook advies gevraagd aan de Nationale Arbeidsraad over de invoer van een digitaal medisch attest en over een zelfevaluatietool, vergelijkbaar met de digitale controles die voor corona in het leven werden geroepen. Werknemers die zich ziek voelen zouden zo online een vragenlijst kunnen invullen waarna een algoritme aangeeft of ze thuis moeten blijven van het werk en er automatisch een ziektebriefje voor korte duur wordt aangemaakt. De tool zou geactiveerd kunnen worden in periodes met veel zieken. Het is nog afwachten op de reacties van de Nationale Arbeidsraad. Tegen 18 januari willen de ministers een advies.