Donald Trump wil opnieuw president worden, maar de grote vraag is: heeft hij nog voldoende slagkracht?

Donald Trump heeft zich dinsdagavond kandidaat gesteld voor de presidentsverkiezingen van 2024. Namens de Republikeinse Partij wil hij de Democraten uit het Witte Huis verjagen. Maar sinds de uitslag van de tussentijdse verkiezingen zijn ook veel rechtse media klaar met hem.

Daar stond hij dan, voor het eerst in lange tijd weer zoals hij zichzelf het liefst ziet: met zoveel mogelijk aandacht op hem gevestigd. “Amerika is terug!”, riep Donald Trump dinsdagavond in een balzaal in zijn resort Mar-a-Lago in Florida ten overstaan van draaiende camera’s en juichende fans. “Zijn jullie er klaar voor? Ik ben er klaar voor!”

Trump, de enige Amerikaanse president die twee afzettingsprocedures overleefde, heeft zich opnieuw kandidaat gesteld voor het presidentschap. In zijn kandidaatstelling overdreef hij zijn presidentiële successen, verzweeg hij zijn mislukkingen en verguisde hij Joe Biden. Hij schepte op over zijn favoriete onderwerpen: zijn toenadering tot de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un. Bovendien, zei Trump, was Rusland nooit Oekraïne binnengevallen als hij nog in het Witte Huis had gezeten.

Trump oreerde dinsdag als een keizer in zijn eigen spiegelpaleis. Het land zou zonder hem naar de knoppen zijn gegaan, met straten “rood van het bloed”. Alleen hij zou “de glorie” weer kunnen herstellen. “Twee jaar terug waren we een grootse natie”, zei Trump, “en binnenkort zijn we dat weer.”

Teleurstellende midterms

Trumps aankondiging komt een week na de tussentijdse verkiezingen, die voor de Republikeinen teleurstellend zijn verlopen. Democraten denken dat ze Trump in 2024 net zo kunnen verslaan als in 2020. Veel Republikeinen zullen om die reden hoofdschuddend voor de televisie hebben gezeten. Zij verwijten Trump het teleurstellende resultaat bij de midterms. De oud-president steunde een reeks Republikeinse kandidaten die zijn leugen over de ‘gestolen verkiezingen’ van 2020 hielpen verspreiden, en de meesten verloren bij de stembus.

De Republikeinse Partij is vrijwel verzekerd van een kleine meerderheid in het nieuwe Huis van Afgevaardigden. Maar de Senaat blijft, ondanks de impopulariteit van president Joe Biden en de zorgen over de Amerikaanse economie, in handen van de Democraten. Hoewel Trump nog steeds wordt gezien als de leider van de Republikeinse Partij, geniet de oud-president sinds de uitslag beduidend minder populariteit. Ivanka Trump, zijn dochter en een van zijn belangrijkste adviseurs in het Witte Huis, liet op Instagram weten dat ze geen politieke rol zal vervullen mocht haar vader opnieuw president worden.

“Hij kandideert zich tijdens het dieptepunt van zijn carrière”, zei Chris Sununu, de Republikeinse gouverneur uit New Hampshire, tegen The New York Times. Senator Lindsey Graham zocht Trump dit weekeinde nog op met het verzoek om zijn kandidatuur uit te stellen, maar daar had die geen oren naar.

Voor de oud-president is het opportuun om niet langer te wachten. Er lopen twee gerechtelijke onderzoeken naar hem. Het ene gaat over zijn rol bij de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021, het andere over de geheime documenten die hij na zijn presidentschap mee naar huis zou hebben genomen. Trump weet dat hij met een officiële kandidaatstelling een spaak in de wielen van het ministerie van Justitie kan steken. Als het ministerie, onderdeel van de regering-Biden, overgaat tot vervolging van de oud-president kan dat politiek gemotiveerd overkomen.

Com­plot­the­o­rieën

Dat Trump het Witte Huis mist, is geen verrassing. Al meer dan een jaar zamelt hij geld in dat daarvoor gebruikt kan worden. Sinds hij in november 2020 verloor van Biden houdt hij regelmatig grote bijeenkomsten waar hij zijn achterban toespreekt en opzweept.

Tijdens deze rally’s spuwt hij onwaarheden die hij ook weer tijdens zijn aankondiging in Mar-a-Lago tegenover het hele land herhaalde. China zou achter de winst van de Democraten zitten in 2020, een complottheorie die zelfs in de krochten van het internet nog geen tractie heeft. Daarmee neemt Trump een risico, meent opiniepeiler John Zogby, die na de afgelopen verkiezingen kiezersonderzoek deed in vijf swingstates. Uit die peiling bleek dat de leugens over de ‘gestolen verkiezingen’ van 2020 onafhankelijke kiezers het meest heeft afgeschrikt. “Zelfs prominente conservatieve media zeggen dat Trump niet opnieuw moet meedoen”, zegt Zogby.

Zo werd Trump op het hem ooit zeer gunstig gezinde Fox News in de aanloop naar zijn hernieuwde kandidaatstelling flink bekritiseerd. “De populistische beweging draait om ideeën, niet om personen”, betoogde de conservatieve tv-presentator Laura Ingraham, die Trump jarenlang op handen droeg. Als kiezers een kandidaat zien “die zijn ego boven het land plaatst” gaan ze “om zich heen kijken”, zei ze.

“Trump is de grootste verliezer van de Republikeinse Partij”, kopte The Wall Street Journal vorige week boven een hoofdredactioneel commentaar. The New York Post vierde ondertussen het succes van Trumps grootste concurrent binnen de Republikeinen, gouverneur Ron DeSantis uit Florida, die al ‘DeFuture’ wordt genoemd. Op woensdag heeft de krant slechts een balkje voor de oud-president op de voorpagina: ‘Man in Florida doet aankondiging’, zonder naam erbij. Trump is oud nieuws, wil de krant zeggen.

Bij de interne strijd om de presidentskandidaat heeft Trump naast DeSantis rekening te houden met gouverneurs Glenn Youngkin uit Virginia en Greg Abbott uit Texas. Ook enkele oudgedienden uit zijn regering doen mogelijk een gooi, onder wie Trumps voormalige vicepresident Mike Pence, zijn minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo en zijn oud-ambassadeur bij de Verenigde Naties Nikki Haley.

Onder luid applaus verliet Trump na zijn toespraak dinsdagavond de balzaal in Mar-a-Lago. Hij draaide zich nog een keer om naar de joelende menigte. Of hij voor zijn race naar november 2024 genoeg heeft aan zijn trouwste fans, is de grote vraag.