Doe de DNA-test en je huid wordt een open boek

Wanneer er een gouden enveloppe in de trappenhal klaarligt, krijg ik het even benauwd. Een paar weken eerder peuterde ik met een steriel stokje aan de binnenkant van mijn wang en in dit pakje zit het ­resultaat van de DNA-test die daarop volgde. Ik ben best zenuwachtig, want zwart-op-witter dan DNA gaat het niet, toch?

De ­resultaten onthullen geen verwantschap, medeplichtigheid of ziekte, maar wel hoe goed of slecht mijn huid met veroudering omgaat.

Nomige – een woordspeling op ‘genoom’ – is een Belgisch skincaremerk dat gepersonaliseerde gezichtsverzorging ontwikkelt op basis van je DNA-profiel. Oprichtster Barbara Geusens startte haar project vanuit een vaak voorkomende persoonlijke nood: ze vond niet wat ze zocht. Ze was de acne en de daaropvolgende littekens, waar ze rond haar dertigste nog altijd last van had, beu. Maar ze was het ook beu dat de producten ‘die zeker zouden helpen’ tekortschoten.

Het verschil tussen Geusens en de meeste anderen? Een doctoraat in de dermatologie aan de UGent, vijf jaar labo-ervaring en evenveel ervaring als productontwikkelaar. Door haar onderzoek begrijpt de 36-jarige wetenschapster ons grootste orgaan als geen ander. Haar conclusie: “Vanuit klinisch oogpunt kan ik alleen maar stellen dat iedere huid écht anders is. Klinkt cliché, maar het is zo.”

Zijn de bestaande producten dan niet goed genoeg? Dat is het probleem niet, zegt Geusens: “Het is gewoon ontzettend moeilijk – zelfs voor mij als wetenschapper – om te weten welk product ook voor jou goed zal werken. Of je huidtype nu wordt getest met strips, machines of vragenlijsten: de gangbare opdeling – heb je een droge, gemengde of vettige huid? – is te eenvoudig omdat ze te snel categoriseert. De tests zijn blind voor ­tijdelijke noden, variatie door etnische ­achtergrond of je omgeving: een perfect functionele huid kan droog worden door de droge lucht van verwarming of airco of door overmatig zeepgebruik.”

Overigens zijn die huidtesten geen ­garantie op eenduidig resultaat, ondervond Geusens: “Tijdens mijn vooronderzoek liet ik twee huid­analyses uitvoeren in verschillende instituten. Kreeg ik ’s ochtends te horen dat ik een gemengde huid had, dan was het verdict ’s namiddags een vette huid. Natuurlijk kreeg ik ook verschillende producten aangeraden. Als consument is dat toch erg verwarrend? DNA liegt niet: de analyse is veel objectiever, de interpretatie van de data kan ­niemand omdraaien. Het gaat verder dan oppervlakkige en tijdelijke momentopnames zoals huidtesten. Op basis daarvan krijg je producten die meer aansluiten bij wat je huid nodig heeft.”

Te veel perfectie?

Het idee om DNA-analyse toe te passen in huidverzorging ontstond tijdens een les ­biofarmacie aan de UGent, toen een prof beschreef hoe kankerbehandelingen beter afgestemd kunnen worden op een patiënt dankzij een DNA-onderzoek. “Ook binnen de dermatologie was daarvan al sprake. In de huidverzorging vond ik dat een opportuniteit, wegens de frustraties die ik had rond productkeuze.”

Toch ging ze niet onmiddellijk over tot actie. “In 2012 begon ik met een voorzichtige poging, maar ik durfde niet. Ik had pas mijn doctoraat en ervaring uit het labo, maar miste hands on bedrijfservaring. Ik zou mijn idee wel verkocht kunnen hebben aan een grote groep, maar dat wilde ik niet. Het moest een merk worden waar iemand achter staat bij wie je bij terechtkunt.”

Ze breide nog een jaar Vlerick Business School aan haar schoolloopbaan en ging vervolgens als productontwikkelaar aan de slag bij Omega Pharma. Toen het bedrijf opging in een Amerikaanse groep, waagde Geusens de sprong. Onder andere gesteund door een subsidie van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen en kapitaal van PMV (ParticipatieMaatschappij Vlaanderen), dat beloftevolle Vlaamse ondernemers wil ondersteunen.

Nomige is zeker niet het eerste merk dat met DNA-analyse werkt. Sinds het menselijke genoom voor 99,99% bepaald werd, in 2003, zijn stilaan meer toepassingen ontwikkeld. Andere voorbeelden in skincare zijn het Britse GeneU en het Australische Skin DNA. Daarbij rijzen ook vragen: moeten we al die zaken wel weten? Streven we te veel perfectie na?

Daarbij is het van tel om het wettelijk kader te respecteren, zegt Jo Lambert, die professor en dermatologe in het UZ Gent is. “Binnen de Koninkijke Academie voor Geneeskunde kwam de vraag al aan bod: wat moeten we nu met die data? Die input gaf de wettelijke context mee vorm. Wie een DNA-staal laat afnemen, moet weten voor welke doeleinden dat is en wat er vervolgens met het staal gebeurt. In de VS kun je op eigen houtje een alzheimertest aanvragen, maar hoe ga je met die informatie om?”

Daarom teken je bij Nomige een formulier van ‘informed consent’, van geïnformeerde toestemming, conform de Europese wetgeving. Daarin staat zwart op wit waarvoor je je DNA-materiaal opstuurt en het bevestigt dat het nadien vernietigd wordt. Bang voor klonen hoef je dus niet te zijn.

Alles is code

Voordat ik de gouden enveloppe in handen kreeg, is mijn anoniem wangstaaltje naar een genetisch labo gegaan dat de DNA-code ­vervolgens naar Geusens stuurde voor ­ontleding. Dat verklaart een groot deel van de kost. De prijs van de starterset is met 499 euro niet mals, geeft ook de wetenschapster toe, maar dat heeft met de DNA-test te maken. “Als je weet dat het tien jaar geleden nog 1.000 euro voor een test was en dat de techniek vandaag enorm verbeterd is, is dat wel een heel verschil.”

Ter opfrissing: hoe zit DNA weer in elkaar? In iedere cel van je lichaam zitten chromosomen, daarvan heb je 23 paren (dat zijn die wiebelende X-vormen uit de biologieles). Die bestaan uit DNA, dat een opeenvolging is van vier letters, G, T, C en A. Geusens: “De random volgorde daarvan bepaalt hoe je eruitziet. Welke kleur je ogen hebben, hoe je je vingers kruist – welke duim ligt bovenaan? – alles ligt vast in code. Aan de volgorde ­daarvan kan ik zien of er een mutatie of een ‘foutje’ is. Als je zulke misprogrammaties in je genen hebt, kan het bijvoorbeeld zijn dat je minder of geen antioxidanten van een bepaalde soort aanmaakt. Dan gaan we die vervolgens in de crème steken.”

Zo gaat Geusens op zoek naar de ­performantie van de belangrijkste pijlers bij huidveroudering: je collageenproductie, je anti-oxidantenniveau en de hydratatie- en barrièrefuncties van je huid.

En stel dat er slechter nieuws in je genen zit, dan zul je het niet bij Nomige tegenkomen. In het informed consent-formulier moet ook Geusens beloven dat ze enkel op collageen, hydratatie en huidbarrière test. Daarop hamert ze: “Omdat ik geen arts ben, doe ik geen uitspraken over potentiële ziektebeelden. Ik spreek enkel over de risico’s die je hebt op snellere huidveroudering.”

Geen heilige graal

Hoe meer defectjes in je genen, hoe hoger de risicogroep (je wordt opgedeeld in de groep laag, gemiddeld of hoog). Dat het resulteert in ‘risico’s’ is belangrijk voor Geusens. Want DNA is onveranderbaar, maar geen fatalistisch eindpunt.

Het is niet zaligmakend: “Je hebt ook eigen verantwoordelijkheid. Net zoals slecht eten hartproblemen kan verergeren.”

Die eigen inbreng wordt in kaart gebracht door een levensstijltest. Bij aanvang van de Nomige-kit, wat online of in de vestigingen van cosmeticazaak Fin du Jour kan, moeten klanten naast speeksel swipen, een vragenlijst invullen die peilt naar hun leefgewoontes: job, het ­klimaat, woonomgeving, voedings- en slaapgewoonten kunnen allemaal van invloed zijn op de huid. Het is een buffer: goede levensstijl kan minder optimaal DNA wat compenseren, en goed DNA kan minder goede gewoontes verzachten.

“Zolang het in balans is, want wie iedere dag een pakje rookt zal het vroeg of laat toch aan zijn huid zien.”

Vier flesjes op maat

Het resultaat zijn vier crèmes, twee voor ’s ochtends en twee voor ’s avonds, in een lucht- en lichtdichte verpakking met een pompje; dat houdt de formules stabiel.

Waarom verschillende producten? Geusens: “Door die opsplitsing kan ik met elke formule echt focussen wat ingrediënten betreft, want één crème kan niet alles doen. Je eet ook meer dan een keer per dag, hè.”

Het dagserum met antioxidanten, de nachtcrème met collageen voor elasticiteit en de hydratatieboostende nachtcrème zijn op basis van je DNA, terwijl je hydraterende dagcrème met zonnefactor aangepast is aan je levensstijl.

Alles belandt een paar weken later dus in die gouden enveloppe in je brievenbus. Je hebt je DNA-profiel ondertussen al per mail ontvangen, maar krijgt nog een duidelijke samenvatting over het hoe en waarom van elke tube. En opdat je je niet van crème zou vergissen, hebben de pompjes een marmeren houdertje om ze op te rangschikken. Staat nog chic ook.

Uit de analyse leer ik dat ik tweemaal ‘gemiddeld’ scoor, het gevolg van enkele ‘mutaties’: mijn antioxidantenaanmaak draait op halve toeren en ook mijn collageenniveau is minder waardoor mijn huid sneller aan elasticiteit kan inboeten. Dat is even schrikken, maar enkele weken later ben ik verlost van mijn grootste ergernis: als ik dan toch een kloon van mezelf tegenkom, ze zal gegarandeerd een vettiger voorhoofd ­hebben.

De startset van Nomige omvat een DNA-test, dagserum, dagcrème, nachtcrème en nachtserum en kost 499 euro. Bijbestellen kan vanaf 84,99 euro. Meer info via nomige.com