Dodelijke metal uit het hoge Noorden

De Noor Øystein Aarseth (1968-1993) opent eind jaren tachtig met de centjes van mama en papa een platenzaak, Helvete (Noors voor 'hel'). Specialisatie: blackmetal. Aarseth is op dat moment beter bekend als Euronymous, de gitarist van de band Mayhem. Dat is Engels voor 'tumult'. Niet voor niets, zo zal later blijken. Aarseth wil niet alleen platen verkopen, hij wil ook platenbaas zijn. Deathlike Silence Productions ziet het levenslicht en de gitarist verzamelt in Helvete gelijkgezinde muzikanten om zich heen. Types met bijnamen als Dead, Wolf, Faust... Ze noemen zich The Circle.

Naast muziek, seks en bier hebben de heren het vooral over filosofie. In hun gesprekssessies hebben ze het over occultisme, satanisme, Noors paganisme en - om het rijtje af te maken - nazisme en racisme. De rode draad: ze voelen zich door en door antichristelijk.

Als muzikant Per Yngve Ohlin in april 1991 zijn bijnaam Dead alle eer aandoet en zich van het leven berooft, groeien de heren nog sterker naar elkaar toe. Enkele geruchten rond de dood van Dead willen we u toch niet onthouden. Hij zou zichzelf met een hagelgeweer door het hoofd hebben geschoten. "Sorry voor de rommel", luidde het afscheidsbriefje. Øystein Aarseth vindt zijn dode maat. Toch belt hij niet naar de politie, maar rijdt hij direct naar de winkel om een fotocamera te kopen. De foto figureert later op het bootlegalbum Dawn of the Black Hearts.

Best macaber, en dat is het volgende door de heren zelf verspreide gerucht zeker: Aarseth zou delen van Deads hersens gekookt en opgegeten hebben en bevriende drummer Hellhammer zou enkele gevonden schedelfragmenten aan een kettinkje hebben hangen. Zondebok voor het vroegtijdige overlijden van hun vriend wordt gezocht en gevonden in het christelijk geloof. De heren willen wraak.

In mei 1992 vliegt de Storetveitkerk in Bergen, Noorwegen in brand. Nog datzelfde jaar volgen de Staatkerk van Fantoft en kerken in Revheim, Ormoya, Skjold en Hauketo. In Oslo gaat ook de kapel van Holmenkollen eraan. Het jaar daarop gaan nog eens twee kerken in vlammen op.

De wolf huilt

Kristian Vikernes (1973), geregeld bezoeker van Helvete en lid van The Circle ramt er zowel bij de bands Old Funeral als Burzum en Mayhem vrolijk op los op de gitaar, de basgitaar en de drums. Ook neemt hij vaak de zanglijn - nu ja - voor zijn rekening. Het eerste album van Burzum - 'duisternis' in J.R.R. Tolkiens 'zwarte taal' - wordt uitgebracht onder het label van Øystein Aarseth. Dat die erin slaagt een songtitel als 'Lord of the Depths' op het hoesje te misspellen als 'Lord of the Deeps' kan Vikernes maar matig waarderen. Hij verlaat Aarseths label en sticht zelf Cymophane Productions. Toch blijft hij lid van The Circle. De heren vinden elkaar immers nog altijd in hun satanisme en grondige haat tegen de kerk.

In een interview voor de plaatselijke krant praat Vikernes echter zijn mond voorbij. De amper twintigjarige muzikant verklapt dat hij achter de brandstichting van de kerken zit. De journalist vervult zijn taak en schrijft er een mooi artikel over. En waarschuwt de politie. Vikernes vliegt de gevangenis in op verdenking van brandstichting. Maar omdat het moeilijk is alles te bewijzen, mag hij zich drie weken later alweer een vrij man noemen.

Het kranteninterview blijkt ook voor Øystein Aarseth gevolgen te hebben. Hij ziet zich genoodzaakt zijn Helvetezaak te sluiten. Te veel slechte publiciteit. De machtsovername in het Noorse metallandschap valt Aarseth zwaar. Hij wordt niet langer gezien als de grote roerganger, het is die twintigjarige opdonder van een Vikernes die nu de scepter zwaait.

Aarseth zint op wraak en vraagt ene Snorre Ruch - geen bijnaam - om Vikernes naar zijn appartement te lokken. Snorre Ruch ruikt onraad en vertelt Vikernes dat hij vermoedt dat Aarseth hem wil vermoorden. Een dag later wordt Aarseths lijk aangetroffen. Omgebracht met een twintigtal messteken. In lichaam en hoofd.

Tijdens het verhoor vertelt Vikernes doodleuk dat hij inderdaad Aarseth heeft vermoord, maar dat het om wettige zelfverdediging ging. Hij zou immers in een gevecht zijn geraakt met Aarseth, waarna die met zijn rug op een grote tuinlamp zou zijn gevallen. Uit schrik voor diens reactie heeft hij hem vervolgens 'geneutraliseerd'. Stevig geneutraliseerd, dat wel. Met 24 messteken.

In 1994 wordt Vikernes veroordeeld voor brandstichting en moord. Hij moet eenentwintig jaar zitten. Vikernes besteedt zijn tijd achter de tralies nuttig en laat zijn naam officieel veranderen in Varg Qisling Vikernes. Varg is Noors voor wolf en Qisling verwijst naar Vidkun Quisling. Deze man leidde tijdens de Tweede Wereldoorlog de naziregering in Noorwegen. Varg promoot vervolgens vanuit de gevangenis in verschillende essays en boeken zijn liefde voor Hitler, satanisme en asatru, de oude godsdienst van Scandinavië. Een mens moet toch iets doen tijdens zijn gevangenschap.

Vikernes meldt zich na zijn penitentiair verlof - verdiend wegens goed gedrag - niet meer in de gevangenis. Er wordt landelijk alarm geslagen. Een dag later hebben ze Varg al te pakken. Hij bevond zich in een auto vol wapens - een machinegeweer, messen, gasmasker - en een vals paspoort. Dat het verzoek van Varg om vervroegde vrijlating zowel in 2006 als in 2008 wordt afgewezen, hoeft dan ook geen verbazing te wekken. Maar ach, de Noren zijn een tolerant en vergevingsgezind volkje. Op 22 mei 2009 mag Vikernes zich na zestien jaar gevangenschap weer een vrij man noemen. Met vrouw en kinderen vestigt hij zich op een boerderij. Omdat zelfs een aan pyromanie lijdende wapenfreak met neonazistische sympathiën niet een hele dag kan 'boeren', stort Varg zich weer op de muziek.

Een van Vikernes' grootste fans is Kristian Eivind Espedal (1975) alias Gaahl, frontman van metalbands als Gorgoroth, Trelldom, Gaahlskagg en God Seed, zondag op Graspop. Gaahl haalt de pers met uitspraken als "Ik ben een grote fan van Varg Vikernes, Adolf Hitler, Julius Caesar, Augustus, Caligula en Nero". Je kan veel zeggen van deze metalmuzikant, maar niet dat hij niet belezen is.

Met Gaahl moet je niet sollen. Eind 2001 wordt hij veroordeeld tot elf maanden cel en het betalen van een schadeloosstelling van 160.000 Noorse kronen wegens mishandeling. Vijf jaar later heeft hij weer prijs. Gaahl krijgt veertien maanden cel aan zijn broek. Veroordeeld voor foltering. Gaahl bepleit zijn onschuld: "Ik ben het slachtoffer. Die man brak in bij mij! Dan mag ik mij toch verdedigen?"

Groot gelijk, jongen. Maar of het vastbinden van een inbreker en hem gedurende zes uur folteren, diens bloed aftappen en hem dwingen dat op te drinken wettige zelfverdediging is? O ja, dit metalicoon mocht in januari 2010 de Homo van het Jaar Award ophalen tijdens het Bergen Gay Galla.

Fan tot in de kist

Een eigenaardig ras, die metalmuzikanten. Hun fans ook. Op 8 december 2004 opent Nathan Gale tijdens een concert van de band Damageplan het vuur. Er vallen in Ohio in totaal vijf doden waaronder Diamond Darrell (1966- 2004), mede-oprichter van Pantera, een van de meest succesvolle metalbands ooit én favoriete band van schutter Nathan Gale. Reden van de aanslag? Gale hield Darrell verantwoordelijk voor het uit elkaar vallen van Pantera. Darrell, als kind al een groot fan van de band Kiss, wordt begraven in een Kissdoodskist.

Generation Swine

Tot zover het damageplan. Nomen est omen, zeiden de Romeinen al. Neem nu Mötley Crüe alias 'zootje ongeregeld'. Gekker dan gek op het podium en indien mogelijk nog geschifter ernaast. Ze toerden samen met ene Ozzy Osbourne (1948) ter ere van Ozzy's album To Bark At The Moon. De tour wordt gezien als 'the craziest drug and alcohol-fuelled tour in the history of rock and roll'.

Zanger van Mötley Crüe Vince Neil (1961) crasht in 1984 onder invloed van ettelijke liters alcohol met zijn wagen. Passagier Nicholas Dingle, drummer bij de vrienden van heavy metalband Hanoi Rocks, laat het leven. Vier veroordelingen voor geweldpleging en drie voor rijden onder invloed volgen elkaar op in amper enkele jaren tijd. Een ezel en de steen, weet u wel.

Dan is medebandlid Tommy Lee (1962) een heiliger boontje. Hoewel. Op kerstavond 1994 timmert hij zijn vriendin Bobbie Brown ineen. Na het betalen van een borgsom van 50.000 dollar mag hij gaan. Ook lieftallige echtgenote en moeder van zijn twee kinderen Pamela Anderson eindigt als boksbal. Lee moet er vier maanden voor zitten. Verder staan nog op meneers strafblad: smaad wegens het publiekelijk tonen van een swastikatattoo, een veroordeling wegens het in elkaar timmeren van een fotograaf en het uitlokken van een massale vechtpartij tijdens een concert. Na de opnames van het album Generation Swine - we verzinnen niets - stapt Lee uit Mötley Crüe en sticht de band Methods of Mayhem. Waar zagen we die laatste naam ook alweer opduiken?

Dit artikel is een ingekorte versie van het gelijknamige hoofdstuk uit het boek De foute ster. Moord en doodslag in de showbusiness van De Morgen-medewerker Joost Houtman en de Nederlandse journalist Jan-Cees Butter. De foute ster is de opvolger van de bestseller Het foute elftal(2012).

Graspop Metal Meeting op 28, 29 en 30 juni in Dessel.