DM

Thriller

Top-20

1. Ruth Rendell

Het Spectrum

Clodagh Brown heeft een fobie voor gesloten ruimten maar een passie voor hoogten. Als studente in Londen komt ze in contact met een groepje jonge mensen die net als zij van klimmen houden en 's nachts over de daken van de stad rondzwerven. Op een van hun tochten ontdekken ze een echtpaar met een kind die op de vlucht zijn voor de politie - het begin van een reeks ontwikkelingen die naar een tragische ontknoping leiden.

Ruth Rendell is en blijft een geboren vertelster. Een bende jongeren die hele nachten op daken rondhangt? Het lijkt weinig waarschijnlijk, maar Rendell maakt het volstrekt plausibel. Haar plot zit vol intriges, onverwachte wendingen en conflicten, maar de echte kracht van deze psychologische thriller komt voort uit Rendells haarscherpe analyse van relaties tussen mensen.

2. Ian Rankin

Luitingh-Sijthoff

In een kraakpand wordt het lijk van een junk gevonden. Doodsoorzaak: overdosis. Een banaal incident in het Edinburgh van Trainspotting? John Rebus' intuïtie vertelt hem dat er meer achter zit. Hij gaat op onderzoek, vindt het vriendinnetje van het slachtoffer en ontdekt steeds meer bewijzen dat er moord in het spel is. Zijn speurtocht leidt hem naar de schimmige onderwereld én de hoogste kringen van Edinburgh, niet voor niets de stad van Dr. Jekyll en Mr. Hyde.

Rankins tweede Rebus-thriller bevestigt zijn vakmanschap. Geen complexe intrige, maar een stilistisch sterk verhaal met een knappe sfeerschepping, goede dialogen en een Rebus in topconditie.

3. Colin Dexter

Fontein

Morse weigert de leiding te nemen in de zaak van een vermoorde vrouw. Yvonne Harrison, een promiscue verpleegster, werd een jaar geleden dood aangetroffen in haar bed, met handboeien aan. De moordenaar wordt niet gevonden. Na een jaar duiken nieuwe sporen op. Lewis, de assistent van Morse, wordt met de zaak belast. En hij merkt dat Morse hem stiekem voor is geweest. Een dozijn verdachten zijn er. Allen met een motief. Drie van hen sterven. Morse geraakt geobsedeerd door de zaak. Zijn laatste.

Mooi maar niet briljant. En heel eerlijk: de televisieaflevering is beter dan het boek.

4. Piet Teigeler

Houtekiet

In de Antwerpse metro wordt een ultrarechtse advocaat neergeschoten terwijl een Kongolese oorlogsmisdadiger een paar meter van hem af staat. Andere elementen in deze zesde misdaadroman van Teigeler zijn de toestand in Kongo, diamantsmokkel tijdens de Tweede Wereldoorlog, het nieuwe heidendom. De thriller kreeg de Hercule Poirot-prijs 2000 voor de beste Vlaamse misdaadroman. Verdiend. Niet alleen vanwege de complexe plot, maar ook voor de gevoeligheid waarmee Teigeler over zijn personages schrijft.

5. Patrick Conrad

Houtekiet

De Antwerpse commissaris Bob Boenders is nog een dag of tien van zijn pensioen af als er een paar gruwelijke moorden gebeuren. Homofiele acteurs worden in de aars geschoten met een .357 Magnum, aantrekkelijke vrouwen van middelbare leeftijd worden een kopje kleiner gemaakt. Boenders heeft daarnaast ook nog zijn persoonlijke sores. De dood van zijn vrouw, drie jaar geleden, is onverwerkt gebleven. Elke avond spreekt hij nog met haar. Hij trekt haar kleren aan en gaat tegenover haar zitten. De spiegel helpt mee. Conrad schrijft soms pure poëzie, ook soms zuivere gruwel. Maar het blijft altijd ironisch, vooral als hij speelt met de clichés van het misdaadgenre.

6. Henning Mankell

De Geus

Een rubbervlot met twee lijken spoelt aan op de Zweedse kust. De slachtoffer zijn duidelijk gemarteld voor ze stierven. Inspecteur Wallander krijgt de zaak toegewezen en volgt het spoor naar Riga, de hoofdstad van Letland. Hij belandt er in een levensgevaarlijk kluwen van intriges.

Hoewel Mankell in Mozambique woont, slaagt hij er als geen ander in om de melancholieke sfeer van de Scandinavische thriller op te roepen, in een stijl die niet voor Sjöwall en Wahlöo moet onderdoen.

7. Ian Rankin

Luitingh-Sijthoff

Londen wordt geteisterd door een seriemoordenaar die zijn slachtoffers zo brutaal toetakelt dat de pers hem 'de Wolfman' noemt. Scotland Yard doet een beroep op de Schotse inspecteur Rebus, die - eigenlijk door een misverstand - als een expert in seriemoordenaars wordt beschouwd. Hij vertrekt met tegenzin naar een stad die hij verafschuwt en waar hij niet met open armen wordt ontvangen. De enige die hem wil helpen is een jonge psychologe. De jacht op de Wolfman kan beginnen - en krijgt een verrassend einde.

Rankin manipuleert zijn lezers moeiteloos en rondt af met een schitterende apotheose. Hij gebruikt geen woord te veel - en elk woord is raak.

8. Pieter Aspe

Manteau

Commissaris Van In heeft alle reden om zich zorgen te maken wanneer zijn vriendin, onderzoeksrechter Hannelore Martens, weer gevoelens lijkt te koesteren voor een vlam van vroeger, een man met de toepasselijke naam Valentijn. Emoties moeten echter wijken voor het werk: Valentijns vader is vermoord. Als Hannelore wordt ontvoerd, zal Van In alles op alles zetten om haar leven te redden en de zaak op te lossen.

Een Aspe in topvorm bewijst zijn meesterlijk verteltalent, met een vakkundig opgebouwde intrige die naar een schitterende ontknoping leidt.

9. Unni Lindell

Ambo/Anthos

Een seriemoordenaar laat briefjes met fragmenten uit kinderliedjes achter bij de lijken van zijn slachtoffers. Hoofdinspecteur Ingeborg Myklebust en inspecteur Cato Isaksen gaan op zoek naar de geheimzinnige doder die Oslo onveilig maakt.

De eerste thriller van Uni Lindell, in Noorwegen een succesvolle jeugdschrijfster, is een schot in de roos. Een spannend, suggestief verhaal, veel psychologisch inzicht en (Noren zijn niet vrolijker dan Zweden) speurders met existentiële problemen.

10. Lisa Scottoline

Meulenhoff-M

Niets dan de waarheid is opnieuw een weergaloze misdaadroman van Lisa Scottoline. Dit keer legde de 'vrouwelijke John Grisham' - zoals ze op menig achterplat al wordt genoemd - de lat wel erg hoog: na dertig bladzijden weet je al wie de moord gepleegd heeft en ook waarom en toch blijft het boek boeien tot het einde. Een verhaaltechnisch huzarenstukje!

De prestigieuze advocaat Jack Newlin verklaart aan de politie dat hij zijn vrouw Honor heeft vermoord. Hij doet dat om zijn dochter, die de moord eigenlijk pleegde, te beschermen. Zijn plannetje kan niet mislukken: de openbare aanklager is zeer ambitieus en heeft nog nooit een zaak verloren, de speurders die de zaak onderzoeken kunnen niets anders dan zijn bekentenis ernstig nemen. Zijn meesterzet is het aanstellen van de jonge en zéér onervaren Italiaanse advocate Mary DiNunzio. Zij en de speurders krijgen echter al snel argwaan. Wanneer de advocate beseft dat haar cliënt onschuldig is, probeert ze hem ook vrij te pleiten. Dat is nu precies wat Jack Newlin niet wil en hij begint zijn eigen verdediging te dwarsbomen. Mary is echter verplicht haar cliënt naar best vermogen te verdedigen, anders dreigt er voor haar zelf een sanctie.

11. Donna Leon

Fatalità

De Boekerij

Paola, de vrouw van de Venetiaanse commissaris Guido Brunetti is op het oorlogspad en brengt de carrière van haar man in gevaar. Ze voert een protestactie tegen reiswinkels die seksreizen verkopen waar kinderen bij betrokken zijn. Ze houdt het niet bij woorden: ze gooit de ruiten in van een winkel. Voor Brunetti een erg vervelende zaak die hem zelfs een tijdelijke schorsing oplevert. Bovendien vindt hij als onkreukbaar politieman dat zijn vrouw het recht niet in eigen hand mag nemen.

Ontspanning op niveau, degelijk, mooi geschreven, innemend, overtuigend.

12. José Latour

De Boekerij

Havana outcast zou de eerste origineel Cubaanse misdaadroman zijn die in het Engels is verschenen en vertelt het verhaal van een Cubaanse leraar die het eiland stiekem verlaat en op de overtocht naar Florida bijna vermoord wordt, dan nog door de man die hem hielp om te ontvluchten.

13. Robert Crais

De Boekerij

Na acht romans met Elvis Cole in de hoofdrol heeft Robert Crais er blijkbaar eventjes genoeg van. Hij creëerde in een nieuw personage: Carol Starkey, bomexperte bij de politie van Los Angeles, die fysiek en mentaal nog steeds zwaar aangedaan is nadat haar partner en geliefde omkwam bij een explosie. In de spiegel kijken kan ze niet en een man heeft ze sindsdien niet meer in haar bed gehad. Enkel pillen en alcohol houden haar overeind. Wanneer opnieuw een collega omkomt bij een explosie, begint Carol een onderzoek naar een reeks ontploffingen die blijkbaar gericht waren op de bomexperts. Ze beseft algauw dat zij de enige is die tot dusver de dans ontsprong. Met de hulp van een FBI-agent moet ze de briljante moordenaar weten te klissen. Robert Crais besteedt veel aandacht aan de uitdieping van zijn personages. Dat gaat echter niet ten koste van de bloedstollende spanning waarbij je als lezer de tijd haast hoort wegtikken.

14. Urs Richle

Manteau/Signature

De witte chauffeur is de vierde thriller van de Zwitserse schrijver Urs Richle. Het boek dateert van 1996 maar werd pas dit voorjaar in het Nederlands vertaald.

Harry W. wordt na jaren dienst ontslagen op de bank. Hij is ervan overtuigd dat zijn vader achter dat ontslag zit; hij werd immers aangenomen precies op de dag dat papa een grote som geld op een rekening had gestort. Nu dat geld weer opgenomen is, staat Harry op de keien. Hij begint als een bezetene te solliciteren en meet zichzelf telkens een nieuw beroep aan. Zijn vriendin wordt er gek van en verlaat hem. Van dan af biedt hij zich aan als privé-chauffeur. Hij wordt aangenomen maar wanneer hij bij de villa van zijn kersverse baas verschijnt, blijkt die verlaten te zijn. De subtiele, maar soms ook hilarische vermenging van fictie en realiteit (in de fictie) maakt van deze thriller een meer dan onderhoudend boek. Niet alleen spannend, maar ook grappig.

15. Sarah Dunant

Archipel

"Vermissingen raken je tot op het bot," schrijft Sarah Dunant in het voorwoord van haar nieuwste thriller. "In plaats van antwoord blijft slechts je voorstellingsvermogen over. In plaats van de realiteit, je fantasie. En hoe langer je erover nadenkt, hoe groter en verzwelgender deze fantasieën worden." Om dat te illustreren schreef Dunant een roman waarin zelfs de lezer niet zeker weet wat er met een vermiste vrouw is gebeurd. Anna Franklin komt niet terug naar Londen van een reisje Italië. Haar vrienden Paul en Estella kunnen alleen maar raden wat er gebeurd is en raken steeds meer ongerust. Ze zorgen voor het zesjarig dochtertje van Anna dat hen is toevertrouwd. Wat gebeurde er in Italië? Het lijkt erop dat Anna in de val is gelokt door een psychotische Italiaan die haar een lift gaf naar de luchthaven. Of neen, ze is gewoon een weekendje gaan doorbrengen bij een geheimzinnige minnaar in Firenze. Handig en origineel bouwt Dunant twee scenario's uit. Maar we zullen nooit weten wat er echt gebeurde, zelfs niet of er wel iets gebeurde.

16.Steven Saylor

De Boekerij

Tien jaar geleden begon de Amerikaan Steven Saylor aan een reeks met de Romeinse detective Gordianus. De serie speelt tijdens de Romeinse republiek en er komen bekende historische figuren in voor: Cicero, Caesar, Pompejus, Catalina. Rubicon is de zesde aflevering. Gordianus, een privé-detective avant la lettre, is een merkwaardige kerel die langzaam de sociale ladder is opgeklommen. De historische achtergrond van Rubicon is de vlucht van Pompejus voor Caesar. Cicero houdt zich eerst op de vlakte, maar kiest later opportunistisch toch partij voor Pompejus. De fictieve achtergrond is dat een zoon van Gordianus bij het leger van Caesar is en eigenlijk ook een beetje zijn secretaris is. Hij helpt bijvoorbeeld mee aan het schrijven van De Bello Gallico. Aan de andere kant krijgt Gordianus van Pompejus de opdracht de moordenaar van zijn neef te vinden. En opdat hij die opdracht naar behoren zou vervullen, neemt Pompejus de schoonzoon van Gordianus mee als gijzelaar. Ook als hij moet vluchten voor Caesar. Die mix van historische werkelijkheid en fictie beheerst Saylor goed. De kers op de taart is een wat moraliserend, maar toch mooi verhaal. Machtige mensen zijn meestal niet netjes.

17. David L. Robbins

Meulenhoff-M

Der Rattenkrieg, zo noemden de Duitsers de slag bij Stalingrad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maandenlang vochten ze er een verbeten strijd uit tegen de Russische troepen zonder dat iemand vooruitgang boekte. Man-tegen-mangevechten, guerrilla-activiteiten van huis tot huis; alles leek eindeloos zinloos. De Russische legerleiding gaf in het grootste geheim sergeant Vasily Zaitsev de opdracht een school voor sluipschutters op te richten achter de linies. Zaitsev, een Siberische jager, was de beste sluipschutter van het Russische leger. De school werd zo'n succes en de Duitse verliezen waren zo groot dat de Duitse legerleiding besliste in te grijpen. SS-kolonel Heinz Thorvald kreeg de opdracht om Zaitsev uit te schakelen. De expliciet beschreven gruwel van de hel van Stalingrad als achtergrond voor een meedogenloos duel tussen twee meestersluipschutter verleent dit boek een grote dramatische kracht. Een tot in de details beschreven oorlogsverhaal wordt meteen ook een minutieuze psychologische thriller.

18. Margreet Hirs

Luitingh-Sijthoff

Een Nederlandse, op Sardinië geboren, arts bezoekt met zijn tweede vrouw net voor het vakantieseizoen het eiland. Hij wil er een vrolijk weerzien met de familie van maken. De arts is weduwnaar met een tienerdochtertje uit zijn eerste huwelijk. Het meisje wordt onmiddellijk na hun aankomst ontvoerd. Voorzover hij weet heeft de arts geen vijanden op het eiland. De thriller is het debuut van de Nederlandse vertaalster Margreet Hirs.

Hirs moet het niet van expliciet geweld hebben en ook dat maakt dit debuut sympathiek.

19. Martyn Bedford

Anthos

Een jaar lang heeft goochelaar Fletcher Brandon een onstuimige relatie met de mooie Ierse Rosa Kelly. Dan wordt ze dood aangetroffen. Moord of zelfmoord? Naarmate de waarheid aan het licht komt, ontdekt Fletcher dat Rosa hem over zowat alles heeft voorgelogen.

Het Houdini meisje (uit '99) ontsnapt aan alle clichés. Het is een thriller, maar ook een liefdesgeschiedenis en vooral een verhaal over identiteit, bedrog en leugens. Een feest van een boek.

20. Jonathan Sonnst

Van Halewyck

Nee, hij heet niet echt Jonathan Sonnst en hij is niet de zoveelste Amerikaanse schrijver van hardboiled thrillers. De 23-jarige debutant woont in Tielt en geeft godsdienst aan leerlingen in het technisch en beroepsonderwijs. Je zou van minder moorddadige gedachten koesteren. Deadline is een meer dan geslaagde poging om Quentin Tarantino en James Bond in een doosje te stoppen en eens goed door elkaar te schudden. Het verhaal is simpel: Robinson Lansing moet haar ex-vriend terugvinden, zo niet zal haar pleegdochter sterven. Zij behoort tot een ultrageheime organisatie die smerige klusjes voor de geheime diensten opknapt. Hij is overgelopen naar de andere kant en pleegt aanslagen op Amerikaanse doelwitten. De clichés worden zonder schroom gerecycleerd: slechteriken met ooglapjes, citaten uitwisselende koelbloedige moordenaars, sadistische ooms en onschuldige kindjes die liedjes van Roodkapje zingen. Dit is geen grote thriller, eigenlijk is het een wat buitensporige eer om hem op te nemen bij de twintig beste van het afgelopen jaar. Toch is dit het - zij het ietwat rommelige en grootsprakerige - debuut van een rastalent. Quod erat demonstrandum, uiteraard.

SAMENSTELLING: Fred Braeckman, Bart Holsters en

Karl van den Broeck