Dit verandert vanaf vandaag: meer nettoloon, duidelijk statuut voor Uber-chauffeurs en lagere premie voor zonnepanelen

Een nieuw jaar hangt onlosmakelijk samen met heel wat veranderingen. Zo gaan vanaf 1 januari de nettolonen omhoog, krijgen vaders en meemoeders meer geboorteverlof en verdwijnen paardencarrousels op de kermis. Verder wordt een huisartsbezoek duurder, gaat het tarief voor drinkwater omhoog en verlaagt de premie voor zonnepanelen. Een overzicht.

Nettolonen stijgen met minstens 600 euro per jaar

Alle Belgen zullen vanaf 1 januari hun nettoloon zien stijgen door de aanpassing van de belastingschalen in de bedrijfsvoorheffing. Dat geldt zowel in de private als in de openbare sector. Volgens hr-dienstverlener SD Worx gaat het om minstens 50 euro netto per maand, of 600 euro netto per jaar.

De stijging van de nettolonen staat los van de automatische loonindexering, die voor meer dan een miljoen werknemers uit de privésector ook op 1 januari valt en het nettoloon dus nog meer zal doen stijgen.

De grootste groep van werknemers, die vallen onder paritair comité 200, ziet het loon vanaf januari stijgen met 11,08 procent. Daaronder vallen onder meer IT’ers, werknemers van callcentra of bedienden in uitzendkantoren of in de grafische nijverheid.

Responsabilisering langdurig zieken

Bedrijven met relatief veel langdurig zieke werknemers kunnen vanaf 1 januari een financiële sanctie krijgen. De langdurig zieken zelf verliezen 2,5 procent van hun uitkering als ze na lang aandringen blijven weigeren om mee te werken aan het re-integratieproces. De nieuwe maatregelen maken deel uit van het ‘Terug naar Werk’-plan van federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).

De wet roept een mechanisme in het leven om zowel langdurig zieke werknemers als hun werkgevers financieel te sanctioneren, zij het na een hele cascade aan verwittigingen.

Meer geboorteverlof voor vaders en meemoeders

Vaders en meemoeders krijgen voor geboortes in 2023 twintig in plaats van vijftien dagen geboorteverlof. In grote lijnen is het geboorteverlof van toepassing op werknemers uit de privésector, contractuele personeelsleden in overheidsdienst en zelfstandigen.

Elke werknemer heeft recht om in de vier maanden vanaf de dag van de bevalling twintig dagen afwezig te zijn. Tijdens de eerste drie dagen van het geboorteverlof behoudt de werknemer zijn volledige loon ten laste van de werkgever. Daarna betalen de ziekenfondsen 82 procent van het brutoloon als uitkering. Bij de geboorte van een tweeling wordt het geboorteverlof maar één keer toegekend.

Huisartsbezoek stijgt naar 30 euro

Het tarief voor een consultatie bij de huisarts en bepaalde specialisten wordt vanaf 2023 opgetrokken tot 30 euro. Dat zijn de artsen en ziekenfondsen overeengekomen. Het gaat enerzijds om de doorrekening van de indexering, maar ook deels om een opwaardering van de laagste consultatiehonoraria, waaronder dat voor huisartsen.

Voor de patiënt verandert er niets. Het remgeld blijft onveranderd op 4 euro voor patiënten met een globaal medisch dossier, 6 euro voor patiënten zonder en 1 euro voor patiënten met een voorkeurstarief. Ook bij specialisten blijft het remgeld hetzelfde: 12 euro voor niet-voorkeurstarieven en 3 euro voor patiënten met een voorkeurstarief.

Hervorming notariaat maakt woning goedkoper

Het notariaat wordt grondig hervormd. Een woning van 232.500 euro zou meer dan 1.000 euro goedkoper moeten worden door een combinatie van forfaitaire bedragen voor de aankoopakte en de kredietakte en een korting op de erelonen.

Federaal minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) maakt zich sterk dat de aankoop van een eigen woning op die manier in 98 procent van de gevallen voordeliger zal uitvallen.

Geen pony’s of paarden meer op de kermis

Vanaf 1 januari mogen pony’s, paarden of paardachtigen niet langer gebruikt worden op kermissen, jaarmarkten en aanverwante evenementen. Dat besliste minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA). Dat was al beslist in 2020, maar nu zaterdag loop de overgangsperiode af.

Tarief van drinkwater duurder

In 2023 zal een gezin met een gemiddeld verbruik op jaarbasis ongeveer 17 euro meer betalen voor de component drinkwater op de waterfactuur in vergelijking met 2022. Dat berekende de Vlaamse Milieumaatschappij op basis van de nieuwe tarieven voor drinkwater die eind december zijn goedgekeurd.

Bedrijfswagens op benzine of diesel extra belast

Vanaf Nieuwjaar begint de geleidelijke afbouw van het fiscaal gunstregime voor bedrijfswagens. Benzine- en dieselkosten van plug-inhybrides die vanaf 1 januari gekocht, gehuurd of geleaset zijn, zijn dan nog maximaal voor 50 procent aftrekbaar. Voor bedrijfswagens die na 1 juli 2023 worden aangekocht, stijgt bovendien de CO₂-solidariteitsbijdrage.

Het is de eerste stap in het plan van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) om zo veel mogelijk elektrische auto’s op de baan krijgen. Het fiscaal voordeel wordt stapsgewijs afgebouwd en vanaf 2026 geldt de aftrekbaarheid alleen nog voor emissieloze wagens.

Verlaagd fiscaal voordeel voor installatie laadpalen

Het fiscaal voordeel voor het installeren van een laadpaal zakt voor particulieren van 45 naar 30 procent, met een maximale belastingvermindering van 1.500 euro per laadpaal en per belastingplichtige. Op 1 januari 2024 daalt het fiscaal voordeel verder naar 15 procent. Het laadstation moet “intelligent” zijn en mag enkel gebruik maken van groene stroom.

Voor bedrijven wordt het voordeel afgebouwd van 200 naar 150 procent. Hun laadinfrastructuur moet tijdens een deel van de dag ook toegankelijk zijn voor andere gebruikers.

Sociale tarieven voor elektriciteit en aardgas gaan omhoog

De sociale tarieven voor elektriciteit en aardgas gaan op 1 januari omhoog. Het elektriciteitstarief stijgt gemiddeld met 7,8 procent en dat van aardgas met 9,7 procent. Dat blijkt uit gegevens van de federale energieregulator CREG.

Het sociaal tarief enkelvoudig voor elektriciteit gaat naar 28,579 cent per kilowattuur inclusief btw. Het sociaal tarief voor aardgas zal 3,729 cent per kilowattuur bedragen, inclusief btw.

Premie voor zonnepanelen halveert

De premie voor wie zonnepanelen op een dak installeert in Vlaanderen, wordt in 2023 gehalveerd tot maximaal 750 euro. De premie is bovendien begrensd tot 40 procent van de investeringskosten inclusief btw, vermeld op de facturen.

In 2024 zal de premie normaal gezien nog eens halveren, vanaf 2025 zal ze verdwijnen.

Uber-chauffeurs en Deliveroo-koeriers worden verzekerd

Maaltijdbezorgers en Uber-chauffeurs, die deel uitmaken van de platformeconomie, krijgen meer duidelijkheid over hun statuut. Dat valt vanaf 1 januari onder een nieuwe wet over de platformeconomie die deel uitmaakt van de arbeidsdeal van de federale regering.

Alle platformwerkers zullen op kosten van het platform verzekerd worden tegen arbeidsongevallen, ook wanneer het gaat om zelfstandigen. Als uit de analyse van de tewerkstellingssituatie blijkt dat aan bepaalde criteria is voldaan, zal er een weerlegbaar vermoeden gelden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst.

Rookverbod op perron

Vanaf 1 januari geldt er aan algemeen rookverbod in alle 550 treinstations in België. Dat verbod geldt ook in open lucht: roken en vapen mag dus ook niet meer op het perron.

Het volledige rookverbod is de laatste stap in het rookvrij maken van het spoorwegdomein. Sinds 2004 mag er niet meer gerookt worden in de trein, later kwam er ook een rookverbod in de stations en op overdekte perrons.

Concreet zullen alle asbakken van de perrons worden verwijderd en zullen er verbodsborden worden opgehangen. Wie het verbod overtreedt, riskeert een boete van minstens 50 euro.

Tariefverhogingen bij Proximus en Orange

Proximus trekt op 1 januari de prijzen van een groot deel van zijn diensten op. Het gaat volgens het telecombedrijf om verhogingen met gemiddeld 4 à 6 procent. Proximus verwijst naar de sterke inflatie, die “een aanzienlijke kostenstijging met zich meebrengt, met name voor salarissen, energie en prijzen van technologische apparatuur”.

Concurrent Orange verhoogt op 15 januari de prijzen voor mobiele telefonie, televisie en internet. Mobiele datavolumes worden wel verdubbeld en voor klanten met een bundel of verschillende mobiele abonnementen blijft de prijs van mobiele telefonie gelijk.

Brieven en pakjes verzenden wordt duurder

Ook bpost verhoogt een aantal posttarieven fors. Daarvoor wijst het postbedrijf naar de inflatie, loonindexeringen en dalende postvolumes. “Met deze prijsaanpassing kunnen we elke burger een hoogwaardige universele postdienst blijven garanderen zonder subsidie van de Belgische staat”, aldus bpost.

De non-priorzegel wordt 16,8 procent duurder, van 1,19 euro per stuk vandaag tot 1,39 euro vanaf 1 januari. Het priortarief stijgt met 14,8 procent tot 2,17 euro per stuk. Tegenover 2017 verdrievoudigde de prijs al. Ook pakjes verzenden wordt duurder, net zoals internationale zendingen (21 procent).