‘Dit rapport is cruciaal voor de stappen die de Amerikaanse justitie tegen Trump zal zetten’

Dag Maral, de commissie komt binnenkort met haar reconstructie van de gebeurtenissen op 6 januari 2021 komen. Wat weten we nu al over de bevindingen?

“De afgelopen anderhalf jaar is steeds duidelijker geworden wat er zich die 6 januari heeft afgespeeld. De hoorzittingen deze zomer waren baanbrekend. Normaal zijn het hele saaie bureaucratische bijeenkomsten, maar nu waren er veel beeldfragmenten en vertelden getuigen in simpele taal wat er is gebeurd. Het Amerikaanse publiek kon dus eindelijk een idee krijgen hoe heftig en ingrijpend deze gebeurtenis was.

“De commissie heeft duidelijk gemaakt dat de Capitoolbestorming geen vergissing was. Het was niet, zoals veel Amerikanen in eerste instantie dachten, een uit de hand gelopen protest. Er waren mensen in het Witte Huis die dit bewust uit de hand hebben laten lopen. Trump zelf wist heel goed wat het risico was.

“Gisteren kwam de commissie met een nieuwe getuigenis. Daaruit blijkt dat Trump bewust het advies negeerde zijn aanhangers op te roepen de bijeenkomst op 6 januari non-violent te houden. Het is een van de feiten waarom de commissie aan het ministerie van Justitie adviseert om Trump te vervolgen voor vier strafbare feiten, waaronder het aanzetten of ondersteunen van een opstand.”

Wat gaat de commissie publiceren?

“Haar gehele, zeer gedetailleerde rapport met alle bevindingen van het onderzoek. Daar zal dus ook in staan waarom de commissie nou precies vindt dat Trump moet worden vervolgd. Het rapport is cruciaal voor de stappen die Justitie tegen Trump zal zetten.

“Vooral de fijnproevers kijken er met interesse naar uit. Omdat bij de hoorzittingen alles in heel simpele normale mensentaal is uitgelegd, bleef ook veel onbenoemd. Zo verbaasde men zich erover dat de onderzoekers sommige mensen die heel dicht bij Trump stonden, zoals dochter Ivanka Trump en oud-justitieminister Bill Barr, hebben kunnen spreken. Die getuigenissen zijn namelijk essentieel voor het bewijs. In dit rapport staat daar waarschijnlijk meer over hoe die gesprekken tot stand zijn gekomen.

“Maar het belangrijkste is de argumentatie achter de aantijgingen. Het ministerie van Justitie zal vooral daar naar kijken. Voordat ze aan zo’n proces beginnen moet het bewijs sluitend zijn. Als een rechter oordeelt dat er toch geen strafbare feiten zijn gepleegd kan Trump roepen: ‘Zie je wel, dit is een politiek proces.’ Zoals hij eigenlijk al vanaf het begin doet.”

Gaat Justitie Trump ook daadwerkelijk vervolgen naar aanleiding van dit rapport?

“Ik denk dat de kans best groot is. Een jaar geleden was het ministerie van Justitie huiveriger dan nu. Deels omdat ze toen minder goede informatie hadden om tot vervolging over te gaan, het rapport levert die nu, maar ook omdat Trump er toen een stuk beter voor stond.

“Door de uitslag van de midterms is de positie van Trump in de Republikeinse partij verzwakt. Vrijwel alle kandidaten die door hem openlijk werden gesteund hebben het niet goed gedaan. Het ministerie kijkt daar naar omdat de kans bestaat dat Trumps achterban in opstand komt als het gebeurt; dat kan tot onveilige situaties en meer verdeeldheid leiden. Nu Trump er zwakker voorstaat, kan Justitie meer ruimte voelen om tot vervolging over te gaan.”

Heeft vervolging nog gevolgen voor de Republikeinse partij?

“Absoluut. Vervolging raakt niet alleen Trump zelf, maar straalt ook slecht af op de Republikeinen die hem steunden. En dat zijn er nogal wat. Zo heb je Kevin McCarthy, hoogstwaarschijnlijk de nieuwe voorzitter van het Huis van Afgevaardigden en daarmee de op twee na machtigste persoon van de Verenigde Staten. Hij heeft in het begin volgehouden dat Trump inderdaad de verkiezingen had gewonnen en verdedigde als vooraanstaande Republikein Trumps Big Lie.

“Daar komt nog eens bij dat de Republikeinen sinds de midterms in een identiteitscrisis zitten. Ze vragen zich af wat ze met Trump moeten doen. Ze lijken zich te realiseren dat ze beter af zijn zonder hem maar het is niet iemand waar je gemakkelijk van af komt.”

Wat zal er na de publicatie van het rapport gebeuren?

“Justitie is los van de commissie ook zelf al begonnen aan een onderzoek. De speciaal aanklager zal de bevindingen van het rapport de komende tijd doorspitten. Ze zullen dan uiteindelijk met een reactie moeten komen op het advies om tot vervolging over te gaan, maar die zal nog wel even op zich laten wachten.

“Maar er is wel enige haast geboden. De Democraten weten namelijk ook dat president Joe Biden de volgende verkiezingen in 2024 kan verliezen. Als dat gebeurt kunnen de Republikeinen hun eigen minister van Justitie aanstellen en die kan, als het proces nog loopt, de zaak alsnog opschorten. Als ze Trump daadwerkelijk willen vervolgen, zullen ze dus snel moeten zijn.”