‘Dit is erger dan de oorlog’: in Duitsland weten ze niet wat hun is overkomen

In Duitsland zijn tientallen doden gevallen door de watersnood. Het heuveldorp Schuld is door de rivier de Ahr in een ravage veranderd. Bewoners weten niet wat hun is overkomen. ‘Das ist Wahnsinn.’

Cornelia Schlösser (52) loopt donderdagmiddag met zwaar gemoed over de modderige straat naar beneden, langs mensen die nat huisraad op straat zetten en mensen die elkaar moed inspreken. Ze is op weg naar het witte pand op de hoek, dat pand waar ‘Landbäckerei Schlösser’ op de gevel staat. Het is de bakkerij die haar overgrootvader in 1909 heeft opgericht. Sinds 2002 is zij er de baas.

Schlösser wijst naar de plek waar het meel lag opgeslagen, naar de grote machines, en daar, ja daar stond de oven. Ze hadden het pand onlangs netjes opgeknapt.

“En nu is alles weg”, zegt ze.

Dat is zo. Er is niet veel meer over van het pand, zoals er van grote delen van Schuld niet veel meer over is sinds de Ahr woensdagmiddag razendsnel buiten haar oevers trad. Bewoners vertellen wat de rivier toen al allemaal meevoerde: hooibalen, koelkasten, bomen, auto’s, bushokjes, caravans, gastanks.

Het water vocht zich een weg door de straten, sleurde alles mee wat zwakte toonde, sloeg glas uit de gevels, vouwde golfplaten om bomen, vrat wegen weg, duwde auto’s omver, transformeerde trottoirs in stapels stenen en veegde een stuk of zes huizen volledig van hun fundament.

“Dit is erger dan de oorlog”, verzuchten verschillende oudere bewoners die hoofdschuddend door het dorp wandelen.

Verwoestend

En Schuld is niet het enige Duitse dorp dat kampt met de gevolgen van extreem weer. In de Eifel staan ook andere dorpen en steden onder water, vaak overstroomd door onder normale omstandigheden lieflijke riviertjes die door de extreme hoeveelheden regen in één nacht tijd in allesverslindende modderstromen zijn veranderd.

Malu Dreyer, minister-president van de deelstaat Rijnland-Palts, sprak van een situatie die ze in haar deelstaat nog niet eerder had meegemaakt. “Echt verwoestend.”

Ook de aan Nederland grenzende deelstaat Noordrijn-Westfalen werd zwaar getroffen. In Hagen veranderden straten in wildwaterbanen en kwamen twee politieagenten om het leven toen ze bij reddingsacties werden meegesleept door het water. In het zuiden van de deelstaat stroomden stuwmeren over. Verschillende dorpen zijn geëvacueerd uit angst voor een dambreuk. Dit lot bedreigde ook de grote stad Wuppertal, maar de dam van de Wuppertalsperre houdt het vooralsnog.

Het dodental staat alleen al in de gemeente Bad Neuenahr-Ahrweiler op 18, in het naastgelegen gebied rond Euskirchen vielen 15 doden en in heel Duitsland 42.

Pompen

Cornelia Schlösser had de rampspoed niet verwacht, zegt ze donderdagmiddag bij haar bakkerij. Ze was een dag eerder gewoon, zoals altijd, om twee uur ’s ochtends begonnen met broodbakken. Aan het einde van de middag zag ze het waterpeil stijgen, maar ook toen maakte ze zich nog niet zo druk. Het was vaker hoogwater geweest. Met een paar pompen op de juiste plekken hadden ze het dorp meestal wel droog weten te houden.

Maar dit keer was het anders. Om tien voor zes had ze tegen een medewerker gezegd dat ze maar vast naar huis moest gaan, om het water voor te zijn. En toen kwam het al. Zo onder de brug door, over die glascontainer heen. Ze konden nog net op tijd de auto’s naar een droge plek rijden.

Wat er daarna gebeurde, heeft ze godzijdank niet gezien, zegt ze, want ze bleef ’s nachts bij haar zuster op de berg. Haar ouders waren wel beneden in het dorp, die wonen verderop. Ze moesten naar zolder vluchten, waar ze tot acht uur donderdagmorgen hebben zitten wachten tot de brandweer hen kwam bevrijden. Ze hebben nu niets meer, zegt ze, geen kledingstuk is meer bruikbaar.

“Das ist Wahnsinn”, zegt Schlösser.

Klimaatverandering

Horst Seehofer, de Duitse minister van Binnenlandse Zaken, wond er in een reactie geen doekjes om. “Deze extreme weercapriolen zijn het gevolg van de klimaatverandering”, zei hij. Seehofer stelde dat Duitsland zich op dit soort situaties ‘veel beter’ moet voorbereiden. Ook CDU-lijsttrekker Armin Laschet maande haast te maken met maatregelen tegen klimaatverandering. Zijn sociaal-democratische concurrent Olaf Scholz reside spoorslags af naar de Eifel, en ook lijsttrekker Annalena Baerbock van de Groenen onderbrak haar vakantie om zich naar de getroffen gebieden te haasten.

Bondskanselier Angela Merkel richtte vanuit Washington, waar ze op bezoek is bij de Amerikaanse president Biden, het woord tot de getroffenen en nabestaanden van de slachtoffers. “Ik ben geschokt door de catastrofe waaronder zoveel mensen in het hoogwatergebied lijden. Mijn gedachten gaan uit naar de families van de doden en vermisten. Mijn dank gaat uit naar de onvermoeibare inzet van de reddingswerkers.”

Kapot

Dus ja, wat nu? Dat weet Cornelia Schlösser ook even niet meer. Hoe langer ze kijkt naar haar bakkerij, hoe somberder ze wordt.

“Dit is het einde”, zegt ze. “Ik denk niet dat dit hier nog lang staat.”

Even later lijkt ze zich wat te herpakken, wanneer ze een bekende langs de bakkerij ziet lopen. Met een wrange lach zegt ze tegen hem: “Kom je broodjes kopen?”