‘Dit is een vaccinatieschandaal in wording’: onze correspondent over de Italiaanse corona-aanpak

Hallo Rosa, in Rome gaan jullie dinsdag van rood naar oranje. Wat mag je dan allemaal ineens?

“De scholen gaan open, en niet-essentiële winkels. Zaterdag gaat het allemaal weer dicht wegens de zogeheten ‘paaslockdown’. Als we die achter de rug hebben, gaan we terug naar de regionale aanpak, waar op grond van maar liefst 21 verschillende indicatoren wekelijks besloten wordt welke kleur een regio heeft. Daar kan inmiddels niemand wijs uit, dus we laten het maar op ons afkomen en dan zien we wel.”

Waarom heeft de Italiaanse regering zo’n regionaal beleid?

“De landelijke overheid wil strengere maatregelen dan de regionale overheden. Wat wat er op Sicilië gebeurt, heeft niets met de situatie in Rome te maken, dus de logica van dat regionaal beleid is wel zinnig. Maar het zwabbert nogal en het is warrig.”

“In theorie moet het regionale beleid juist duidelijkheid scheppen, omdat bij elke kleur een vaste set maatregelen hoort. Maar de nieuwe Italiaanse regering heeft die maatregelen weer veranderd. Zo moeten bij de huidige premier Mario Draghi de kappers sluiten bij rood, terwijl ze onder zijn voorganger Guiseppe Conte open mochten blijven. Conte’s haar zit een stuk beter dan dat van Draghi, misschien is dat de reden van die wijziging.”

Wat vind jij het lastigste aan het Italiaanse coronabeleid?

“Dat ze ook binnen de kleurcodes verschillende maatregelen hebben. Dan is een regio ineens ‘donker oranje’ en moet je uitzoeken wat het verschil is met ‘versterkt oranje’ en ‘gewoon oranje’ en wat dat dan in de praktijk aan maatregelen betekent.”

“Op dit moment voeren mijn Italiaanse vrienden in een whatsappgroepje een verhitte discussie of ze maandag op tweede paasdag mogen picknicken in een park, dus ik ben niet de enige die het onduidelijk vind. Een deel van de Italianen heeft zich ervan afgekeerd, die zeggen: ik zie vrijdag wel wat voor kleur het is en dan doe ik wat mijn buurman ook doet.”

Hoe staat het met de cijfers?

“Niet zo goed. De bezetting van de ziekenhuizen loopt op door de Britse variant en met het vaccinatieprogramma is iets misgegaan: er zijn veel te weinig ouderen gevaccineerd, dus die worden nu ziek. Dertig procent van alle doses zijn bij mensen jonger dan vijftig terechtgekomen. Dat komt door voordringen, maar ook door de voorrang die Italië alle zorgmedewerkers bij het inenten geeft. Dat geldt niet alleen voor zorgpersoneel in de frontlinie, maar ook voor vijfentwintigjarigen die een opleiding tot psychiater volgen. Er zijn ook doses naar bedrijven gegaan om werknemers in te enten, dus dit is een vaccinatieschandaal in wording.”

In oktober was met name in Napels de sfeer grimmig door fikse rellen. Hoe is dat nu?

“De regionale aanpak heeft wel voor iets meer rek bij de Italianen gezorgd. Ik heb inmiddels alle kleuren gezien behalve wit, waarbij alles in orde is, en ik heb dus geel meegemaakt in Rome. Toen mocht de horeca overdag open. Dan kon je binnen lunchen, en dat was fijn. Het duurde maar een paar weken tot het oranje was en alles dicht moest, maar omdat mensen even ontspanning hebben gehad, accepteren ze ook dat het strenger moet als het aantal besmettingen oploopt.”

“Vergeet niet dat veel mensen hier vorig jaar twee maanden lang aan één stuk door binnen hebben gezeten en dat in sommige regio’s de scholen nu al vrijwel een jaar dicht zijn. Dan is een ijsje halen al leuk. Op papier moet alles volgens de regels, dus toen ik vanmiddag naar de ijsboer ging verpakte hij mijn ijsje keurig in aluminiumfolie, want dan ziet iedereen dat het om afhaalijs gaat. Dat ik die folie dan onmiddellijk heb verwijderd om het ijs op straat op te eten, maakt niet uit: de ijsboer volgt de regeltjes, al slaan ze nergens op.”

“Zo vindt iedereen zijn manier om met die maatregelen om te gaan. Er is een aangenaam gat tussen theorie en praktijk en de handhaving is niet streng. Ik ben met code geel, oranje en rood in Napels geweest en ik merkte geen verschil. Elke keer mocht ik mijn afhaalpizza gewoon in het restaurant opeten, of het nu volgens de regels was of niet.”

Dat het lente wordt, draagt dat ook bij tot het goede humeur van de Italianen?

“Je ruikt het voorjaar in de stad, in de parken, op de pleintjes waar kinderen spelen. Het is twintig graden en iedereen is buiten. Natuurlijk gaan veel mensen naar het park, maar die groepjes houden afstand tot elkaar, je ziet hier geen mensenmassa’s zoals in het Vondelpark in Amsterdam, waar de politie moest ingrijpen. Ja, soms doen jongeren even hun mondkapje af, en dan zegt de politie daar iets van.”

Hoe ga je Pasen in Rome doorbrengen?

“Ik kijk gigantisch uit naar terrasjes, maar die mogen pas open bij geel. Bij het rood van de paaslockdown mag ik boodschappen doen en wandelen in mijn buurt. Of fietsen, want dat geldt als sport. Dus ik doe mijn sportschoenen aan: waar ik ook ben, dan kunnen ze me niets maken. Daarom ben ik blij dat Rome na Pasen oranje is, want dan mag ik vrij rondlopen binnen de grenzen van de avondklok, zonder controle en zonder dat er wordt gevraagd wat ik aan het doen ben.”