Opinie
Dit is de opstand van kiezers die zich geminacht voelen
Geert van Istendael is schrijver van onder andere Mijn Duitsland en De parochie van Sint-Precarius.
Het ondenkbare is geschied. In Angela Merkels hoogsteigen kiesgebied Mecklenburg-Voorpommeren dondert haar eigen partij naar beneden tot de derde plaats. De tweede plaats gaat naar de AfD, Alternative für Deutschland, stevig rechts van de CDU.
O wat doet dat pijn. Het is niet dat Mecklenburg-Voorpommeren een bolwerk van de christendemocraten is. Ze zijn allang niet meer de grootste partij in het landsparlement en bij de vorige plaatselijke verkiezingen kukelden ze ook al 5 procent achteruit.
Toch schrok weldenkend Duitsland. Jazeker, men had verwacht dat de AfD zou aanzwellen. Maar Merkel zelve naar beneden trappen, dat is toch andere koek.
Merkel baalde als een stekker. Je zou voor minder. Haar positie in de CDU wordt steeds neteliger. Toen ze precies één jaar geleden de liefderijke woorden Wir Schaffen Das uitsprak, begonnen de rechtervleugel van haar partij en de net iets rechtsere Beierse zusterpartij CSU prompt te gruwen, maar de kanselier bleef onaantastbaar. Sinds vorige zondag worden de messen geslepen.
Aanschurken tegen neonazi's
Angela Merkel, Mutti Merkel, de verzoenende moeder van alle Duitsers, is er altijd in geslaagd Duitsers van alle rangen, standen en gedachten te verenigen, op haar onnavolgbare, onnadrukkelijke manier. Sinds vorige zondag is duidelijk dat ze de Duitsers verdeelt.
Gaat het vandaag in Duitsland dan alleen over de vluchtelingen? Ja en nee. Scharen weldenkende Duitsers weigeren hardnekkig te erkennen dat er een probleem zou kunnen zijn. Er komen haast geen vluchtelingen meer binnen, zeggen ze. Dat klopt. In Mecklenburg-Voorpommeren zij haast geen vluchtelingen te bespeuren. Ook dat klopt. Dus, redeneren ze, wie het woord probleem durft uit te spreken, moet wel aanschurken tegen de neonazi's. Of het scheelt niet weinig.
Dat klopt niet.
De vluchtelingenzaak werkt als katalysator. Dit is een opstand van kiezers die zich geminacht voelen. Op elk mogelijk gebied. En nu vinden zij een focus. Iets vergelijkbaars zagen we al in Groot-Brittannië. We zullen zien wat de Oostenrijkse presidentsverkiezingen in oktober brengen en die in Frankrijk volgend jaar.
Mecklenburg-Voorpommeren is een wondermooie streek. Zachtglooiend land, bezaaid met verdroomde meren en verloren dorpjes. Verloren, inderdaad. Het inkomen per hoofd van de bevolking is het laagste van Duitsland. Bijna de helft van de gewone verbindingswegen moet dringend worden hersteld. Het land heeft een van de hoogste percentages werklozen van heel Duitsland: bijna 50 procent boven het nationale gemiddelde (6,1 % - 9 %). Misschien keert het tij. Afwachten.
Sinds 1989 heeft het land 300.000 bewoners verloren. Er leven nu 1.600.000 mensen. De landvlucht neemt epidemische vormen aan. Jonge vrouwen verlaten in drommen de verdroomde dorpjes en trekken naar Berlijn of andere grote steden. In veel dorpen wonen voor tien mannen acht vrouwen. Bus- en treinverbindingen worden afgeschaft in hoog tempo, voor zover er nog overschieten.
Ziedaar.
De rest weigert te luisteren
Ik begrijp de machteloze woede van de provincialen maar al te goed. Machteloos? Niet langer. Zij hebben begrepen dat zij een machtig wapen hebben: hun stem.
In Mecklenburg-Voorpommeren ging 10 procent meer burgers stemmen dan vorige keer. Tegen de elite. In Duitsland betekent dat fors rechts. Al de rest weigert tóch te luisteren.
