Zaterdag 10/06/2023

Oeganda

Dit is Bobi Wine, de gearresteerde 'Ghetto President' die Oeganda in rep en roer zet

null Beeld AFP
Beeld AFP

Robert Kyagulanyi, beter bekend onder zijn artiestennaam Bobi Wine, is vandaag in Oeganda gearresteerd en vastgezet op beschuldiging van verraad. Dat heeft meteen voor rellen gezorgd in de straten van Kampala. Maar wie is de 'Ghetto President' van Oeganda en waarom zet hij het land in rep en roer?

Mark Schenkel en Hannes Cools

Wine groeide op in een armoedige buurt van Kampala en heeft er nu zijn opnamestudio. Hij was amper 3 jaar oud toen de vorige Oegandese president Museveni in 1986 beëdigd werd. De meeste van de ruim 35 miljoen Oegandezen zijn nog jonger: ruim driekwart werd geboren na '86. 'Museveni babies' worden ze wel genoemd, ze hebben nooit een andere president gekend.

Bij de jongste presidentsverkiezingen in 2016 werkte Bobi Wine niet mee aan een campagnelied voor Museveni, zoals andere bekende artiesten tegen betaling wel deden. Hij lanceerde vorig jaar na de verkiezingen Situka, wat in de taal Luganda zoveel betekent als 'Sta op'. Sta op, zong hij, tegen onrechtvaardigheid. In 2012 protesteerde hij ook al eens tegen de hardhandige behandeling van straatventers door ordehandhavers. Het was een grote hit.

Robert Kyagulanyi Ssentamu ofte Bobi Wine tijdens protesten in de Oegandese hoofdstad Kampala. Beeld AFP
Robert Kyagulanyi Ssentamu ofte Bobi Wine tijdens protesten in de Oegandese hoofdstad Kampala.Beeld AFP

In 2017 werd hij beëdigd als parlementslid, wat gepaard ging met een grote processie door de Oegandese hoofdstad Kampala. Voor de gelegenheid droeg hij een pak. Zijn dreadlocks had de getrouwde vader van vier kinderen toen al afgeknipt. Zijn verkiezing toen vestigde de aandacht op het schrille contrast, dat in meer Afrikaanse landen bestaat, tussen de massa's werkloze jongeren en de oudere leiders die vasthouden aan de macht. Hij is de belichaming van dat contrast wat hem enorm populair maakt onder de overwegend jonge bevolking. Nu hij eerder deze maand gearresteerd werd voor verraad, zijn veel mensen meteen de straat op getrokken.

Lees hieronder verder.

Arrestatie

Vorige week kwam Kyagulanyi in de problemen nadat er onlusten waren uitgebroken rond een tussentijdse verkiezing in een stadje in het noorden van Oeganda. Een door hem gesteunde kandidaat won die verkiezing van een kandidaat van de regeringspartij van president Yoweri Museveni.

Kyagulanyi’s chauffeur werd doodgeschoten en het parlementslid zelf werd mishandeld en beschuldigd van onder meer illegaal wapenbezit, een aantijging die in Oeganda wordt gezien als een voorwendsel om hem het zwijgen op te leggen.

Daarna werd hij deze week opgepakt seconden nadat een vergelijkbare aanklacht tegen hem was ingetrokken bij een militaire rechtbank. Het 36-jarige parlementslid werd na zijn hernieuwde arrestatie overgebracht naar een civiele rechtbank en vervolgens gedetineerd.

Lees hieronder verder.

Kyagulanyi was te zien met een kruk en een gepijnigd gezicht toen hij de militaire rechtbank in Gulu verliet. Beeld AFP
Kyagulanyi was te zien met een kruk en een gepijnigd gezicht toen hij de militaire rechtbank in Gulu verliet.Beeld AFP

De vervolging van Kyagulanyi wekt tot ver buiten Oeganda verontwaardiging. De teneur van de reacties is dat president Museveni - aan de macht sinds 1986 - zijn staatsapparaat gebruikt om een in korte tijd erg populair geworden opponent te intimideren. In buurland Kenia eisen demonstranten de vrijlating van Kyagulanyi. Europese en Amerikaanse diplomaten in Oeganda spreken hun bezorgdheid uit.

De rechtbank waar Kyagulanyi naartoe is gebracht, is in het stadje Gulu, meer dan 300 kilometer van Oeganda’s hoofdstad Kampala. Aanvankelijk zou hij terechtstaan in Kampala, waar hij in de afgelopen dagen zonder mogelijkheden tot communicatie werd gehouden in een legerbarak, maar de autoriteiten vrezen hier mogelijk straatprotesten. Boze aanhangers gingen in de voorbije dagen al de straat op in Kampala. Ten minste één betoger werd doodgeschoten toen leger en politie ingrepen. Ettelijke journalisten werden in elkaar geslagen.

Vanochtend was te zien hoe Kyagulanyi strompelend met een kruk en met een gepijnigd gezicht de militaire rechtbank in Gulu verliet alvorens direct weer te worden gearresteerd. Volgens zijn familie en advocaten is hij tijdens zijn detentie gemarteld. President Museveni noemde berichten over Kyagulanyi’s slechte fysieke toestand eerder ‘fake news’.

Oegandezen protesteren na de arrestatie van Bobi Wine. Beeld EPA
Oegandezen protesteren na de arrestatie van Bobi Wine.Beeld EPA

Internationale popsterren eisen vrijlating

Meer dan 80 kunstenaars, activisten en politici ondertekenden een open brief waarin ze de arrestatie, gevangenneming en wrede, levensbedreigende fysieke aanval door Oegandese regeringstroepen veroordeelden. Ook tientallen muzikanten zoals Chris Martin (Coldplay) en Damon Albarn (Gorillaz) steunen de open brief.

"We doen een beroep op de Oegandese regering om ervoor te zorgen dat [Kyagulanyi] volledige toegang heeft tot medische behandelingen, een volledig en onpartijdig onderzoek in te stellen naar zijn gewelddadige arrestatie en gevangenname en ... om internationaal erkende procedures te volgen bij het vervolgen van een zaak tegen hem," klinkt het.

Hoe proces tegen Bobi Wine verder zal verlopen, is nog niet duidelijk.

Nu belangrijker dan ooit: steun kwaliteitsjournalistiek.

Neem een abonnement op De Morgen


Op alle artikelen, foto's en video's op demorgen.be rust auteursrecht. Deeplinken kan, maar dan zonder dat onze content in een nieuw frame op uw website verschijnt. Graag enkel de titel van onze website en de titel van het artikel vermelden in de link. Indien u teksten, foto's of video's op een andere manier wenst over te nemen, mail dan naar info@demorgen.be.
DPG Media nv – Mediaplein 1, 2018 Antwerpen – RPR Antwerpen nr. 0432.306.234