‘Dit heb ik nooit meegemaakt’: Luik in shock na een middag vol vernielingen en geweld

‘Een golf van woede en geweld.’ Zo noemt de Luikse politie de rellen van zaterdagmiddag in Luik. Driehonderd jongeren namen in enkele minuten het Sint-Lambertusplein bij het Luikse stadhuis in, de politie kon enkel toekijken hoe winkels geplunderd werden. Etalages werden vernield, kasseien vlogen in het rond. ‘Door de coronacrisis hadden we al een lagere omzet en nu komen deze vernielingen erbij’, zegt een winkeluitbater.

“Wij worden niet gehoord en gerespecteerd, dat is duidelijk als je ziet wat er gebeurd is met die vrouw”, schreeuwt een jongeman zaterdagnamiddag in de lens van een gsm-camera. “Dit is de enige manier dat we gehoord kunnen worden.” Rondom hem krioelt het van het volk, de meesten met kap op en sjaal of masker voor het gezicht. Sommigen passeren met een kassei in de hand, anderen joelen het uit. Sirenes weerklinken op de achtergrond terwijl ramen sneuvelen. Een tsunami van geweld overspoelde zaterdag Luik. De aanleiding: een filmpje van een arrestatie die enkele dagen eerder plaatsvond.

Een valpartij

Het begon allemaal met een valpartij maandagochtend vroeg bij het busstation aan het Sint-Lambertusplein. Politieagenten zien hoe een oudere vrouw ten val komt en schieten te hulp. Terwijl de agenten zich over het slachtoffer ontfermen, stormt een andere dame in hun richting. Ze begint de agenten uit te schelden en wordt gewelddadig. Daarbij zou ze een agent geslagen en gebeten hebben. Terwijl nieuwsgierige omstanders beginnen te filmen, wordt de dame hardhandig tegen de grond gewerkt en gearresteerd.

De dagen erop worden de filmpjes van de arrestatie veelvuldig verspreid op sociale media. Op het internet begint het te smeulen, de onrust neemt toe. Enkele jongeren nemen de beslissing om een vreedzame Black Lives Matter-betoging te houden, op het Sint-Lambertusplein, waar de arrestatie plaatsvond. Ook de burgemeester van Luik, Willy Demeyer (PS), zegt zaterdagmorgen nog voor de camera’s van RBTF dat hij “geschokt” is door de beelden online. Niet veel later zal hij andere kopzorgen hebben.

Arena

Als de aangekondigde betoging zaterdagmiddag van start gaat, lijkt er geen vuiltje aan de lucht. Tot aan het einde van de manifestatie rond 16 uur een motard van de Luikse politie aangevallen wordt door een groep jongeren. Het Sint-Lambertusplein verandert in een arena. Enkele minuten later stormen een driehonderdtal jongeren de trappen af, in de richting van het winkelcentrum Galeries Saint-Lambert en de politie, onder het gejuich van een honderdtal jongeren die toekijken vanop de hoger gelegen platforms op het plein. De chaos is compleet. 120 agenten van de lokale politie proberen de doorgang naar het winkelcentrum en de winkelstraten te blokkeren terwijl relschoppers kasseien, nadarhekken en verkeersborden naar de agenten gooien.

De agenten staan machteloos. Terwijl de jongeren een McDonald’s en een sportwinkel plunderen en meerdere winkels beschadigen, proberen zij het puin te ontwijken. Ook bij het politiekantoor en het stadhuis sneuvelen ramen. Drie waterkanonnen van de federale politie en in totaal 250 politieagenten met traangas zijn uiteindelijk nodig om het geweld te stoppen. Dat duurde nog geen uur, maar de schade is enorm. Bij de handelaars blijft een gevoel van angst hangen. “Verzekeringen werken niet tegen angst”, zegt Jean-Luc Vasseur, voorzitter van handelaarsvereniging Commerce Liégois. “In mijn carrière van dertig jaar heb ik dit nooit meegemaakt. Dit was gewoon relschoppen om rel te schoppen.”

‘Interessante marchandise’

Ook Arein Abdulwaheed moest lijdzaam toekijken hoe zijn kledingzaak vernield werd. “Het is vreselijk”, zegt Arein tegen VTM Nieuws. “Door de coronacrisis draait de winkel sowieso al een lagere omzet. Zaterdag is een dag waarop we een beetje kunnen werken en dan richten ze zulke vernielingen aan.” Zondagmiddag moest ook Mathieu Brion, zaakvoerder van een krantenwinkel, puin ruimen. Het veiligheidsglas in zijn deur kon gelukkig de plunderaars tegenhouden. “Mijn winkel is een gemakkelijk doelwit, met interessante marchandise. Sigaretten zijn gemakkelijk te stelen en te verkopen. Het is hoe dan ook spijtig dat hierdoor de naam van onze stad alweer door het slijk gehaald wordt.”

In totaal raakten 36 agenten gewond, negen politieagenten moesten in het ziekenhuis worden opgenomen, waar een van hen zich nog steeds bevindt. Volgens korpschef van de politie van Luik, Christian Beaupère, was dit een georganiseerde en geplande actie. “We stelden een mate van organisatie vast, want ze verschenen plotseling, in enkele minuten. Ook op de manier waarop ze te werk gingen, zagen we dat ze niet aan hun proefstuk toe waren. Die twee- à driehonderd personen zijn niet alleen Luikenaars, er zaten Brusselaars tussen en mensen uit de omgeving van Luik”, zegt Beaupère. In totaal werden tien verdachten opgepakt, vier minderjarigen en zes mannen tussen 23 en 46 jaar oud. De komende dagen zullen er nog meer arrestaties gebeuren, na de analyse van de beelden van de meer dan 100 bewakingscamera’s in Luik.

De Luikse politie en de stad zullen hun lessen trekken uit de rellen van zaterdag. Alle agenten van het Luikse interventiekorps krijgen binnen enkele weken bodycams. Zo maken ze zich sterk dat door zelf alle interventies te filmen, ze op die manier 80 tot 85 procent van de problemen vermijden die na een interventie kunnen ontstaan. Burgemeester Demeyer wil ook bekijken hoe dergelijke acties zoals zaterdag opgespoord kunnen worden en hoe erop geanticipeerd kan worden op sociale media. “We moeten ons aan de situatie aanpassen, vooral met de sociale media.”