Digitale energiemeters komen eraan vanaf 2019

Waarom zet Vlaanderen de stap naar digitale meters? De klassieke Ferrarismeters die in elke woning hangen, worden simpelweg niet meer gemaakt. Bovendien evolueren we naar een gedigitaliseerde samenleving, wat de stap naar zulke meters logisch maakt. De 'slimme meters' passen ook in het beleid van de Vlaamse regering om te evolueren naar meer gedecentraliseerd energielandschap waarin meer lokaal energie wordt opgewekt.

Simpel
De Vlaamse regering kiest voor een eenvoudige meter, die iedereen dan kan uitbreiden met 'slimme' toepassingen. Dat moet de prijs drukken en kan bovendien bedrijven aanzetten om te gaan innoveren, legt minister Tommelein uit. Hij wijst erop dat de invoering van digitale meters bepaalde kosten kan drukken. Er zijn geen huisbezoeken nodig om de standen op te meten, energie- of domiciliefraude wordt sneller gedetecteerd en er zijn geen aparte budgetmeters nodig.

"De uitrol zal niet op één dag of zelfs niet op één jaar gebeuren", verzekert Tommelein. In een eerste fase komen nieuwe huizen en huizen die energetisch gerenoveerd worden aan bod. Ook wie een budgetmeter of zonnepanelen heeft, zit in de eerste groep.

Compensatie voor terugdraaiende meter
Hij benadrukt dat er een compensatie komt voor de terugdraaiende meter. "Het zou te gek zijn dat we mensen aanmoedigen zonnepanelen te plaatsen en ze dan in de steek te laten", luidt het. Wie voor eind 2020 panelen heeft, behoudt minstens 15 jaar het voordeel van de terugdraaiende teller. Voor nieuwe installaties komt er vanaf 2021 een compensatieregeling.

Het is nu wachten op een kosten-batenanalyse van de Vlaamse energieregulator VREG. Op basis daarvan zal de regering onderzoeken of een bijsturing nodig is.

De digitale meters zullen veel informatie verzamelen over individueel energieverbruik. Daarbij komt dan ook het luik privacy kijken. Tommelein, nog ziet zolang geleden staatssecretaris voor Privacy, verzekert dat duidelijk wordt aangegeven wie de gegevens mag gebruiken. Bovendien zal de eigenaar van de energiemeter steeds groen licht moeten geven voor het gebruik van de gegevens voor andere doeleinden dan die in de algemene voorwaarden gestipuleerd staat.

Agoria: "Goede zaak voor consument en economie"

De geleidelijke utirol van de digitale meters wordt op tevredenheid onthaald bij Agoria, de federatie van de technologische industrie, ODE, de organisatie voor duurzame energie en Fedelec, een beroepsfederatie voor elektrotechnische ondernemers. "Goed nieuws voor de consument en onze economie", reageert Agoria Vlaanderen-directeur Peter Demuynck. "De energieproductie kan zo beter afgestemd worden op de energievraag, en dus goedkoper worden." ODE en Fedelec wijzen dan weer op de kans die deze digitale meter biedt voor eigenaars van zonnepanelen of warmtepompen.

Agoria juicht de uitrol ook toe omdat het zo mogelijk wordt een nieuwe reeks diensten en innovaties via slimme netwerken te ontwikkelen. De technologiefederatie noemt het aan- en uitschakelen van huishoudtoestellen of het opladen van elektrische voertuigen in functie van het elektriciteitsaanbod. Agoria meent dat dit ook nieuwe jobs kan opleveren. Daarnaast zal de consument zo "in ieder geval meer invloed hebben op de eindprijs van zijn energie". "De basis voor de toekomst is gelegd, en minister van Energie Bart Tommelein neemt hiermee een belangrijke stap om het Vlaamse energielandschap te vernieuwen en tegelijk de markt voor beter energiebeheer verder te ontwikkelen", besluit Demuynck.

Voor zonnepaneleneigenaars kan op het net geïnjecteerde zonnestroom met de digitale meter "beter gevaloriseerd worden". Warmtepompen kunnen dan weer dienen om elektriciteitspieken af te vlakken, door tijdelijk aan een lager vermogen te werken of zelfs uit te schakelen. "Zonnepanelen installeren blijft op basis van deze beslissing een verstandige investering", besluit Bram Claeys, algemeen directeur van ODE. "Wij zien hier een gezonde basis voor blijvende gestage groei van de sector." Hij vraagt Tommelein om de invoering van de slimme meter wel te koppelen "aan een nieuw toekomstgericht elektriciteitstarief".

Test-Aankoop vreest verhoging elektricteitsfactuur

Consumentenorganisatie Test-Aankoop vreest dat de uitrol van de digitale of slimme energiemeters de consument duurder zal uitkomen en dat de netbeheerders de winst zullen opstrijken. "De invoering kan enkel gebeuren op vrijwillige basis én binnen een strikt kader", bepleit de organisatie. Ze wijst erop dat vooral de energiesector voordelen heeft van deze meter, doordat meterstanden automatisch opgenomen kunnen worden en dat meters vanop afstand geopend en gesloten kunnen worden. "Voor de consument zijn er weinig tot geen voordelen. In de meeste andere Europese landen waar de omschakeling al eerder gebeurde, werden de kosten ruimschoots onderschat", klinkt het. Een nieuwe verhoging van de elektricteitsfactuur is voor de organisatie "onaanvaardbaar".

Als de digitale meters toch in Vlaanderen uitgerold worden, dat moet voor Test-Aankoop rekening gehouden worden met de belangen van de consument. Zo moeten de kosten eerlijk verdeeld worden en moet de consument inspraak hebben over de informatie die de meters weergeven. Daarnaast wordt ook gewezen op de privacy. "De netbeheerders zouden enkel informatie mogen krijgen die absoluut noodzakelijk is voor de facturatie." Een laatste punt is dat de netbeheerders niet mogen beslissen om "bepaalde elektriciteitscircuits bij de klant uit te schakelen". Dat mogelijk maken zou de energiearmoede in de samenleving kunnen doen toenemen.

Eandis en Infrax: "Cruciaal voor energietransitie"

De twee Vlaamse netbeheerders, Eandis en Infrax, tonen zich in een gezamenlijk persbericht tevreden over de beslissing van de Vlaamse regering om vanaf 2019 de digitale meter geleidelijk uit te rollen. Voor Eandis-CEO Walter Van Den Bossche is de invoering van de digitale meters "cruciaal in het kader van de energietransitie". "Ze bieden concrete voordelen, zoals diensten op afstand en bruikbare informatie over het zeer concrete energieverbruik in een gebouw of woning." De twee bedrijven richten met Fluvius ook een gemeenschappelijke dochteronderneming op om de digitale meters over heel Vlaanderen "eenvormig" uit te rollen.

De oprichting van Fluvius moet ook leiden tot een "zo laag mogelijk" nettarief, omdat het op die manier mogelijk is "maximaal schaalvoordeel te laten spelen en betere voorwaarden te bekomen bij leveranciers van meters of systemen voor gegevenswerking".

Fluvius wordt dan wel een nieuwe speler in het energielandschap, maar zal enkel in opdracht van de twee moederbedrijven werken. Voor de eindklanten verandert niets. "Zij blijven hun vertrouwde netbeheerder als aanspreekpunt hebben voor hun aansluitingen, meteropnames of storingen", melden de twee netbeheerders.

Eandis en Infrax geven voorts aan actief te zullen meewerken aan het door de Vlaamse regering geplande stakeholdersoverleg om de kosten-batenanalyse te actualiseren.