Deze vrouw heeft een moderevolutie ontketend

Een echte Parisienne. Geboren, getogen, geleefd en vandaag op 86-jarige leeftijd uiteindelijk ook gegaan. Meer dan een halve eeuw lang flaneerde ontwerpster Sonia Rykiel vastberaden doorheen modeland, bestaande conventies aan haar laars lappend. De meest klinkende naam is Rykiel voor het grote publiek niet, maar ze stond wel mee aan de wieg van een belangrijke revolutie in de mode: design als gemeenschappelijk goed.

Zwangerschapsgène

Rykiel werd in 1930 geboren als Sonia Flis, oudste van vijf dochters met een Roemeense vader en Russische moeder. Ze groeide op in Neuilly-sur-Seine, in het noordwesten van Parijs. De culturele discussies aan de eettafel waren een voedingsbodem voor haar interesse in de mode, maar ondanks enkele creatieve signalen duurde het een hele tijd vooraleer ze haar eerste stappen zette in het wereldje.

Die eerste stap kwamen er in 1961, toen ze zwanger was van haar tweede kind met haar toenmalige man Sam Rykiel. In een tijdperk waar kleren de omvang van de rijpende buiken zoveel mogelijk moesten verbergen, ontwikkelde ze een outfit die haar lijn net accentueerde. Gedaan met de zwangerschapsgène en een eerste van vele middenvingers naar een door mannen gedomineerde modewereld.

Een modewereld die ze voorgoed zou veranderen door het brede publiek een stijlinjectie te geven. Zonder enige modeopleiding daagde Rykiel in de jaren 60 de heersende haute couture uit met haar ‘pret-à-porter’. Vanuit de winkel van haar man verkocht ze praktisch en betaalbaar breiwerk voor vrouwen met karakter, zoals zichzelf. Vrolijke kledij ook, met kleurrijke streepjes of woorden als ‘amour’ erop, die al eens sensueel mocht zijn. Een nieuwe wind in een dorre wereld. Plots kon iedereen zich stijlvol en toch comfortabel kleden.

Rive Gauche

Na een scheiding trok Rykiel in ’68 naar een eigen boetiek in St-Germain aan de Seine. Vanuit die uitvalsbasis bleef ze verder op de tenen trappen van de bestaande orde, maar dat belette haar niet om uit te groeien tot ‘la reine du tricot’, de koningin van het breiwerk. Zowel hardwerkende vrouwen als filmsterren zoals Audrey Hepburn vielen voor haar eigenzinnige sexy chic en in de jaren 70 reikte haar populariteit ver voorbij de Franse landsgrens.

Haar rebelse karakter liet zich ook gelden buiten de modewereld. Ze drukte haar stempel op de intellectuele kringen van de Parijse Rive Gauche en toonde zich met onder andere columns en boeken een getalenteerd schrijfster.

Vanaf de jaren 80 verdween de exclusieve focus op vrouwen en werd Sonia Rykiel een wereldwijd merk in de mode-industrie, maar haar Parijse frivoliteit bleef altijd aanwezig. In 2009 gaf ze er finaal de brui aan, toen het bedrijf al eventjes in handen was van haar dochter Nathalie. In 2012 kocht het Hong Kongse Fung Brands een meerderheidsaandeel in het bedrijf.

Parkinson

Rykiel bleef na haar pensioen wel een graag geziene gast in de modewereld, maar in haar laatste boek ‘N’Oubliez Pas Que Je Joue’ volgde een pijnlijke openbaring. Al vijftien jaar leed ze aan de ziekte van Parkinson, maar dat hield ze verzwegen tot de symptomen niet langer te verbergen waren. De ziekte werd haar vandaag fataal, terwijl ze in de armen van haar grote liefde lag. Parijs.

Neen, zet haar niet in een rijtje modeontwerpers, want Sonia Rykiel deed meer dan kleren ontwerpen. Net zoals Coco Chanel enkele decennia daarvoor, hielp ze het modelandschap emanciperen en daarvoor kreeg ze van twee Franse presidenten de hoogst mogelijke onderscheiding: la Légion d’Honneur. En toch is haar grootste verdienste misschien wel de volgende:

Sonia Rykiel is altijd zichzelf gebleven. Gehuld in stijlvol zwart, wit gepoederd gezicht en vuurrode haren.