Deze ‘Flying Frenchman’ zit CEO’s constant achter de veren voor 3 miljard vaccins

Breton (66) is de enige leverancier van positief coronanieuws deze dagen. De Fransman is zo overtuigd van zijn vaccinmissie, dat hij de lidstaten nu al waarschuwt: straks zwemmen jullie in de vaccins, zorg ervoor dat ze in de armen van de burger belanden!

‘Wie is Thierry?’, vroegen Commissie-ambtenaren zich af toen Breton in het najaar van 2019 aantrad als commissaris. Een Frans politicus (hij was minister voor Economie, Financiën en Industrie van 2005-2007), met stevige ondernemerswortels (baas van France Telecom, Thomson Multimedia, Atos). Een ‘zwaargewicht’ volgens de Fransen, zijn collega Margrethe Vestager (Concurrentie) bereidde zich voor op een harde interne strijd.

Breton houdt er in elk geval een andere werkwijze op na dan zijn collega-commissarissen. Nadat hij in februari door Commissievoorzitter Ursula von der Leyen werd aangewezen als hoofd van de Taskforce Vaccinproductie, veranderde hij zijn kantoor in een war room. Aan de muur een grote kaart met fabrieken en potentiële locaties waar vaccins en de ingrediënten ervoor geproduceerd (kunnen) worden. Daar gezeten belt hij – ‘als een bezetene’, volgens zijn medewerkers – met betrokken CEO’s om de vaccinproductie op te voeren.

Een frisse wind voor de Commissie die geneigd is vanuit Brussel mooie plannen over de lidstaten uit te strooien in de veronderstelling dat de uitvoering vanzelf goed komt. Breton gebruikt voor zijn medewerkers graag de metafoor van de bouw van een huis: je zegt niet tegen de aannemer: hier is het bouwplan en een zak geld, ik kom over een jaar wel weer eens langs. Nee, voor levensreddende vaccins zit je alles en iedereen dagelijks achter de veren.

Optimisme

Om zijn optimisme te staven, wijst Breton graag op de oplopende productiecijfers. In januari leverden farmaceuten met een door het EMA goedgekeurd vaccin (BioNTech-Pfizer, AstraZeneca, Moderna) 14 miljoen doses; in februari 28 miljoen; in maart 63 miljoen. Vanaf april tot de zomer rekent Breton (mede door de startende productie van Johnson & Johnson) op zeker 100 miljoen doses per maand, oplopend naar een jaarproductie van bijna 3 miljard doses.

Een opvallende boodschap gezien de steeds tegenvallende productie in de afgelopen maanden. AstraZeneca leverde de EU niet de contractueel vastgelegde 120 miljoen doses in het eerste kwartaal maar 30 miljoen. En vorige week kon Johnson & Johnson in de VS 15 miljoen doses weggooien door een productiefout.

Breton heeft enig recht van spreken. Vorig jaar, bij de start van de pandemie, werd hij belast met de zoektocht naar toen schaarse mondmaskers, handschoenen en beademingsapparatuur. Mede dankzij zijn inspanningen meldden zich talloze textielbedrijven voor de maskerproductie (Zara, H&M), beademingsspullen (Philips) en gooide Mercedes-Benz zijn 3D-printers in de strijd.

Oorvijg

‘Mondmaskers maken is wel iets anders dan een vaccin op de markt krijgen’, erkennen Commissie-ambtenaren. Vandaar zijn tournee langs voor de vaccinproductie essentiële bedrijven. Begin maart bezocht Breton de Halix-vestiging van AstraZeneca in het Nederlandse Leiden, een betwiste fabriek omdat AstraZeneca zowel aan de EU als aan het Verenigd Koninkrijk heeft beloofd dat Halix uitsluitend voor hen zou produceren. De commissaris ging verder langs bij de Pfizer-fabriek in Puurs, de AstraZeneca-vestiging in Seneffe, die van Moderna in Lonza (Zwitserland), de afvul- en verpakkingsfabriek Reig Jofre voor Johnson & Johnson in Barcelona en de nieuwe BioNTech-vestiging in Marburg (Duitsland). En als hij niet op pad is, belt hij met bedrijfsdirecteuren uit de hele productieketen: zij die het vaccin ontwikkelen, de ingrediënten produceren, de benodigde filters en naalden leveren en de flesjes kunnen vullen en verpakken.

Hij schuwt de confrontatie niet. Gefrustreerd door wat hij ziet als leugens van AstraZeneca-topman Pascal Soriot, gaf Breton per Twitter Soriot een oorvijg (‘dit is niet je best doen’) en riep hij de raad van bestuur van het bedrijf op in te grijpen. ‘Uitzonderlijk hard’, stellen EU-ambtenaren.

Het resultaat van Bretons Tour de l’Europe is dat er inmiddels 53 stippen op de kaart in zijn war room staan: vestigingen en potentiële vestigingen. Begin dit jaar was de kaart nog leeg. “We hadden toen geen idee waarover de EU beschikte”, zegt een ambtenaar. “De snelheid waarmee het vaccin is ontwikkeld, heeft ons overvallen.” Binnen het team van Breton wordt opgemerkt dat hun baas niet betrokken was bij het opstellen van de contracten die de EU vorig jaar sloot met de vaccinmakers. “Anders had productiecapaciteit van meet af aan een rol gespeeld.”

Tinder

Ondanks het acute gebrek aan vaccins overweegt Breton niet de beschermende patenten van vaccins af te halen zodat veel meer bedrijven ze kunnen produceren. Volgens de Fransman is het knelpunt niet het intellectuele eigendomsrecht maar industriële capaciteit.

Vandaar zijn tweedaagse matchmaking – “Tinder voor vaccinmakers”, aldus een betrokkene – die hij vorige week online organiseerde voor zo’n driehonderd bedrijven. Samen met Vestager zorgde Breton ervoor dat de deelnemers niet achteraf beschuldigd zouden worden van concurrentievervalsing.

De Commissie kijkt niet alleen naar het aantal vaccins tot de zomer, maar ook daarna. Het lijkt erop dat het coronavirus onder ons blijft, in steeds iets andere varianten, waardoor een jaarlijkse prik met net een ander vaccin nodig is. Vandaar het doel van 3 miljard vaccins per jaar.