Dexia Papers: het is weer niemands schuld

De enige die nu toegeeft dat hij niet helemaal uit de lucht komt vallen, is ex-premier Yves Leterme (CD&V). Hij was in 2008 de architect van de redding van Dexia met 3 miljard euro aan belastinggeld. "We hadden zeker niet specifiek weet van deze Panama Papers. Maar we konden destijds wel vermoeden dat een aantal Belgische systeembanken zulke transacties voor hun klanten organiseerden. Daarom heb ik tijdens een van mijn eerste vergaderingen met Jean-Luc Dehaene en Pierre Mariani (toen respectievelijk voorzitter raad van bestuur en CEO, red.) ook onmiddellijk gevraagd om aandacht te hebben voor eventuele activiteiten via belastingparadijzen."

Een antwoord is daar volgens Leterme nooit op gekomen, aangezien de focus lag op het redden van de bank en het lozen van toxische producten. "Ik herinner me dat ik er tijdens gesprekken nog af en toe naar verwezen heb, maar ik heb er niet meer nadrukkelijk op aangedrongen. Je gaat er dan van uit dat de bevoegde autoriteiten, zoals de belastinginspectie en de FSMA, hun werk zullen doen."

Die FSMA is de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten, de nieuwe naam van de vroegere Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA). Die toezichthouder van de financiële sector laat vandaag in het midden of ze op de hoogte was van de praktijken van Dexia. Een artikel in De Tijd gisteren doet nochtans vermoeden van wel. Daaruit blijkt dat de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) al in 2009 aanwijzingen had dat er via Dexia-dochter Banque Internationale à Luxembourg (BIL) belastingontduiking werd georganiseerd.

Niet bevoegd

Nadat BBI-inspecteur Karel Anthonissen in december 2010 de alarmklok luidde, zonder in detail te gaan, vroeg de CBFA de dossiers op. "We wilden weten of een ervan onder ons toezicht viel", zegt FSMA-woordvoerder Jim Lannoo nu. "Daarop kregen we vier dossiers doorgestuurd. Maar na onderzoek bleek dat ze alle vier over een buitenlandse bank gingen en dat het puur fiscale zaken waren. Daarvoor waren wij als beurswaakhond op geen enkele manier bevoegd."

Let wel: onder buitenlandse banken verstaat de FSMA ook dochterfilialen van Belgische banken in het buitenland en dus mogelijk ook Dexia Banque Internationale à Luxembourg (BIL). Of die informatie dan op zijn minst werd doorgegeven aan de instanties die wel bevoegd waren? "Daar kunnen we u niet op antwoorden. We kregen de dossiers in maart 2011 en twee weken later werd de dienst die dit moest controleren overgeheveld naar de Nationale Bank."

Hallo Nationale Bank? "Nooit heb ik hierover informatie doorgekregen", zegt een verbaasde ex-gouverneur Luc Coene. Hij zet op zijn beurt FSMA-bons Jean-Paul Servais vol in de wind. "Waren de CBFA-medewerkers die naar de NBB zijn getransfereerd daar wel van op de hoogte, trouwens? Of was die informatie enkel gekend door Servais?"

De verklaring dat de toezichthouder niet bevoegd is voor buitenlandse dochterondernemingen vindt de ex-gouverneur ook allesbehalve. "Dat argument houdt toch geen steek? Zo wordt het wel heel makkelijk voor bedrijven om van alles te verdoezelen. Nee, ik neem hier met stijgende verbazing akte van." Zelf heeft de NBB ook nooit iets vermoed, zegt Coene. "Zodra wij bevoegd waren hebben we de ontmanteling van Dexia in gang gezet. Alle filialen zijn toen gewoon verkocht."

Wie het dan wel zeker had moeten weten? De directie van Dexia die rechtstreeks aan de knoppen zat. De Belgische gewezen CEO Axel Miller bijvoorbeeld. Maar die beweerde eerder "met vakantie te zijn en geen kranten gelezen te hebben" (DM 11/04). Hij was gisteren niet bereikbaar voor verdere commentaar. De raad van bestuur van Dexia dan? Ook zij wassen hun handen in de onschuld.

"Ik val even hard van mijn stoel als iemand anders wanneer ik de kranten lees", zegt gewezen bestuurder Francis Vermeiren, de Open Vld-burgemeester van Zaventem. "Daar is in de raad van bestuur nooit over gesproken. Niet over de Panama Papers specifiek en niet over het systeem van belastingontduiking in het geheel. Anders zou ik me daar uiteraard negatief over uitgelaten hebben, dat spreekt. Maar van die innerlijke (sic) keuken waren wij niet op de hoogte. Daarvoor moet u bij de directie zijn, denk ik."

De BBI heeft inmiddels overigens actie ondernomen. De Bijzondere Belastinginspectie is een intern onderzoek gestart naar hoe het kan dat de aanwijzingen uit 2009 ook door hen nooit verder onderzocht zijn.