Der Spiegel: Duitse automakers vormen al meer dan twintig jaar kartel

Geen enkel onderdeel van het automaken bleef tijdens die geheime beraadslagingen onbesproken, aldus Der Spiegel. Volkswagen, Audi, Porsche, BMW en Daimler sloten deals over techniek, strategie, markten, toeleveranciers en kosten. Zo werd zelfs onderling afgestemd bij welke snelheid de bezitter van een cabrio nog zijn automatische kap kon laten dichtklappen. Bij alle vijf fabrikanten ligt die maximumsnelheid daardoor dus bij 50 kilometer per uur.

Van groter belang is de onthulling dat de '5er-Kreis' (groep van vijf) ook het probleem heeft afgekaart van de hoge uitstoot van schadelijke gassen bij hun dieselauto's. Die laatste kwestie is volgens het weekblad de kiem geweest voor Dieselgate, het schandaal dat in 2015 begon met onthullingen over Volkswagen dat de uitstoottests illegaal manipuleerde waardoor elf miljoen dieselvoertuigen veel meer stikstofoxide uitstoten dan wettelijk is toegestaan. Sindsdien is deze manipulatie ook bij andere autofabrikanten aan het licht gekomen.

De zaak rond het autokartel kwam aan het rollen doordat Volkswagen vorige zomer bij de Duitse mededingingsautoriteiten heeft opgebiecht dat het betrokken is geweest bij de geheime afspraken. Later is ook Daimler met de billen bloot gegaan. Speurwerk van Der Spiegel brengt nu aan het licht dat zo'n tweehonderd medewerkers van de vijf automerken sinds de jaren negentig talloze teleconferenties en vergaderingen hebben gehouden. Er werden zestig werkgroepen gevormd om zaken onderling af te stemmen.

Er werd soms weinig gedaan om het gekonkel toe te dekken, signaleert Der Spiegel. Zoals blijkt uit een van de e-mails die het blad in handen kreeg: 'Hallo, iedereen, hierbij de geheime afspraak in München.'

Der Spiegel constateert dat de vijf automakers consumenten en toezichthouders een loer hebben gedraaid. Voor de buitenwereld deden Volkswagen, Audi, Porsche, BMW en Daimler alsof ze keihard strijd leverden over wie de klant de beste auto kon leveren. 'Maar de zegenrijke werking van de markt is een leugen.' Gesprekken met tientallen huidige en voormalige managers van de fabrikanten, kartelbestrijders in Bonn en Brussel en andere experts wijzen volgens het blad uit dat de vijf automerken vaak helemaal niet meer met elkaar wedijverden.

In strijd met nationale en Europese kartelwetgeving?

De vraag is wel hoeveel van die onderlinge afspraken en bijeenkomsten werkelijk in strijd zijn geweest met de nationale en Europese kartelwetgeving. De auto-industrie, Europees en mondiaal, is de laatste jaren wel veelvuldig betrapt en veroordeeld vanwege gezamenlijke manipulatie van de markt. In maart van dit jaar legde de Europese Commissie vier kartels van leveranciers van airconditioning- en koelingssystemen aan merken als Audi, BMW, Mercedes, Volvo, Suzuki en Nissan-Renault boetes op van opgeteld 155 miljoen euro. Het was de zesde veroordeling sinds Brussel in 2012 tegels begon te lichten in de auto-industrie.

Eurocommissaris van Mededinging Margrethe Vestager zei bij die gelegenheid dat 'fabrikanten met elkaar moeten concurreren op prijs, kwaliteit en service. Ze moeten innoveren en betere producten op de markt brengen. Ze weten dat prijs- en marktafspraken verboden zijn.'

De automakers hebben nog niet gereageerd op de onthullingen van Der Spiegel. Dat bracht het nieuws vrijdag naar buiten. De beleggers reageerden wel: de aandelenkoers van Volkswagen, de eerste spijtoptant, ging het hardst onderuit, maar ook BMW en Daimler boekten verlies.