De wolf floreert in Duitsland. Nu wil een deelstaatminister jagers inzetten

De veehouders in de Duitse deelstaat Nedersaksen hingen vorige week met Sint-Maarten hun weilanden en boerderijen vol lichtjes. Niet om de feestdag te vieren, maar uit protest. Met kaarsen voor de ramen, lampionnen en grote kampvuren wilden zij de politiek aan hun ontevredenheid herinneren. De veehouders vinden dat Duitsland zich naïef opstelt tegenover de wolf, die sinds de jaren negentig weer welkom is in het land.

Nadat de wolf meer dan een eeuw verdwenen was uit Duitsland werd het dier in 1990 onder de natuurbescherming geplaatst. Acht jaar later zwommen de eerste wolven vanuit Polen door de rivieren de Oder en Neisse en vestigden zich in het Oost-Duitse Saksen. Inmiddels neemt het aantal wolven jaarlijks met dertig procent toe en zouden er nu tot drieduizend in het land zijn. Maar nergens groeit de populatie zo hard als in Nedersaksen, de noordelijke deelstaat die aan Nederland grenst.

Met de komst van de wolf zijn er meer aanvallen op schapen, geiten, koeien en paarden in het land en dat maakt veehouders nerveus. De milieuminister van de deelstaat, Olaf Lies van de sociaal-democratische SPD, spreekt zich daarom uit tegen de groei van de wolvenpopulatie.

Schrikdraad niet voldoende

Volgens minister Lies kan de deelstaat zich onmogelijk afschermen tegen de komst van nieuwe wolven en zijn voorzorgsmaatregelen zoals elektrisch schrikdraad niet voldoende. Daarom wil hij jagers inzetten om de wolvenpopulatie in toom te houden. Hij wil een wolvenquota van 500 dieren voor die deelstaat en vergunningen geven om iedere tiende wolf dood te schieten.

Maar om dat voor elkaar te krijgen, moet hij opboksen tegen Europese wetgeving die juist het doel heeft de wolvenpopulatie uit te breiden. Ook Duitsland houdt zich aan deze wetgeving en heeft in zijn natuurbeschermingswetten opgenomen dat de wolf wordt bedreigd en daarom een beschermde diersoort is. Daardoor is het jagen op wolven alleen mogelijk met een vergunning. Deze vergunning wordt gegeven als een wolf problemen oplevert, bijvoorbeeld als deze niet schuw is voor mensen of heeft geleerd over hekken te springen.

Minister Lies is het niet eens met de wetgeving omdat de wolf in zijn deelstaat geen bedreigde diersoort is. Natuurorganisaties zouden volgens hem te veel waarde aan de wolf hechten: “Je moet de wolf niet vermenselijken.” Als de wolvenpopulatie blijft groeien, voorspelt hij ook in andere delen van het land onvrede. “Niet alleen in Nedersaksen is de wolf niet langer bedreigd”, zegt hij. “Dat moeten we in het oog houden, want conflicten zullen waarschijnlijk toenemen in regio’s die al zwaar getroffen zijn.”

Nedersaksen kan als deelstaat niet eigenhandig beslissen dat er gejaagd mag worden op wolven, omdat dit tegen federale wetgeving in gaat. Toch is het campagnevoeren van Lies niet voor niets. Op federaal niveau zijn de partijen FDP, CDU en delen van de SPD ook voorstander van de jacht op wolven en gaan er geluiden op om regionale verschillen in de wetgeving mogelijk te maken.

Vierduizend dode dieren

Want waar de wolf komt, groeit het aantal incidenten op veehouderijen. Vorig jaar werden in Duitsland vierduizend dieren gedood. Om dat tegen te gaan vergoed de overheid voorzorgsmaatregelen zoals hekken, elektrische draden en herdershonden. In 2020 kostten zulke maatregelen de staat 9,5 miljoen euro. Dat heeft ook effect: in Nedersaksen, dat vorig jaar bijna 4 miljoen euro uitgaf aan het beschermen van vee en paarden, werden minder dieren gedood dan in andere deelstaten.

Daarbij helpt de overheid getroffen veehouders door ook de schade te vergoeden als een kudde is aangevallen door wolven. De veehouder moet dan aantonen dat hij zijn dieren voldoende heeft beschermd. Een expert moet vaststellen dat een wolf daadwerkelijk achter de aanval zat en niet een hond. Vorig jaar compenseerden de Duitse deelstaten veehouders met 800.000 euro.

Maar veel veehouders vinden die hulp niet voldoende. Zij stellen bijvoorbeeld dat de overlevende dieren getraumatiseerd zijn door de wolvenaanval en dat de werkelijke impact veel groter is dan de compensatie kan vergoeden. Zo houden volgens de Duitse paardenvereniging sommige manege- en veehouders hun dieren steeds meer binnen. En dat gaat in tegen de doelstelling van het federale landbouwministerie om vee en paarden meer in de buitenlucht te houden.

Ondertussen lijken sommige veehouders het heft in eigen handen te nemen. Regelmatig worden er doodgeschoten wolven gevonden. Vorige maand ontdekte een wandelaar op een bospad in Nedersaksen een dode wolf met een schotwond. De politie stelde een onderzoek in, omdat het doodschieten van een wolf een overtreding van de natuurwetgeving is. Daar staat een boete op van maximaal 50.000 euro of een gevangenisstraf tot vijf jaar.