De vraag die Sally Yates niet kon beantwoorden

Achttien dagen, zo lang bleef nationaal veiligheidsadviseur Michael Flynn nog op post nadat het Witte Huis op de hoogte was gebracht van zijn leugens over zijn telefoontjes met Rusland. Pas nadat The Washington Post naar buiten bracht dat toenmalig minister van Justitie Sally Yates had gewaarschuwd voor Flynn, zette president Donald Trump hem aan de deur.

Yates getuigde gisterenavond hoe ze het Witte Huis tot drie keer toe waarschuwde dat Flynn gecompromitteerd was. Flynn had een maand voor de presidentsverkiezingen meerdere keren gebeld met de Russische ambassadeur Sergey Kislyak. Tijdens die gesprekken bespraken ze onder meer een mogelijke opheffing van de economische sancties die president Barack Obama had ingesteld tegen Rusland.

Flynn ontkende in alle toonaarden dat hij over sancties had gesproken. Dat werd ook herhaald door vicepresident Mike Pence en Witte Huis-woordvoerder Sean Spicer, maar onder meer de FBI en het Departement Justitie wisten dat dat niet waar was. Kislyak werd immers, net als vele andere buitenlandse diplomaten, in de gaten gehouden en zijn telefoontjes met Flynn waren opgenomen.

Kwetsbaar voor chantage

"We waren bezorgd dat het Amerikaanse volk was misleid over het gedrag van generaal Flynn, en wij waren bovendien niet de enigen die dat wisten. De Russen wisten wat generaal Flynn had gedaan, en zij wisten ook dat hij vicepresident Pence en anderen had misleid", zei Yates. "Dat zorgde voor een compromitterende situatie, waarin de nationaal veiligheidsadviseur gechanteerd zou kunnen worden."

Hoe kon Flynn dan nog zo lang in het zadel blijven? En wist president Trump van de waarschuwingen? Volgens Witte Huis-woordvoerder Sean Spicer alvast wel. Hij verklaarde in februari dat Witte Huis-raadsman Don McGahn na zijn gesprek met Yates "de president onmiddellijk op de hoogte" heeft gebracht, maar dat intern onderzoek uitwees dat het "niet ging om een illegale kwestie, maar eerder een vertrouwenskwestie".

"Totale incompetentie"

Volgens Amerika-kenner Charles Groenhuijsen is de reden eenvoudig: of de regering-Trump hoopte dat ze ermee weg zou komen, of ze heeft het totaal onderschat. "Dit is te wijten aan een totaal incompetent Witte Huis. Het is daar een zootje."

Het is volgens hem cruciaal om te weten te komen wat er net gezegd is in de gesprekken tussen Flynn en de Russische ambassadeur. "Daarom houden de Democraten zich ook relatief gedeisd: ze moeten eerst een smoking gun hebben. Nu is er wel een gun en veel smoke, maar nog geen hard bewijs. In elk geval moet er meer zijn dan alleen gesprekken over het opheffen van de sancties, anders zou Yates niet aan de alarmbel hebben getrokken." Volgens hem is dat ook de reden waarom Yates niet rechtstreeks naar Trump is gestapt. "Dat wijst er op dat ze hem plausible deniability wou geven, en dat er wel degelijk stront aan de knikker is."

Volgens Amerika-expert Koen Petersen zal de kwestie nog lange tijd blijven nazinderen. "Voor Amerikanen is het enorm schrikken dat iemand in zo'n positie als Flynn mogelijk chantabel is geweest." Toch moet Trump volgens Petersen nog niet meteen vrezen voor zijn job. "Als hij er in slaagt om banen te creëren zoals hij heeft beloofd, zullen zijn kiezers niet wakker liggen van Flynn."

En intussen doet Trump wat hij het liefst doet: tweeten. "Sally Yates heeft de fake media extreem ongelukkig gemaakt vandaag, ze heeft alleen oud nieuws verteld", tweette hij.