‘De top van de criminele piramide wist al een tijd wat er zat aan te komen’

De operatie Sky lijkt een gigantische klap voor het Antwerpse drugsmilieu. De politie heeft 17 ton cocaïne uit circulatie gehaald en ook vijftig mensen die ervan verdacht worden lid te zijn van een criminele organisatie. Dat die tik is aangekomen, ontkennen Omar en Mounir Souidi niet. De advocatenbroers zijn gespecialiseerd in drugszaken, en hun telefoon rinkelde de voorbije dagen iets meer dan anders. ‘Maar wie denkt dat er paniek heerst in het milieu, vergist zich. De top van de criminele piramide wist al een tijd dat dit er zat aan te komen.’

In de wachtkamer van Souidi & Souidi, het kantoor van de broers Omar (34) en Mounir (41), hangt een gigantische filmaffiche uit de sixties: ‘Je vous salue Mafia’. De groet is een knipoog naar het slag cliënteel dat er soms met zwetende handen op hulp zit te wachten. De poster toont ook aan hoe graag de twee koketteren met het imago dat ze zorgvuldig hebben opgebouwd: de flamboyante dandy’s die model stonden voor de advocaten in de film ‘Patser’.

Wegstoppen dat ze succes, geld en smaak hebben, doen ze niet, want dat doen ze in Amerika ook niet. Volgens hun geboorteakte zijn de broers half-Belgisch, half-Marokkaans, maar voor hun eigen lol doen ze alsof ze erfgenamen zijn van de New Yorkse jetset uit de roaring twenties, die whisky dronk en sigaren rookte in schemerige speakeasies. Zo hebben ze hun ontvangstruimte ook ingericht, met een lederen Chesterfield-bank en stoffen behang. Op de foto lijkt het allemaal net echt, in werkelijkheid blijft het een mooi aangeklede vergaderruimte in een doordeweeks kantoorblok.

Het is met hun praktijk niet anders. Voor de buitenwereld heeft hun handel en wandel iets decadents en dus verdachts, maar in wezen runnen ze een rechttoe-rechtaan advocatenkantoor. Dat is toch wat je hoort in de coulissen van de Antwerpse justitie. Geliefd zijn ze niet, het gerecht behandelt hen naar eigen zeggen soms alsof ze het verlengstuk van hun cliënten zijn, maar toch doen over hen niet de verhalen de ronde die over sommige andere advocaten van het drugsmilieu wel circuleren. Graantjes meepikken, hand- en spandiensten verlenen, informatie doorspelen: de broers Souidi worden er ook off the record niet van verdacht. In de nasleep van operatie Sky verdedigen ze nu één gearresteerde, iemand die crypto-telefoons verkocht.

Mounir: “Er waren nog meer gearresteerden vragende partij, maar die hebben we geweigerd. Een aantal personen die niet gearresteerd zijn, hebben ons ook verzocht om hen bij te staan, we bekijken nog wie we daarvan kunnen verdedigen.”

Dus jullie hebben de afgelopen dagen gepraat met een pak mensen uit het drugsmilieu. Wat is jullie indruk? Heerst er nu paniek?

Omar: “Onder de kleine garnalen is er natuurlijk veel ongerustheid, maar niet aan de top. Die figuren panikeren niet gauw, dat zijn hele rationele, berekende mensen, zakenmannen bijna. Die wisten ook al lang dat er iets zat aan te komen. Onvoorbereid waren ze met andere woorden niet. Het enige wat men tot voor kort niet wist, is dat die Sky-telefoons getapt werden. Dat was wel even schrikken.”

Is het milieu nu knockout geslagen, of is deze actie een druppel op een hete plaat?

Omar: “Zwart-wit bestaat niet in het drugsmilieu, daar heb je alleen maar vijftig tinten grijs. Dat dit een politie-actie met gevolgen is, dat kan niemand ontkennen. Voor wie gelooft in “the war on drugs” is dit zeker een overwinning, en ik begrijp dat burgemeester Bart De Wever daar blij mee is. Maar uitgeteld is het milieu zeker niet, hooguit een beetje aan het wankelen gebracht. Wie denkt dat het cocaïneprobleem in Antwerpen nu van de baan is, of toch bijna, die vergist zich. De hele handel zal bijven draaien. Is het dan niet meer dan een druppel op een hete plaat? Dat is afwachten.”

Jullie geloven niet in die “war on drugs”?

Omar: “Wij geloven absoluut in de bestrijding van de drugshandel. Niet omdat het ons cliënteel oplevert, maar omdat wij bijna dagelijks met de gevolgen van druggebruik worden geconfronteerd. U wil niet weten hoe veel geweld- en seksdelicten wij pleiten waarbij drugs in het spel waren. Ook onder invloed van alcohol verliezen mensen zichzelf, maar dat komt een pak minder voor. De dag dat drugs gelegaliseerd worden, hebben wij niet minder, maar juist méér werk.”

Mounir: “Die strijd moeten we als maatschappij dus blijven voeren, en van ons mag je die strijd gerust een ‘war on drugs’ noemen, maar wat niet kan, is dat er onder het voorwendsel van die oorlog een loopje genomen wordt met de wet. België kijkt graag neer op de manier waarop China en Rusland met de rechten van hun bevolking omspringt, maar ik kan u verzekeren: heel ver zitten we er hier niet meer vandaan. Neem nu deze operatie. Er is niets onwettelijks aan het bezitten van zo’n gecodeerde telefoon. Als nu zou blijken dat justitie de communicatie van àlle Sky-gebruikers heeft doorzocht, zelfs wanneer er geen enkele aanwijzing van iets verdachts was, dan is er al gezondigd tegen het Europees recht.”

“En dat is maar één voorbeeld. Wanneer één of andere koerier, of een uithaler, na drie maanden cel beslist om te gaan ‘zingen’, en die noemt een naam van één van onze cliënten, dan mogen wij die belastende getuige niet eens aan een kruisverhoor onderwerpen. In onze buurlanden is dat standaard procedure. Logisch, want heel vaak zijn dat jongens die eigenlijk van toeten noch blazen weten en zomaar wat vertellen om vrij te komen. Een advocaat moet zich op eventuele leugens kunnen voorbereiden, om die in de rechtbank te ontkrachten. Maar dat mogen wij dus niet. En zo zijn er nog tal van voorbeelden.”

Omar: “Het gerecht behandelt ons, advocaten, in deze dossiers steeds meer alsof wij bondgenoten zijn van de bendes die we verdedigen. En dat is alarmerend.”

Het is ook verwarrend. Jullie vinden dat de strijd tegen drugs moet blijven gevoerd worden, maar jullie doen er tegelijk alles aan om die strijd te bemoeilijken.

Mounir: “Dat Jan met de pet dat niet goed begrijpt, daar kan ik nog enigszins inkomen. Ons onderwijs schiet op dat vlak te kort. We leren onze kinderen onvoldoende dat advocaten er zijn om de rechten van iedereen te bewaken, om ervoor te zorgen dat de wet gerespecteerd wordt, omdat de wet in een democratie altijd boven alles moet staan. Maar als zelfs magistraten dat al niet meer willen zien, dan zijn we ver van huis.”

“Ook de manier waarop het gerecht verdachten behandelt - mensen die onschuldig zijn tot het tegendeel is bewezen - tart alle verbeelding. Hoe ze er in het tv-programma ‘De Rechtbank’ in slagen om voortdurend respectvolle, beleefde magistraten in beeld te brengen, is mij een raadsel, want wij worden niet zelden geconfronteerd met een onbeschofte houding waar maar één woord bij past: degoutant.”

Zijn jullie niet gefrustreerd omdat de speelruimte voor advocaten in drugszaken bijzonder klein is geworden? De straf lijkt vaak op voorhand al vast te liggen.

Omar: “Dat is inderdaad frustrerend, maar dat is niet de reden waarom wij kritiek hebben op het gerecht. Het is gewoon nog maar eens een bewijs van de onredelijke manier waarop die ‘war on drugs’ wordt gevoerd. Het is toch niet logisch dat een advocaat meer kans heeft om strafvermindering te krijgen voor iemand die een slachtoffer in het ziekenhuis heeft geslagen, dan voor iemand die een zakje drugs heeft verkocht?”

Omar: “Het zijn ook steeds meer straffen buiten proportie, waarmee je op termijn meer kwaad dan goed doet. Een straf, dat begrijpen de meeste van die criminelen, maar een overdreven straf, daarmee wakker je alleen haat tegen het gerecht en de samenleving in zijn geheel aan. Onlangs had ik een cliënt die verging van de tandpijn, maar hij droeg een enkelband, dus mocht hij niet naar de tandarts. Ik heb om toestemming gevraagd en die is geweigerd. Kan u zich voorstellen hoe die man zich voelt? Wat win je daar mee?”

“Bovendien ontwrichten die lange straffen voor kleine criminelen het milieu totaal niet. Voor elke koerier of uithaler die in de bak vliegt, staan er meteen weer drie nieuwe klaar.”

Er zijn in dit dossier ook twee advocaten aangehouden op verdenking van lidmaatschap van een criminele bende. Hebben bendes ooit geprobeerd om ook jullie binnen te halen?

Omar: “Ja. Ze vragen een advocaat natuurlijk nooit om over de draad te klimmen en een container cocaïne uit te halen. Ze zijn uit op informatie uit het dossier of over het onderzoek. En ons antwoord is elke keer ‘neen’ geweest. Heel resoluut. “Jamaar,” zeggen sommigen dan: “Van advocaat X krijgen we die info wel.” Ons antwoord is dan: “Ga dan bij advocaat X.”

Hebben cliënten jullie ooit gevraagd om een crypto-telefoon te nemen?

Omar: “Ja, en ook daar hebben we toen welgeteld drie seconden over gesproken. We doen het niet. Niet omdat het wettelijk niet zou mogen, want het mag wel, maar uit principe. Het is niet aan de klant om te bepalen hoe wij werken en communiceren. Het is nu al verwarrend en vermoeiend genoeg met al die verschillende kanalen - sms, whatsapp, telegram, messenger, email - dat we er echt geen telefoontoestel bij wilden nemen. Als klanten ons willen bereiken, kan dat altijd, en als ze iets vertrouwelijks te zeggen hebben, kunnen ze altijd naar kantoor komen.”

Mounir: “Wij dansen niet naar de pijpen van het milieu.”

Als tiener werden jullie door jongens in de wijk uitgelachen omdat jullie wegbleven van de criminaliteit en in de schoolboeken doken. Altijd hebben jullie ‘neen’ gezegd. Jullie zijn te fier om nu wel ‘ja’ te knikken?

Mounir: ‘Dat is het helemaal. Wij speelden hun spelletjes toen niet mee, want wij wilden bewijzen dat we verder konden raken dan zij en dat is ons gelukt ook. Wij hebben hen nooit nodig gehad, maar zij hebben ons nu wel nodig. En wij bepalen de spelregels.”

Omar: “Het zou ook ongelofelijk dwaas zijn om alles wat we hebben opgebouwd zomaar te grabbel te gooien.”

En het zou nog dwazer zijn om daarbovenop ook nog eens te koketteren met maffiaposters.

Omar: “Maar natuurlijk. Dat is gewoon humor. Niet iedereen kan dat smaken, maar wij vinden dat belangrijk in het leven.”