NieuwsEconomie
De tien rijkste mannen zagen hun welvaart tijdens de pandemie verdubbelen
Elke 26 uur kwam er tijdens de pandemie gemiddeld één miljardair bij, zegt Oxfam. Een fikse pandemiebelasting voor de allerrijksten kan helpen om de ongelijkheid terug te dringen.
Het vermogen van de tien rijkste mannen ter wereld is verdubbeld in de eerste twee jaren van de pandemie, van ongeveer 700 miljard tot 1.500 miljard dollar. Tegelijkertijd zijn meer dan 160 miljoen mensen extra in de armoede terechtgekomen, wat een trendbreuk is met voorgaande jaren.
“Het feit dat de tien rijkste mensen nu samen zes keer meer vermogen bezitten dan de armste 3,1 miljard mensen legt de extreme ongelijkheid in de wereld bloot”, zegt Michiel Servaes, algemeen directeur van ontwikkelingsorganisatie Oxfam Novib. De cijfers komen uit het nieuwe rapport Inequality Kills van Oxfam.
Stel dat overheden besluiten om een bijzondere pandemiebelasting in te stellen voor die tien rijkste mannen. Als ze 99 procent belasting zouden betalen over de extra rijkdom die ze tijdens de coronacrisis hebben verzameld, levert dat 812 miljard dollar op.
Oxfam weet wel een bestemming voor die opbrengst. Er kunnen vaccins voor de hele wereld mee worden gefinancierd, net als allerlei klimaatmaatregelen, universele gezondheidszorg en sociale vangnetten, evenals als pogingen om geweld tegen vrouwen aan te pakken in tachtig landen.
En na de afdracht van zo’n ‘Bezos-belasting’ zouden die tien rijksten nog altijd 8 miljard dollar rijker zijn dan voor de coronacrisis.
Belastingtarief van 94 procent
Zo nieuw is het idee niet. Wel vaker in de geschiedenis zijn er extreem hoge belastingen geheven, vooral als het oorlog was of vlak erna. In 1944 en 1945 hadden de Verenigde Staten een belastingtarief van 94 procent voor de hoogste inkomens en dat percentage bleef tot 1964 boven de 90 procent. Zo zijn er meer voorbeelden.
Overigens is het niet zo dat de miljardairs al dat geld op de bank hebben staan. In veel gevallen hebben de gestegen aandelenkoersen van hun bedrijven voor extra vermogen gezorgd. Dankzij het stimulerende beleid van centrale banken was geld goedkoop, en mede daardoor deden de aandelenmarkten het goed na een roerig begin van de crisis.
Die tien rijkste mannen zijn Elon Musk (Tesla), Jeff Bezos (Amazon), Bernard Arnault (Franse zakenman), Bill Gates (mede-oprichter Microsoft), Larry Ellison (techbedrijf Oracle), Larry Page en Sergej Brin (oprichters Google), Mark Zuckerberg (Facebook), Steve Ballmer (voormalig topman Microsoft) en Warren Buffett (belegger). Vooral tech-ondernemers dus.
Er zijn 565 miljardairs bij gekomen tijdens de pandemie, gemiddeld één per 26 uur. Zo zijn de topmannen van Moderna en BioNTech rijk geworden dankzij de ontwikkelde vaccins. Voor het onderzoek zijn gegevens gebruikt van tijdschrift Forbes, het Global Wealth Databook 2021 van het Credit Suisse Research Institute en van de Wereldbank. Het onderzoek gaat over de periode van maart 2020 tot december 2021.
Economisch geweld
Dat vooral arme landen geen toegang hebben tot vaccins draagt ondertussen bij aan de extreme ongelijkheid in de wereld. Vrouwen en andere achtergestelde groepen zijn tijdens de crisis extra hard geraakt. Oxfam spreekt hierbij van ‘economisch geweld’, waarbij de rijkste en machtigste mensen worden bevoordeeld ten koste van de meerderheid van de bevolking.
Er zijn ook positieve ontwikkelingen. Zo heeft de Chinese overheid meer oog gekregen voor de ongelijkheid in het land en spreekt president Xi Jingping inmiddels over het belang van ‘gedeelde welvaart’. Verder hebben de steunpakketten, zoals in de VS, veel kwetsbare mensen door de crisis geholpen.
Daarnaast hebben 140 landen besloten tot een belastingherziening die een eind moet maken aan belastingparadijzen. Bedrijven moeten geld gaan afdragen in het land waar ze het verdienen, en de winstbelasting moet tenminste 15 procent bedragen. Volgens de OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, is het een historisch resultaat.
Maar Oxfam vindt dat er voor bedrijven zoals Amazon te veel uitzonderingen blijven bestaan, en verder noemen ze de winstbelasting van 15 procent te laag. Het gevaar is dat landen met een hogere winstbelasting die nu juist gaan verlagen. Ontwikkelingslanden zullen daarom weinig baat hebben bij de herziening, verwacht Oxfam.
