De sterkste sanctie tegen Rusland die nu nog overschiet, is tegelijk ook de moeilijkste

Na de gruwelbeelden uit Oekraïne sturen de Europese leiders aan op extra sancties tegen Moskou. Toch lijkt de interne verdeeldheid te groot om echt door te pakken, bijvoorbeeld met een importverbod op energie. Ook België twijfelt.

Zichtbaar aangeslagen bezocht de Oekraïense president Volodymyr Zelensky gisteren het stadje Boetsja, ten noordwesten van Kiev. Na de terugtrekking van het Russische leger doken daar afgelopen weekend schokkende beelden op van geëxecuteerde burgers en massagraven. Deze beelden veroorzaakten een golf van verontwaardiging. Zo wil de Europese Unie in de komende dagen nog een extra pakket met sancties tegen Moskou goedkeuren.

Dat die sancties er moeten komen, staat volgens de Europese leiders buiten kijf. De vraag is alleen hoe ver zij durven te gaan. Sinds eind februari keurde de EU al vier pakketten met sancties goed. Zo mogen Russische vliegtuigen niet meer landen of opstijgen in Europa en zijn Russische bedrijven afgesneden van de Europese kapitaalmarkt. De sterkste maatregel die nu nog overschiet, is tegelijk ook de moeilijkste: een afbouw van onze energie-import uit Rusland.

Gaskraan

Voortrekkers zoals Polen pleiten voor een volledig importverbod op olie en gas, om zo de oorlogsmachine van Poetin droog te leggen. Landen die aan de Russische gaskraan hangen, zoals Duitsland, staan echter op de rem. “Iedereen vindt de beelden uit Oekraïne verschrikkelijk, maar zijn burgers bereid om dubbel zoveel te betalen voor hun brandstof? Die afweging maakt het moeilijk om grote sprongen te maken”, zegt EU-specialist Hendrik Vos (UGent).

Een spectaculaire koerswijziging lijkt er niet in te zitten. Wel wordt er volop gekeken naar alternatieve bevoorradingsmogelijkheden voor energie. Ook wil de EU enkele gaten dichten in de reeds besliste sancties. Zo doen we normaal gezien geen zaken meer met Russische banken, maar blijken sommige banken toch nog door de mazen van het net te glippen. Intussen worden de wapenleveringen aan Oekraïne verder gezet.

“Het is een moeilijke balans”, zegt Vos. “We willen Poetin pijn doen, maar ook niet te expliciet. We willen er immers geen uitnodiging van maken om een kernraket naar Brussel te sturen.”

Diamantsector

In ons land zitten de federale regering en de deelstaten vandaag samen om een Belgisch standpunt te bepalen. Groen wil dat België ervoor pleit om Sergej Ivanov - de CEO van Alrosa, het belangrijkste Russische diamantbedrijf - op de Europese sanctielijst te plaatsen. Ook de socialisten voelen hier wel iets voor, de centrumrechtse partijen veel minder. Tenzij Europa zelf voor sancties pleit tegen de Russische diamantsector zal België dus wellicht niet bewegen.

Het overleg komt er op een moment dat de Verenigde Staten de druk op Rusland fors proberen op te voeren. President Joe Biden noemde Poetin opnieuw een oorlogsmisdadiger, die moet berecht worden. De Verenigde Staten zullen, net als het Verenigd Koninkrijk, de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties vragen om Rusland te schorsen in de Mensenrechtenraad van de VN. In Peking blijft het intussen muisstil.