In het afgelopen jaar keek de wereld met ontzetting naar de bloedige oorlog in Syrië. Andere conflicten etterden intussen in de schaduw. De International Crisis Group waarschuwt voor deze tien brandhaarden in 2020.
1. Afghanistan
Meer mensen zijn het voorbije jaar gedood door gevechten in Afghanistan dan door gelijk welk ander conflict. De taliban en Islamitische Staat vechten er tegen soldaten van de Afghaanse regering, de Verenigde Staten en bondgenoten. Alleen al in de eerste negen maanden van 2019 sneuvelden meer dan 2.500 burgers. Sinds het huidige conflict in 2001 begon vielen al meer dan 150.000 doden. Het komende jaar wordt cruciaal voor de fragiele vredesgesprekken. Als de dialoog mislukt, kan het geweld in alle hevigheid oplaaien.
2. Libië
De Libische burgeroorlog kan de komende maanden een internationaal conflict worden omdat rivaliserende fracties buitenlandse militaire steun krijgen om de machtsbalans te keren. Het land is sinds 2016 feitelijk in twee gesplitst. De erkende regering van premier Fayez al-Sarraj in Tripoli kan het komende jaar in frontale botsing komen met de oostelijke milities onder leiding van krijgsheer Khalifa Haftar. Inzet zijn de olievelden. Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten. en Rusland steunen Haftar, terwijl Sarraj steun krijgt van Turkije en Qatar.
3. Ethiopië
Met premier Abiy Ahmed als winnaar van de Nobelprijs voor zijn inspanningen om vrede te sluiten met Eritrea lijkt Ethopië een zee van rust. Schijn bedriegt. Abiy’s pogingen om de federale staat te decentraliseren voedden ook gewelddadig etnisch nationalisme. Tegenover de tanende invloed van de dominante Tigray-minderheid staan de eisen om meer inspraak van de Amhara en Oromia van de dichtstbevolkte regio’s. Bij etnische conflicten zijn dit jaar al honderden mensen gedood en miljoenen gevlucht. De vrees is groot dat de verkiezingen van mei 2020 gewelddadig worden.
4. Burkina Faso
Burkina Faso is het volgende land in de Sahel dat ten prooi dreigt te vallen aan islamistische militanten. In het noorden van het land broeit al drie jaar een beperkte rebellie, maar die neemt nu een grote vlucht onder invloed van jihadisten uit buurland Mali. Daar helpen Franse en Belgische troepen de lokale regering in hun strijd. Door recent geweld werden in Burkina Faso al een half miljoen mensen ontheemd.
5. VS-Iran
Spanningen tussen de VS en Iran groeiden in 2019 tot een gevaarlijk kookpunt. De beslissing van president Trump om zich in 2015 terug te trekken uit het nucleair akkoord met Iran versterkte in Teheran de haviken van de Revolutionaire Garde, die afgelopen jaar een Britse tanker kaapten en verdacht worden van aanvallen op twee andere vrachtschepen en op Saudische olie-installaties. Bij elk nieuw incident groeit de kans op een internationaal conflict.
6. Jemen
De oorlog in Jemen lag ook het voorbije jaar aan de basis van ’s werelds ergste humanitaire crisis. Er heerst hongersnood. Sinds het begin van het conflict vijf jaar geleden vielen er al een geschatte 100.000 doden. Een wapenstilstand in de havenstad Hodeida aan de Rode Zee, tussen de pro-Saudische regering van president Hadi en de pro-Iraanse Houthi-rebellen, biedt hoop maar is fragiel. De Houthi vuurden raketten op Saudi-Arabië, dat als vergelding luchtaanvallen uitvoerde. De vrees blijft bestaan dat Saudi-Arabië en Iran om Jemen rechtstreeks in conflict komen.
7. VS-Noord Korea
De haat-liefdeverhouding tussen VS-president Donald Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un houdt ook in 2020 gevaren in. Trump zal in aanloop naar de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten graag tonen dat hij een vredesakkoord kan sluiten, maar Kim dreigt dit te gebruiken om een opbod te beginnen. Verwacht dus meer Noord-Koreaanse raketproeven en dreigingen van de VS, afgewisseld met vredesgesprekken. Helaas volstaat één fout signaal om het vuur aan de lont van een grootschalig conflict te steken.
8. Kashmir
Kernwapenstaten India en Pakistan staan nog altijd op voet van oorlog door confrontaties op de ‘Line of Control’, die dwars doorheen de betwiste bergstaat Kashmir loopt. Er ontstonden gevechten in de Himalaya-regio na een zelfmoordaanslag van islamistische militanten tegen Indische paramilitairen in februari. De crisis breidde uit in augustus toen de Indische regering van Narendra Modi het Indische deel van de bergstaat onder haar direct bestuur plaatste en duizenden extra troepen stuurde.
9. Venezuela
De krachtmeting tussen de Venezolaanse president Nicolás Maduro en zijn uitdager Juan Guaidó, die in april vergeefs probeerde de macht te grijpen, kan elk moment opnieuw gewelddadig worden. Wanbeheer door Maduro’s regering en verlammende sancties door de VS hebben de bevolking van het olierijke land aan de rand van een hongersnood gebracht. Al 7 miljoen Venezolanen zijn nu afhankelijk van humanitaire hulp. Op de gedeelde grens met Colombia heerst wetteloosheid. Zonder dialoog dreigt in 2020 een gewapend conflict, mogelijk met inbreng van Colombia of de VS.
10. Oekraïne
Oekraïne kreeg in april 2019 met Volodymyr Zelensky een nieuwe president, maar nog geen stabiliteit. Hoewel de gewezen comedian sindsdien inspanningen doet om het zes jaar oude conflict met pro-Russische separatisten te beëindigen, blijft het risico op herneming van het geweld bestaan. Een ontmoeting tussen Zelensky en de Russische president Poetin in Parijs eerder deze maand, leidde slechts tot enkele ontmijnende stappen. Poetin weigert nog altijd actieve steun aan de Minsk-akkoorden van 2015, die het oosten een speciale status geven binnen Oekraïne in ruil voor ontwapening.
