De revolutie van de vrouwen in Nepal
Nepal lijkt het paradijs voor rugzaktoeristen in de Himalaya. Maar ook de armoede is er diepgeworteld. Een maoïstische rebellie sluimerde er al vijf jaar, gedragen door de vrouwen van het platteland. Maandag ontvlamden ze in woede: 38 mensen werden gedood.
Delhi
The Independent
Peter Popham
In het afgelegen dorp Rukumkot in het westen stierven dertig politiemensen toen hun post onder vuur werd genomen door de rebellen. In Dolakha, 144 kilometer van de hoofdstad, stierven vijf politieagenten en drie rebellen in een twee uur durend vuurgevecht.
Met de aanvallen wou de (Maoïstische) Communistische Partij van Nepal - CNP(M) - de wereld tonen dat ze al vijf jaar actief is. De zenuwachtige Nepalese regering, die het grootste deel van de pers in haar zak heeft, deed alsof de opgang van de beweging nooit plaatsvond. Dat zal nu veel moeilijker zijn.
De spectaculaire aanvallen waren een voorproefje van de algemene nationale staking die de maoïsten voor vrijdag aankondigden, om te protesteren tegen wat zij "buitensporigheden van de regering" noemen. De staking zal wellicht brede interesse opwekken. De guerrilla's waarschuwden voor acties in de aanloop naar de staking, maar de schaal van dood en vernieling maandag was zonder voorgaande. Functionarissen stelden vast dat beide politiekantoren, in Rukumkot en Dolakha, vernietigd waren. De rebellen namen ook een grote hoeveelheid wapens en munitie mee en ontvoerden twee dozijn politiemensen. Ze brachten ook twee zware bommen tot ontploffing in Kathmandu. De schade was enorm, maar er vielen geen gewonden.
Het oproer in Nepal begon in 1996, nadat de CNP(M) uitgesloten werd van de algemene verkiezingen omdat ze zich kantte tegen de grondwettelijke monarchie. De groep ging ondergronds en nam de methodes over van Sendero Luminosa (Lichtend Pad) in Peru, waarmee ze soms worden vergeleken, en de extreem-linkse Naxalieten over de grens in Bihar, Noord-Indië. Ze vonden een onderbouw in de dorpen van het verarmde platteland, bouwden steun op en intimideerden opponenten. Uiteindelijk omsingelden ze de relatief rijke steden Kathmandu en Pokhara. De aanval van gisteren toonde aan dat deze strategie succes heeft. Ook omdat de overheid zwak is en corrupt.
Tien jaar na de val van de meeste communistische regimes kan alleen al het idee maoïsme vreemd lijken voor het Westen, maar de armoede en de achterstand van het grootste deel van Nepal zijn zo acuut, werkloosheid tiert er zo welig, en het contrast met het leven van de elite in Kathmandu is er zo sterk dat eenvoudige begrippen als gerechtigheid en revolutie er een vruchtbare bodem vinden.
Meer dan 80 procent van de 23 miljoen inwoners van Nepal zijn boeren. Ze leven van wat hun grond voortbrengt: rijst, tarwe, maïs en aardappels. Het bruto binnenlands product per hoofd bedraagt er 10.240 frank. Terwijl de wereld rondom hen voor hun ogen verandert, in de vorm van de rugzaktoeristen die massaal door het land trekken, blijven de Nepalese boeren gevangen in de Middeleeuwen, gevangen aan de onderkant van het rigide kastesysteem, met een ellendig leven en een regering die enkel tot doel heeft zichzelf te verrijken.
Dat is de reden, zeggen diplomaten en ontwikkelingswerkers, waarom de rebellie zo'n overweldigend succes heeft en geweld uitbrak in vijftig van de vijfenzeventig districten van het land. Vooral jonge vrouwen voelen zich geroepen om de wapens op te nemen. Hun verwachtingen zijn nog hopelozer en beperkter dan die van de mannen. Voor de eerste keer is er iemand van de buitenwereld bereid om deze mensen te helpen. Ze kregen een programma om het te doen.
De maoïsten vermoordden politiemensen, grootgrondbezitters, politici en plaatselijke functionarissen van de regerende Nepalese Congrespartij. Ze bombarderen belastingkantoren, beroven banken en persen geld af van niet-gouvernementele organisaties. Ze gijzelden ook buitenlanders, onder wie een schrijver en zijn zoon. Ten minste één groep buitenlanders werd door hen beroofd, hoewel ze de bezoekers zelf schijnbaar geen kwaad deden. Het is dus niet omdat de maoïsten tot dusver vriendelijk waren voor buitenlanders dat hun mogelijkheden moeten worden onderschat. In de voorbije vijf jaar vielen meer dan 1.500 doden. Sommige buitenlandse missies, ook de Britse en Amerikaanse, hebben officiële reizen door de gevaarlijkste gebieden beperkt.
Voorlopig gaat het charmante, bizarre leven van Kathmandu nog gewoon verder met zijn hotel-casino's (de enige in Zuid-Azië) waaruit eigenaars met goede connecties veel geld slaan, de waanzinnige winkelstraten van Thamel in het midden van de stad, bevolkt met trekkers en overjaarse hippies, met cafés, e-mailhokjes en souvenirwinkeltjes, gevel tegen gevel. Nog maar twee jaar geleden werd gezegd dat Kathmandu immuun was voor de rebellie, te goed bewaakt door het leger (trouw aan de koning, op een bestudeerde afstand van de rebellen op het platteland) en "te gevaarlijk voor de maoïsten om er binnen te dringen". De bommen van gisteren legden die leugen bloot.
Terwijl de wereld rondom hen verandert, blijven de Nepalese boeren gevangen in de Middeleeuwen
