De politie van Los Angeles blijft berucht om het doden van zwarte mensen

In Los Angeles rijst opnieuw de vraag hoe het kan dat de politie (LAPD), ondanks eindeloze beloftes over hervormingen, zo in de fout blijft gaan.

3 maart, 1991. De politie dwingt automobilist Rodney King tot stoppen, omdat hij te hard rijdt. Hij wordt twee keer getaserd en meer dan een minuut mishandeld. De agenten bagatelliseren de mishandeling, maar een omwonende filmt het voorval vanaf zijn balkon. King heeft blijvende hersenschade, de agenten worden vrijgesproken. Het vijfdaagse protest dat hier in 1992 op volgt, gaat de geschiedenis in als de Rodney King riots. Er vallen 69 doden, van wie 9 door politiekogels. Het merendeel van de slachtoffers is zwart.

3 januari, 2023. De zwarte Keenan Anderson is vanuit Washington D.C. op familiebezoek in Los Angeles. Nadat hij betrokken raakt bij een ongeval, vraagt hij een passerende motoragent om hulp. Anderson gedraagt zich ‘onberekenbaar’, vindt de politie. Hij wordt tegen de grond gewerkt, zes keer getaserd, en overlijdt een paar uur na zijn arrestatie aan een hartstilstand. Op het kruispunt waar Anderson werd opgepakt, verzamelen zich in de dagen erop honderden mensen die gerechtigheid eisen.

Geen afname van politiegeweld

Anderson was de derde persoon van kleur die dit jaar in Los Angeles door politiegeweld om het leven kwam, na Takar Smith en Oscar Leon Sanchez. Beiden kampten volgens hun families met psychische problemen en werden door agenten doodgeschoten. Anderson was de neef van Patrisse Cullors, de in Los Angeles woonachtige medeoprichter van Black Lives Matter, hetgeen wereldwijde media-aandacht opleverde.

Dat er in de VS meer bewustwording is rond politiegeweld, wil niet zeggen dat het afneemt. De Amerikaanse politie doodde in 2022 minstens 1.776 mensen − een record volgens de organisatie Mapping Police Violence. In Los Angeles werden vorig jaar 31 burgers neergeschoten door agenten, 14 van hen kwamen daarbij om. De Californische nieuwszender KPCC becijferde dat zwarte mensen in Los Angeles ten opzichte van andere groepen drie keer zoveel kans lopen om door de politie te worden gedood.

Na de dood van Anderson eiste burgemeester Karen Bass de schorsing van de betrokken agenten. Of dit is gebeurd, heeft de LAPD niet bekendgemaakt. In de praktijk komt dit zelden voor, wees onafhankelijk onderzoek in 2021 uit. Van de 66 agenten die binnen vijf jaar tijd tegen de regels in dodelijk geweld gebruikten, werd er slechts één ontslagen. De politiebond in Los Angeles steigerde: de manier waarop agenten verantwoordelijk worden gehouden is “het meest rigoureuze, transparante en uitgebreide evaluatieproces in het land”.

Invloedrijke lobbygroep

Deze lokale bond vertegenwoordigt bijna 10.000 agenten en opereert tevens als een invloedrijke lobbygroep, door miljoenen te doneren aan politici die pro-politie zijn. Ook ging er vorig jaar vier miljoen naar een campagne tegen Bass, toen nog burgemeesterskandidaat. Als Congreslid introduceerde de zwarte Bass na de dood door politiegeweld van George Floyd een wetsvoorstel om de politie op landelijk niveau te hervormen. Die wet kwam er niet, maar het voorstel werd door de bond in Bass’ thuisstad Los Angeles opgevat als oorlogsverklaring.

De inmiddels verkozen Bass staat nu voor een dilemma: hoe kritisch kan ze zijn op haar eigen politieapparaat? Ze houdt zich op de vlakte over het feit dat de LAPD vorig jaar 1,75 miljard euro te besteden had, bijna een vijfde van het stadsbudget. Een hapje uit dit bedrag na de dood van George Floyd bleek tijdelijk, tot frustratie van activisten. Zij willen dat er meer geld wordt besteed aan mentale gezondheidszorg.

Geen hervormingen

Teams van psychologen die de LAPD vergezellen bij confrontaties met verwarde mensen zijn er namelijk wel, en in andere steden is bewezen dat ze effectief zijn. Maar agenten in Los Angeles maken er onvoldoende gebruik van. De drie mannen die deze maand gedood werden, hadden er volgens experts allemaal baat bij gehad.

Na de Rodney King-rellen beloofde de LAPD al hervormingen. Zo werd de ambtstermijn van de korpschef ingeperkt om machtsmisbruik te voorkomen. Mensenrechtenadvocaat Connie Rice werkt al decennia samen met het korps. Zij zegt dat de politietop zich steeds bewuster wordt van racisme, maar dat dit ‘op straat niks betekent’ als agenten die geweld plegen ermee wegkomen. Zoals de broer van een vrouw die in 2018 per ongeluk omkwam toen een agent op een verdachte vuurde het omschrijft: “De LAPD is degene die het gevaar creëert”.

Voormalig Black Lives Matter-leider Cullors pleit na de dood van haar neef Anderson voor No Cops At Traffic Stops, oftewel: geen politie bij verkeerscontroles. Die missie lijkt even onhaalbaar als een soepele werkrelatie tussen de progressieve burgemeester Bass, de machtige politiebond en de logge LAPD. “Hoeveel van ons moeten nog worden opgeofferd voordat er echte verandering optreedt?”, vroeg Cullors bij een wake voor Anderson.

Voorlopig laat het antwoord op zich wachten.