De Panne, waar politici vechtend over straat rollen

“Wat ik ervan vind?”, zucht een oudere man op de Markt van De Panne. “Tja, zij ziet er sympathieker uit dan hij. Meer kan ik daarover niet zeggen.” De inwoners van De Panne zijn in de war – en je zou voor minder. De ‘hij’ waar de man naar verwijst, is Bram Degrieck (Plan-B) die na de verkiezingen in 2018 burgemeester werd van De Panne. Hij vormde een coalitie met ACTIE en één N-VA’ster, Cindy Verbrugge. Onthou even die naam.

De ‘zij’ in het verhaal is dan weer Ann Vanheste van de Lijst van de Burgemeester. Die greep – in tegenspraak met de naam van haar partij – naast de burgemeesterssjerp, ook al haalde haar lijst 10 van de 21 zetels. Pijnlijk, maar dat is politiek wel vaker.

Coalitiewissel

Enkele weken geleden veranderde in De Panne echter alles. Een nieuw Vlaams decreet maakt het voortaan mogelijk om vrij eenvoudig een coalitiewissel door te voeren. Dat kan door het indienen van een zogenaamde ‘constructieve motie van wantrouwen’ in de gemeenteraad. Iets waarvan Vanheste gretig gebruikmaakte om een coup te plegen.

Ze kreeg de steun van N-VA-schepen Verbrugge, die Degrieck ook openlijk beschuldigde. “Iedereen wist dat het college niet goed werkte”, zei ze in de lokale media. “Er waren spanningen, nachtelijke mailtjes met deadlines, bedreigingen om bepaalde punten te moeten stemmen en geen overleg.”

Vanheste kreeg ook gemeenteraadsvoorzitter Marc Hauspie aan haar kant. Die was verkozen geraakt als lid van ACTIE, maar ging snel na zijn verkiezing als onafhankelijke zetelen. De minderheid van Vanheste geraakte zo aan een meerderheid. En de motie werd op 24 augustus goedgekeurd. Burgemeester Degrieck was burgemeester af. Hij reageerde ziedend en weigerde de sleutels van het gemeentehuis af te geven. “Jullie zullen mijn 127 kilo hier moeten buitendragen”, klonk het heftig.

Een week later, afgelopen dinsdag, volgde een nieuwe gemeenteraad. Daarop één agendapuntje ingediend door Degrieck: de intrekking van de eerder goedgekeurde motie. Niemand dacht dat hij het zou halen, tot diezelfde dag bekend raakte dat raadsvoorzitter Hauspie ontslag nam. Vanheste trok haar conclusies en stuurde, samen met enkele partijgenoten, haar kat naar de zitting. Tijdens de zitting stemde nog een ander lid van de Lijst van de Burgemeester mee voor de intrekking van de motie, die hij dus een week eerder nog had goedgekeurd. Zo was de nieuwe burgemeester weer de oude, en de oude prompt weer de nieuwe. Hopelijk kan u nog volgen?

De risé van Vlaanderen

Terwijl de rest van Vlaanderen lacherig kijkt naar de politieke soap in De Panne, zijn ze er in de kustgemeente het hart van in. “Dit was toch echt nergens voor nodig?”, zucht Rob Vermoote als we hem aanspreken in de winkelstraten van De Panne. Zijn gemeente is nu de risé van Vlaanderen en dat steekt. “Mijn vrouw is hier geboren en getogen en was er de voorbije weken echt niet goed van. We hebben zo’n mooie gemeente met zo veel troeven. Dit is dorpspolitiek van het laagste allooi en het doet pijn.”

Hij vermoedt dat de nog niet verteerde fusie uit de jaren zeventig van De Panne met Adinkerke er mogelijk voor iets tussenzit. “De Panne, dat waren de arme zeeboerkes. Adinkerke, dat was het rijker volk. Na de fusie is dat, vooral door het toerisme, helemaal gekeerd. Dat speelt hier nog. Mevrouw Vanheste is van Adinkerke, meneer Degrieck van De Panne. Dat is geen toeval.”

Debacle

Volgens professor lokale politiek Herwig Reynaert (UGent) speelt er nog iets anders mee. “In 1988 was er een vergelijkbaar debacle in De Panne, waarbij papa Degrieck erin slaagde papa Vanheste van de burgemeestersstoel te houden”, legt hij uit. Het gebeurt volgens hem vaker dat families die al jaren aan politiek doen, bepaalde gevoeligheden en zelfs vetes blijven meedragen. Maar hij vindt dat het in De Panne nu erg vuil gespeeld werd. Zowel Hauspie als Vanheste gaven aan dat niet alleen zij maar ook hun kinderen en andere familie het de voorbije weken zwaar te verduren kregen op sociale media. Beiden gaven aan uit de politiek te stappen. “Het wordt inderdaad niet altijd politiek gespeeld”, zegt Reynaert. “Niet noodzakelijk door de betrokken politici zelf. Vaak zijn het niet-politici die zich op sociale media voluit in het debat mengen.”

Politiek, zeker de lokale, is een harde stiel. En het ziet er naar uit dat het nieuwe decreet, althans in De Panne, zijn doel voorbijschiet. Het was net bedoeld om pijnlijke politieke impasses waarbij een gemeente onbestuurbaar moest verklaard worden, te vermijden. Toch wil professor Reynaert het niet helemaal in de prullenmand zien verdwijnen. “De bedoelingen waren goed. Misschien moet het nog wat verfijnd worden.”

In De Panne zitten ze nu met de handen in het haar. Niemand weet hoe het verder moet. Want de nieuwe meerderheid mag dan weer een minderheid zijn, de oude meerderheid is dat voorlopig ook. Beide kampen hebben elk 10 van de 21 zetels. Alles hangt dus af van wat N-VA’ster Cindy Verbrugge zal doen. Professor Reynaert: “Terug naar het kamp Degrieck zie ik niet gebeuren, maar in het kamp Vanheste blijven is ook moeilijk. De volgende dagen moeten duidelijkheid brengen.”