De natuurwonderen van Europa

Fotoproject Wild Wonders of Europe toont de rijke planten- en dierenwereld van ons continent

‘Als je Europeanen vraagt hoe de natuur in Scandinavië of Hongarije eruitziet, weten ze niet wat zeggen. We weten meer over Amerika en Afrika dan over ons eigen continent”, zegt Florian Möllers. Möllers is een Duitse natuurfotograaf en directeur communicatie van Wild Wonders of Europe. Het was zijn collega Staffan Widstrand, een Zweedse natuurfotograaf, die in 2005 op een ideetje kwam om daar iets aan te doen: 50 fotografen verzamelen die de bijzonderste plekken in elk Europees land in beeld zouden brengen, en die beelden dan aan de meer dan 700 miljoen Europeanen én de rest van de wereld tonen. Vijf jaar later hebben 69 fotografen 200.000 foto’s gemaakt, komt er een boek aan en staan er tentoonstellingen op stapel.

World Wonders of Europe brengt goed nieuws in het Internationaal Jaar van de Biodiversiteit. “De boodschap die we willen uitdragen, is dat er nog veel natuur is in Europa. Ze is niet verdwenen onder beton en snelwegen”, zegt Möllers. “Er komt zelfs natuur terug. Grote soorten zoals beren, wolven en adelaars, nemen weer in aantal toe. Twintig, dertig jaar geleden begonnen we met conservatieprogramma’s, en daar plukken we nu de vruchten van. Het toont nog maar eens aan dat we goed zorg moeten dragen voor de natuur.”

In twee jaar tijd kwam het reusachtige fotoproject van de grond. Widstrand en zijn collega’s noemden het Wild Wonders of Europe (WWoE). De twee jaar daarop gingen de fotografen op stap. In samenwerking met plaatselijke ngo’s selecteerde WWoE de bijzonderste plekken in elk Europees land, en stuurden de beste Europese natuurfotografen op missie. “We lieten de fotografen niet in hun eigen land werken, maar stuurden ze naar een plek die ze misschien niet goed kenden. Zo kregen we een frisse blik op de Europese natuur”, zegt Möllers.

Een van die bijzondere plekken was het Hallerbos in België, nabij Halle. Elke lente kleurt het bos blauw door miljoenen bloeiende hyacinten. “We waren op zoek naar plekken die uniek zijn in Europa”, zegt Möllers. “Het Hallerbos is een overblijfsel van de Europese oerwouden. De hyacinten maken het bos extra speciaal, samen met het feit dat het slechts op enkele kilometers van jullie hoofdstad ligt, in een dichtbewoond land. Zo zie je maar, je moet in Europa niet ver op zoek naar natuur.”

Het was de Italiaan Maurizio Biancarelli die de eer kreeg om het Belgische bos in beeld te brengen. Hij is een gepassioneerd man, lees je op de website van World Wonders of Europe. “Ik voel me gepriviligeerd”, schrijft hij daar. “Ik kan mijn leven aan mijn grote passie wijden. Ik ben geboren in een klein dorpje in de bergen van Umbrië. Ik groeide op in de natuur. Wat een mooie start voor een natuurfotograaf! Ik ben (te) lang apotheker geweest, maar nu ben ik gelukkig als fulltime natuurfotograaf. Ik breng mijn tijd weer door in de natuur, net zoals tijdens mijn kinderjaren.”

“Ik moet toegeven dat ik nog nooit van het Hallerbos had gehoord”, vertelt Maurizio Biancarelli aan De Morgen. “Ik was verrast dat er op een paar kilometer van Brussel zo’n woud lag. Voor we een missie kregen toegewezen, vroeg WWoE ons wat we liefst zouden fotograferen. Ik zei dat bomen en bossen mijn favoriete onderwerpen zijn.

Toegegeven, ik wilde ook graag naar Scandinavië gaan, maar België was zeker geen tweede keuze, en zelfs uitdagender dan veel andere locaties. Ik was dus blij dat ik in de lente van 2009 een reisje naar het Hallerbos mocht plannen.”

In april 2008 ging Biancarelli er al eens een kijkje nemen: “Ik was helemaal onder de indruk van het ‘Blauwe Bos’. Het was gewoon perfect: het zachte groen van het gebladerte en het steeds veranderende blauw van de miljoenen wilde hyacinten. Het was een nieuw en verbazingwekkend spektakel voor mijn ogen.

“Toen ik het jaar daarop terugkeerde om foto’s te maken voor WWoE, ontdekte ik dat het bos populairder was bij fotografen dan ik dacht. Dat maakte mijn job alleen maar moeilijker: er worden elk jaar zoveel mooie foto’s van het Hallerbos gemaakt. Maar ik hou van uitdagingen. Ik hield het motto van WwoE in het achterhoofd: ‘unseen, unexpected, unforgettable’. Het geluk hielp me ook een handje: de hyacinten stonden in volle bloei en ik kon ze fotograferen tijdens een paar ochtenden en namiddagen met prachtig gouden licht en in de mist.

“Ik hou vooral van de wazige beelden die ik er schoot. Ik nam ze door mijn camera te bewegen tijdens een lange sluitertijd. Vaak vind ik wazige beelden indrukwekkender dan scherpe beelden. Als je er naar kijkt, ben je vrij om je een nieuwe wereld te verbeelden, een wereld die sterker aansluit bij de sfeer van de locatie, bij mijn indruk van het Hallerbos in de lente. Ik probeerde om het lichtgroen en het blauw naar voren te halen, en de donkere vormen van takken en stammen te verzachten. Ik hou ook van de close-ups van de bloemen in het glorieuze licht van zonsopgang en zonsondergang.”

De website van World Wonders of Europe is een wervelende reis door de meest uiteenlopende landschappen op ons continent. Nu het merendeel van de fotografen terug is van hun missie, staan de meeste galerijen online. “We hebben net de missie in Vaticaanstad beëndigd”, zegt Florian Möllers. “Het was niet makkelijk om toestemming te krijgen om te fotograferen in de tuinen van Vaticaanstad. Ook daar krioelt het van het leven: prachtige bloemen natuurlijk, en slangen, vleermuizen, parkieten...”

Zelf was Möllers vooral onder de indruk van de foto’s die binnenliepen over de Balkan. “Er leven zoveel verschillende soorten planten en dieren in de streek, de natuur is er zo ongerept. Alles is er weidser en groter dan je zou verwachten.” Het is inderdaad geen streek waar veel toeristen naar afzakken. “Dat begint”, zegt Möllers. “We willen zeker pleiten voor natuur- en ecotoerisme. Het zou de streek veel meer opleveren dan industrie, industrie zou er niet werken.”

Het was onder andere Maurizio Biancarelli, die buiten naar België ook naar Kroatië werd gestuurd, die met die indrukwekkende foto’s naar huis kwam. In het nationale park Plitvice fotografeerde hij wouden in herfstkleuren, turkooizen meren en metershoge watervallen. “Een sprookjesachtige plaats met enorme mosformaties die neerhangen van de steile rotsen. Het deed me denken aan scènes uit The Lord of the Rings”, schrijft Biancarelli op de Wild Wondersblog. Eat that, Nieuw-Zeeland.

Een andere favoriet van Möllers is een foto die de Zweedse fotograaf Magnus Lundgren in het water rond de Azoren nam. “Hij fotografeerde een potvis met haar kalveren. Ze slapen verticaal in het water, een uniek beeld.” De foto maken was voor Lundgren een al even unieke ervaring. “Ik bracht 50 minuten door met de potivssen”, schrijft hij op de blog. “Ze rustten in elkaars gezelschap. Ze dreven daar in complete stilte, af en toe zwom een van hen onder mij, naar me toe, van me weg. En ik zwom rond tussen hen. Ze lieten me toe. Plots verloor ik contact met de groep. Het was over. Ik verliet de bubbel, de tijdcapsule, hun wereld. Meteen voelde het aan alsof het een droom was geweest. Het waren de beste 50 minuten waren die ik ooit in een duikerspak doorbracht.”

2010 wordt de kers op de taart voor Wild Wonders of Europe. In het Internationaal Jaar van de Biodiversiteit zal het project groots uitpakken met het verzamelde materiaal. Al dat natuurschoon zal vanaf eind deze maand te bewonderen zijn in het boek Wild Wonders of Europe, uitgegeven bij Lannoo, en de reizende 1 tentoonstelling die in augustus neerstrijkt in Brussel. Wie niet kan wachten, kan al prints bestellen van alle foto’s op de website.