De levenslust van kunstenaar

Emiel Veranneman

Brussel

Eigen berichtgeving

Ward Daenen

Emiel Veranneman heeft zijn leven lang tussen de kunst gewoond. Eerst als neefje van Constant Permeke, later als gerenommeerd én steenrijk galeriehouder, interieurarchitect en meubelmaker. Donderdag stierf hij in zijn woning in Kruishoutem aan een hartstilstand (DM 12/12). Intieme vriend en raadsman Jef Vermassen heeft het over "een legale moord op een indrukwekkend man". Terugblik met enkele mensen die hem hebben gekend.

Eerst iets over zijn leven. Na studies architectuur in Gent ging Emiel Veranneman (1924-2003) zich bij de beroemde Henry van de Velde bekwamen in de binnenhuisarchitectuur. Hij studeerde af in 1948. Vanaf het einde van de jaren 1950 zou hij een indrukwekkende reeks interieurs ontwerpen, waaronder die van twintig 3 Suisses-winkels en een aantal Hilton-hotels. En met Paul Delvaux tekende hij het inmiddels afgebroken interieur van het Brusselse Congressenpaleis.

Mettertijd ging Veranneman zich toeleggen op meubelontwerpen. Hij maakte immers het liefst dingen die de tijd doorstonden. Hij ontwierp meubels voor de wereldexpo in Montréal en tekende in 1979 het Belgische paviljoen voor het Japanse Osaka. Een jaar eerder werden in Gent en Hamburg opmerkelijke tentoonstellingen aan zijn werk gewijd. Nog in 1994 wijdde het Gentse museum voor Sierkunst een expo aan de binnenhuisarchitect-meubelontwerper, met een honderdtal vaak unieke meubelstukken. "Veranneman was niet zo internationaal georiënteerd als bijvoorbeeld Pieter De Bruyne", weet architectuurcriticus Marc Dubois. "Hij bleef een beetje zoals zijn oom Permeke met de Vlaamse klei gebonden. Zijn meubels waren minder elegant dan stevig. Bijzonder, dat wel, maar geen Europese top."

Emiel Veranneman maakte nog het meeste naam als galerist. De kunstgalerie die hij in 1953 in Kortrijk opende en die een tijdlang ook in Brussel gevestigd was, haalde in de jaren 1960 en 1970 internationaal niveau. Hij kwam daar in contact met ronkende namen als Miró, Picasso en Magritte. Hij legde er tevens de basis voor de Stichting Veranneman, een kunstencentrum dat in 1974 in Kruishoutem openging. Adriaan Raemdonck van de Antwerpse galerie De Zwarte Panter: "Veranneman heeft nog een tentoonstelling met Picasso gemaakt. En hij had groot talent als verkoper van kunst. Zijn enthousiasme werkte aanstekelijk. Hij was een monument in het Europese galerijlandschap van de vorige eeuw."

Dat monument werd afgelopen donderdag op pijnlijke wijze gesloopt. Jef Vermassen gaat ver in zijn beschuldiging: "Ik kreeg die ochtend een paniekerige Emiel aan de lijn. Er stond een vrederechter aan zijn oprijlaan, zei hij me, samen met zijn dochter en een paar advocaten. Ze gingen Emiel en zijn tweede vrouw (Verannemans eerste vrouw overleed tien jaar geleden, WD) uit zijn huis zetten wegens een erfeniskwestie. De dochter had immers schrik dat een deel van haar aandeel in de erfenis verloren zou gaan. Ik heb daarop via de telefoon aan mijn confrater gevraagd om bijzonder omzichtig te handelen. Emiel is een hartpatiënt, vandaar. Mijn confrater antwoordde dat ik niet zo melodramatisch moest doen, maar ik ken Emiel, hij is een emotioneel man. Ik ben dan onmiddellijk naar Kruishoutem gereden, maar te laat. Zijn verkrampte gezicht is het laatste beeld dat ik van mijn goede vriend heb gezien. Ik heb dit een legale moord genoemd. Je hebt hier in België geen vuurwapen meer nodig. Je kunt gewoon iemand met het wetboek in de hand ombrengen", zei een vlijmscherpe Vermassen gisteren aan De Morgen.

Vader en dochter - zij is enig kind van Verannemans eerste vrouw - lagen al jarenlang overhoop in verband met de erfenis. "Er bestaat een oude wet die toelaat een woning te verzegelen als er goederen in onverdeeldheid dreigen te verdwijnen", weet Vermassen. "Met die wet als wapen heeft de dochter haar vader op de knieën gekregen. Ik begrijp niet dat de zetelende vrederechter daar is op ingegaan. Er was toch geen hoogdringende reden om het huis te laten verzegelen. Verannemans eerste vrouw is al tien jaar geleden overleden en hij was intussen al weer twee jaar getrouwd!" Vermassen vreest dat de vrederechter de deur voor misbruiken wagenwijd heeft opengezet: "Andere rancuneuze zonen en dochters zullen op dezelfde wijze hun bejaarde ouders de rekening presenteren. De emotionele shock die hiermee gepaard gaat, kan oudere mensen fataal worden. Ik ga er dan ook alles aan doen om deze wet te laten aanpassen."

Uroloog Bo Coolsaet woont net als wijlen Veranneman in eiergemeente Kruishoutem, tussen Kortrijk en Gent. "Een wellusteling", dat was Veranneman volgens Coolsaet. "Hij hield van vrouwen, van de natuur, van de kunst, van het leven quoi. We hadden gepland om volgende week te gaan dineren in Hof van Cleve (het restaurant met twee Michelin-sterren in Kruishoutem, WD). Dat was zowat zijn stamrestaurant. Wat zijn dochter hem heeft aangedaan, is weliswaar niet strafbaar, maar het heeft hem emotioneel kapot gemaakt. Ik heb donderdag slecht geslapen." Jeugdauteur Marc De Bel, hij woont ook in Kruishoutem, heeft Veranneman gekend, maar niet echt persoonlijk. "Ik ben Veranneman dankbaar dat hij die stichting of all places in Kruishoutem heeft neergeplant. Daardoor kregen wij hier toch grote namen voor onze neus: Vasarelli, Lindström, Wunderlich, Marat... Hij hield van moderne maar evengoed van primitieve kunst, die hij verzamelde en verhandelde. Toen ik jong was, ging ik dagen en weken kunstboeken lezen in de stichting. Ik ben altijd in popart geïnteresseerd geweest, maar dankzij Verannemans bibliotheek heb ik Andy Warhol écht leren waarderen. Ook Octave Landuyt heb ik daar leren kennen. Daarnaast heb ik met mijn spaarpotje van 3.000 frank ooit een monumentaal schilderij uit zijn collectie willen kopen. Maar het doek bleek - we spreken over de jaren 1970 - 1 miljoen te kosten." De uitvaartplechtigheid vindt zaterdag in het mortuarium van Lochristi plaats. Dochter-Veranneman wenste gisteren niet te reageren en verwees ons door naar haar advocaat. Die was gisteren niet bereikbaar voor commentaar.