De grote leegte nu zomerfestivals niet doorgaan: ‘Als dit aanhoudt, ga ik panikeren’

Voor de kleine festivals laat Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) de deur nog op een kier, maar voor de grote festivals is de beslissing duidelijk: die gaan niet door. Een financiële mokerslag voor heel de sector, van de organisatoren van Rock Werchter en Pukkelpop tot de lokale verenigingen die aansluiten: iedereen kijkt aan tegen een zomer zonder inkomsten.

Organisatoren: ‘Een copy-paste van de affiche zal onmogelijk zijn’

“Ik huiver van het aantal slachtoffers dat elke dag wordt gecommuniceerd”, zegt Pukkelpop-organisator Chokri Mahassine (60). “Ik denk dat het duidelijk is dat wij als festival dan ook onze verantwoordelijkheid moeten nemen. Het is goed dat de overheid nu een duidelijke beslissing heeft genomen. Dit doet wel pijn natuurlijk, voor iedereen die iets met Pukkelpop te maken heeft. Maar we mogen ons hoofd niet laten hangen.”

Ook Rock Werchter-baas Herman Schueremans (66) probeert de zaken niet al te negatief te bekijken. “Er zijn ergere dingen in het leven. Samen staan we sterk, laten we creatief zijn en onszelf relativeren.” Wel is duidelijk dat dit een zware financiële klap is, niet enkel voor de kleine spelers, maar ook voor de grote festivals.

Mahassine: “De artiesten worden nu niet uitbetaald, maar verder hadden we al dezelfde uitgaven gemaakt als andere jaren – personeelskosten, voorbereiding, communicatie, noem maar op. Maar we hadden nog geen inkomsten, op de vroegboektickets van november na, maar dat is een zeer beperkt aantal. Normaal start onze verkoop in maart, maar door de omstandigheden hadden we al besloten om daarmee te wachten tot na de paasvakantie.”

Voor Werchter draaide de verkoop wel al op volle toeren: al 65.000 verkochte tickets voor Rock Werchter, 41.000 voor TW Classic en 30.000 voor Werchter Boutique. “De wet voorziet dat je ticket geldig blijft voor eenzelfde soort evenement binnen de komende twee jaren”, zegt Schueremans. In die zin wordt deze editie niet geannuleerd, maar ‘uitgesteld’ naar 2021. “We zullen proberen eenzelfde soort headliners te hebben, met een nog straffere affiche. Maar als we geen evenwaardige artiest als Taylor Swift kunnen strikken voor Werchter Boutique, dan moeten we een terugbetaling durven te overwegen.”

Pukkelpop probeert “waar het mogelijk is” artiesten die dit jaar op de affiche stonden vast te leggen voor volgend jaar. “Maar een volledige copy-paste zal onmogelijk zijn. Pukkelpop 2021 is nog meer dan een jaar weg. Er kan nog veel veranderen in die tijd. You never know. Gaan mensen nog naar festivals blijven komen zoals vroeger? Dat weten we niet. Veel gezinnen en veel jongeren kampen nu ook met economische verliezen. We weten ook niet hoe de markt zal reageren. Niet alleen wij, als festival, moeten het hoofd boven water houden, maar ook de freelancers, het veiligheidspersoneel, de technici en de leveranciers met wie we samenwerken. Zij zullen deze zomer weinig of geen inkomsten hebben.”

Wat wel al duidelijk is: de verzekering komt niet tussen. Bij Rock Werchter en bij Pukkelpop klinkt hetzelfde verhaal. “Vorig jaar waren we verzekerd tegen een pandemie”, vertelt Mahassine. “Normaal sluiten we die in februari af. Maar in januari hebben alle maatschappijen die optie geschrapt. Geen enkel festival dat ik ken, kan daarvan gebruik maken.”

Artiesten: ‘Hopen dat de festivals zich loyaal tonen’

“Ik had het wel een beetje zien aankomen”, zegt Boudy Verleye (27), alias Brihang. “De angst dat dit zou gebeuren, is bij iedereen al langer aanwezig. Maar eigenlijk sta ik hier positief tegenover. De overmacht maakt het draaglijk. Niemand kan hier iets aan doen.”

Met optredens op Werchter Boutique en de hoofdpodia van Couleur Café en Dranouter moest deze zomer zijn doorbraak naar het grote publiek betekenen. “Aan zulke grote optredens verdien je ook iets meer. Op basis daarvan heb ik dit jaar ook een appartementje gekocht. Maar die zekerheid valt nu weg, natuurlijk. Al heb ik het geluk dat ik mijn plaat al in oktober heb uitgebracht. De zomer moest het hoogtepunt worden, natuurlijk, maar gelukkig heb ik de afgelopen maanden al kunnen optreden. Ik krijg nu ook meer airplay dus ik denk dat ik de zomer wel ga kunnen overbruggen. Maar als de optredens van het najaar ook wegvallen, dan wordt de periode die ik moet doorkomen te lang. Dan ga ik wel beginnen panikeren. Of mijn optreden in het Openluchttheater Rivierenhof wordt geannuleerd, weet ik niet. Dat is kleiner, voor 2.000 man. Maar ik ga ervan uit dat niets zal doorgaan.

“Nu zit ik vooral in met de mensen met wie ik werk. De muzikanten van de band, de technici, mijn tourmanager… Hij werkt voor een aantal bands, en nu valt alles weg. Zeker voor kleinere artiesten en bands die nu een plaat uitbrengen, is het moeilijker. Als je net nu een plaat uitbrengt, waar je lang aan hebt gewerkt en waar je geld en energie hebt in gestoken, is dat een ramp. Want de optredens in de zomer moeten die plaat terugbetalen.

“Ik hoop dat de festivals zich nu loyaal tonen. Ik verwacht niet dat we nu betaald zullen worden voor optredens die we niet kunnen doen, maar ik hoop wel dat ze proberen om dezelfde artiesten volgend jaar opnieuw te boeken. Al zal dat niet eenvoudig zijn. Het komende jaar zullen veel bands een nieuwe plaat uitbrengen, en die zullen volgende zomer dan ook op tournee gaan langs de festivals.

“Maar we zullen hier wel een oplossing voor vinden. Ik geloof nog altijd in de mensheid, en in creatieve oplossingen. Desnoods moet ik even een andere job zoeken.”

De technici: ‘Crisis van deze orde nog nooit gezien’

Normaal gezien waren ze nu aan de slag in Amerika voor Metallica’s Worldwired-tournee. Daarna zou de Belgische podiumbouwer Stageco ook Werchter, Tomorrowland, Graspop en de Lokerse Feesten van de nodige podiuminfrastructuur voorzien. En dan hebben we het nog niet gehad over de wielerwedstrijden of de openingswedstrijd van het EK voetbal in Rome, waarvoor ze hetzelfde moesten doen.

De zomer zou bij Stageco naar goede gewoonte ‘druk, druk, druk’ worden. Maar nu oogt de kalender maagdelijk wit. De honderd werknemers van het bedrijf zijn tijdelijk werkloos, de contracten met de meer dan tweehonderd freelancers waar Stageco tijdens de zomer mee samenwerkt hebben ze geschrapt. “We verliezen 70 à 80 procent van onze jaaromzet”, zegt Tom Bilsen, operations manager bij Stageco. “Die schommelt voor de hele groep rond de 70 miljoen euro. Reken zelf maar uit.” Een crisis van deze grootteorde hebben ze bij Stageco nog nooit meegemaakt. “Na 9/11 en de aanval op de Bataclan in Parijs was er ook een dip. Maar dat waren twee incidenten in het najaar, het zomerseizoen bleef toen gevrijwaard.”

Ook voor Wouter Dever van dEVENTS was het slikken toen de Veiligheidsraad een kruis over de festivalzomer maakte. “Wij voorzien normaal de belichting in een aantal tenten op Pukkelpop. Op Dour doen we hetzelfde en we hadden ook nog Rock Zottegem, Genk on Stage en een aantal kleinere festivals in de agenda staan. En dan zijn er nog de optredens van artiesten als Equal Idiots, Zwangere Guy en Milow, met wie wij samenwerken.” Voor dEVENTS loopt het verlies volgens een eerste ruwe schatting op tot zo’n 200.000 euro. En dat doet pijn. “We hebben pas een nieuwe vrachtwagen en een nieuw magazijn gekocht. De lening daarvoor kunnen we voorlopig opschorten maar de intresten moeten wel betaald worden.”

Zowel bij Stageco als dEVENTS kijken ze nu in de richting van de overheid. “We zullen deze crisis nog een tijdje meeslepen”, denkt Bilsen. “ Ik kan me moeilijk inbeelden dat er in september plots nog heel veel kan gebeuren. We hopen vooral dat de steunmaatregelen die er nu al zijn verlengd worden.” Voor Devers is het duidelijk: “Zonder steun zullen veel bedrijven uit onze sector de lege maanden die komen niet overleven.”

De vrijwilligers: ‘Op zoek naar alternatieven’

Het zijn niet alleen professionals die tijdens de festivalzomer hun boterham moeten zien te verdienen. Op en rond elke festivalweide tref je ook vrijwilligers aan die met allerhande activiteiten de kas van hun verenigingen proberen te spijzen. Vrijwilligers zoals die van voetbalclub Sportief Rotselaar. Tijdens Rock Werchter baten zij een parking uit, hebben ze een drank- en eetstand net buiten de weide en steken ze ook op de weide, tegen betaling, een handje toe. Goed voor een behoorlijk appeltje voor de dorst. Daar een bedrag op plakken, is moeilijk zegt voorzitter Frank Lammers. “Dat hangt heel erg af van het weer. Een droge, warme editie brengt meer op dan een natte. Maar het gaat sowieso om een paar tienduizenden euro.”

Nu die er niet komen, moet het bestuur van de tweedeprovincialer op zoek naar alternatieven. “We denken aan kleinschaliger activiteiten, bijvoorbeeld een zomerbar. Al is het ook nog niet zeker of dat de komende maanden zal mogen.” Dan lijkt de winter een veiliger periode. “Misschien kunnen we rond de eindejaarsperiode iets in elkaar boksen, eventueel samen met een aantal andere lokale verenigingen die net als wij rekenden op de extra inkomsten uit Rock Werchter.” Ook de spelers van Sportief Rotselaar delen in de klappen. “We zijn momenteel met hen in overleg in de hoop dat ze een deel van hun winstpremies willen laten vallen.”