De glazen boomhut van architecte Lina Bo Bardi

In welk huis zou jij graag in ­quarantaine zitten? Op Instagram doet die vraag momenteel de ronde bij architectuurliefhebbers. Opvallend vaak genoemd: Casa de Vidro van de Braziliaanse architecte Lina Bo Bardi (1914–’92) in São Paulo. Haar privéwoning uit 1951 is de perfecte crash course. “De uitdaging is hier om een huis te tekenen dat fysiek beschutting biedt tegen weer en wind, maar tegelijk openstaat voor poëzie en ethiek”, zei ze. Een ‘glazen boomhut’ had ze in gedachten. En dat is het ook geworden.

In de jaren 50 had Bo Bardi vanuit haar living nog zicht op São Paulo, nu is die stad geëxplodeerd en groeien de tropische planten tot tegen de ramen. Een perfecte illustratie van haar motto ‘architectuur moet de sleutel tot het landschap zijn, moet blenden met het landschap en uiteindelijk het landschap zelf worden.’ Zelfs de elf slanke steunpilaren waarop het huis rust, lijken nu wel boomstammen.

Door die zuilen lijkt Bo Bardi’s huis op Villa Savoye (1929) van Le Corbusier. Er zijn wel meer parallellen te ­trekken tussen de twee architecten: in de tuin van Casa de Vidro staat ook een cabanon, een houten barak zoals Corbu er in 1951 een bouwde aan de Côte d’Azur. Lina Bo Bardi ‘de Braziliaanse Corbusier’ noemen is er wat over, maar beiden waren naast architect ook meubelontwerper, kunstenaar, tekenaar en auteur. Zowel Bo Bardi als Le Corbusier kregen in hun carrière met extreemrechts én extreemlinks te maken. Corbu kreeg opdrachten van Stalin en Mussolini. Lina was zelf een linkse militant, haar man Pietro Maria Bardi architect voor Mussolini.

Toen Lina en Pietro elkaar in 1946 in Italië leerden kennen, had hij gelukkig geen fascistische partijkaart meer. Ze trouwden datzelfde jaar nog en verhuisden naar Latijns-Amerika. Daar kwamen ze al meteen in artistieke en intellectuele kringen terecht. Gio Ponti, Alexander Calder en John Cage kwamen in Casa de Vidro over de vloer. Net als de Braziliaanse ondernemer Assis Chateau­briand. Die bood het koppel the chance of a lifetime: Pietro mocht directeur worden van het Museo de Arte de São Paolo (MASP), waarvoor Bo Bardi een nieuwbouw mocht ontwerpen.

In haar adoptieland Brazilië is Bo Bardi met haar ‘tropisch modernisme’ een legende geworden, maar in het Westen moest ze eerst 10 jaar dood zijn voor musea haar werk én haar glazen huis herontdekten. Casa de Vidro is nu uiteraard niet bezoekbaar, maar thuisblijvers kunnen wél de heruitgegeven Bowl Chairs kopen die ze speciaal voor haar huis ontwierp.

Casa de Vidro, Rue General Almério de Moura 200, Morumbi, São Paulo, Brazilië, institutobardi.com.br