De eerste rit met de kilometerheffing verloopt niet op wieltjes: "Alle kleintjes gaan failliet"

Mechelen, 5.32 uur. Dik anderhalf uur voor zonsopgang is er geen hond op de baan. Koffietje op het bureau, opladen van de remorque en dan ribbedebie. Nog voor het radiojournaal van zes uur dendert de truck van Dominique Hoquet, een vijftiger met Canadese roots, het industrieterrein van Mechelen-Noord af.

Eigenlijk is er één doel: kijken of de kilometerheffing werkt. Vanaf vandaag moeten alle vrachtwagens in België uitgerust zijn met een OBU (On Board Unit), een gps-bakje dat registreert waar en hoeveel kilometer ze op tolwegen rijden. Maar de start werd overschaduwd door klachten over technische mankementen, lange wachttijden en een kluwen aan rekeningen.

Francorchamps

Nog voor Dominique de camion op gang duwt, valt op hoe ingewikkeld het systeem is. Drie gps-bakjes liggen onder de voorruit. "Eentje voor Duitsland, eentje voor Frankrijk en eentje voor België." Dominique rijdt al dertig jaar. Vroeger vulde hij een blaadje papier in en reed hij heel Europa rond. Tegenwoordig moet hij alle ritten ingeven via een computer, en nu ook de kilometerheffing. "De romantiek van het beroep is weg. Elke meter, elke seconde wordt geteld."

Oei, de Antwerpsesteenweg. Die dekselse tolweg. "Nu ga je dat ding in actie zien schieten", waarschuwt Dominique. En jawel, op het oranje schermpje zien we cijfers bewegen. In de linkerbovenhoek verschijnt de prijs: dertien cent per kilometer. Rechts daarvan zien we de verkeersbelasting genadeloos aantikken: 3 cent, 7 cent, 9 cent. Ach ja. Zalig bollen is het, niemand die ons de weg afsnijdt. Zo komen we snel op de E19 richting Antwerpen. En wat zegt het schermpje? 26 cent. "Maar we zijn er nog niet."

Dominique is geen wilde chauffeur. Dat hij vroeger met zijn Suzuki over Francorchamps vloog, valt er niet aan te zien. "Een mens wordt op de duur ouder. (lacht)" Ervaring genoeg. "Eerst vlees, dan diepvries en drank." Tegenwoordig zijn het chips in een kartonnen kokertje die hij van Mechelen naar Lier brengt. De chips wordt in Lier herverpakt met promomateriaal voor het EK voetbal. Zonder ongelukken legt Dominique de rit vijf keer per dag af.

1,6 miljoen euro

Lier, 6.50u. De teller staat op 0,68 euro als we aankomen. Maal vijf ritten, dat is 3,4 euro per dag. Op jaarbasis is dat 680 euro, zonder rekening te houden met de langere ritten die Dominique aflegt. Dat bedrag ligt opmerkelijk lager dan het huidige eurovignet van 1.250 euro per jaar voor de Benelux. De regering liegt dus niet als ze zegt dat de kilometerheffing rechtvaardig is: wie minder rijdt, betaalt minder. En vice versa.

Het gps-bakje werkt, de belasting werkt: waar zeurt de transportsector dan over? Hilde, de vrouw die de ritten bij Van Dievel regelt, kijkt ernstig. "Geloof mij, de kilometerheffing gaat ons veel geld kosten." Van Dievel heeft een vloot van 120 camions, waarvan de meesten veel langere afstanden afleggen dan Dominique. Dagelijks rijden zij ook afstanden tussen laadpunten, met een lege laadbak. "Soms wel tien of twintig kilometer. Het probleem is dat wij daar een kilometerheffing voor betalen, maar dat niet kunnen doorrekenen aan de klant."

Dit jaar zal Van Dievel 1,6 à 1,7 miljoen euro tol moeten betalen, zo berekende de directie. Ter vergelijking: het bedrijf betaalt tot nu toe 150.000 euro per jaar aan eurovignetten. Zo'n eurovignet heb je enkel nodig op de autostrade, de kilometerheffing geldt ook op kleinere wegen.

Hilde ergert zich aan de onkunde van het systeem. "Wij zijn verplicht om onze afrekening om de twee weken te betalen, terwijl klanten soms pas na 30 dagen betalen. Wie geen reserve heeft, kan dat niet aan. Zo gaan de kleintjes failliet." Drie rekeningen krijgt ze telkens, eentje voor elk gewest. Daarna is het aan haar om per rit een overzichtelijke factuur op te stellen voor de klant. Onbegonnen werk. "En dan moeten wij elk probleem met een OBU nog binnen drie uur oplossen? Onmogelijk. Wij mogen niet meer dan een half uur te laat komen, dus onze chauffeurs moeten blijven rijden."

Blokkade

De problemen komen bovenop de chaos die vanochtend ontstond aan de grensovergangen. Daar staan op dit moment nog altijd lange files omdat bestuurders nog snel een gps-bakje moeten bemachtigen. Intussen dreigen Nederlandse transportfederaties de economische schade te verhalen op de Belgische overheid. Donderdagavond stonden er in heel België wachtrijen aan de verdeelautomaten langs de snelweg. Daarbij kwam het tot duw- en trekwerk tussen chauffeurs. Ook Van Dievel moest urenlang aanschuiven op de E19-parking in Waarloos omdat enkele geleverde bakjes niet bleken te werken.

De onvrede groeit, het protest sluimert. "Ik ben er zeker van dat er acties zullen komen. Wacht maar af, binnen twee weken, als de eerste rekeningen binnenkomen", voorspelt Dominique. In Wallonië werden hier en daar al wegblokkades opgeworpen. Dominique: "Het is spijtig dat ik het moet zeggen, maar mijn persoonlijke mening is simpel: alle camions stil. Als er geen camions rijden, is er geen eten. Het land gewoon plat. En niet één dag, maar een hele week. Hopelijk zullen ze dan in Brussel eens nadenken."