InterviewActivist Maung Saung Kha
De demonstranten in Myanmar geven niet op: ‘Vooral ’s nachts zijn we bang’
De Myanmarese activist Maung Saung Kha is moe van het dagelijkse demonstreren tegen de militaire staatsgreep in zijn land, maar hij zet door. ‘We weigeren allemaal de junta te erkennen.’
Hij slaapt al ruim twee weken niet goed. Het is een minuut doezelen, wakker schrikken en opnieuw proberen de ogen te sluiten. “Ik voel me heel onveilig”, zegt de Myanmarese activist Maung Saung Kha. “Om te voorkomen dat ik gearresteerd word, zoek ik iedere avond een nieuwe schuilplaats. Vaak samen met twee of drie vrienden.”
De 28-jarige Saung Kha is een prominente mensenrechtenactivist in Myanmar. Hij is medeoprichter van Athan, een organisatie die strijdt voor vrijheid van meningsuiting, en hij heeft bij de protesten tegen de militaire junta een leidende rol op zich genomen. Sinds de coup op 1 februari, waarbij de gekozen regering van Aung San Suu Kyi door het leger aan de kant werd gezet, gaat hij iedere dag in Yangon de straat op om op te roepen tot een einde aan Myanmars nieuwe militaire bewind.
“Om eerlijk te zijn had ik die coup helemaal niet verwacht”, vertelt Saung Kha over de telefoon. Maar nu die heeft plaatsgevonden en de junta niet van plan lijkt de macht op te geven, moet hij zich wel verzetten. Want opnieuw onder een militair bewind leven is het laatste dat hij wil. “We organiseren iedere dag een groot protest waarbij jongeren de leiding nemen. Mensen met allerlei verschillende beroepen en verschillende etniciteiten zijn erbij betrokken. We weigeren allemaal de junta te erkennen.”
Olie op het vuur
Eerder deze week gooide coupleider Min Aung Hlaing olie op het vuur. De topgeneraal zei tijdens een persconferentie dat er brede steun is voor de coup en dat alleen fanatieke aanhangers van de Nationale Liga voor Democratie (NLD), de partij van Aung San Suu Kyi, protesteren. “Hij zat er helemaal naast. Het zijn vooral gewone burgers die demonstreren omdat ze geen militair bewind willen, en dus protesteerden we een dag na die persconferentie met honderdduizenden mensen. Het was een van de grootste protesten tot nu toe.”
Min Aung Hlaings belofte om nieuwe verkiezingen te organiseren en de macht dan over te dragen aan de winnaar, wordt eveneens massaal verworpen. Veel Myanmarezen herinneren zich de gebroken beloftes uit het verleden. Bijvoorbeeld in 1990, toen de NLD de verkiezingen won en de junta de uitslag negeerde.
“Dat is waarom we nu niet alleen eisen dat de verkiezingsuitslag van 2020 wordt gerespecteerd, maar ook dat de huidige grondwet komt te vervallen”, vertelt Saung Kha. “Want onder die grondwet moet het volk altijd de macht delen met de militairen, en kan het leger ieder moment weer een coup plegen.”
De activist en zijn mededemonstranten nemen een flink risico. De militaire junta staat erom bekend dissidenten keihard aan te pakken. Sinds de coup zijn bijna vijfhonderd mensen opgepakt. “Natuurlijk zijn ook wij bang om gearresteerd te worden. Op de dag van de coup haalde de politie mijn huis en mijn kantoor overhoop omdat ze me wilde arresteren. Ik had het geluk dat ik op dat moment ergens anders was.”
Internetblokkade
Het zou niet Saung Kha’s eerste arrestatie zijn. Vijf jaar geleden kreeg hij zes maanden cel omdat hij in een gedicht oud-president Thein Sein zou hebben beledigd. En vorig jaar werd hij aangeklaagd nadat hij demonstreerde tegen een internetblokkade in Myanmarese conflictgebieden. Hij kwam toen weg met een boete. Zou hij nu opgepakt worden, dan hangt hem een veel zwaardere straf boven het hoofd.
“Vooral ’s nachts ben ik bang”, zegt hij. “Dan leggen ze overal het internet plat en is het voor ons veel moeilijker om te communiceren. Dat is ook het moment waarop ze de meeste arrestaties uitvoeren.”
Sinds begin deze week worden op veel plekken in Myanmar pantserwagens en militairen ingezet. Hoewel er een paar confrontaties waren, blijft geweld op grote schaal nog uit. “In Yangon vallen de spanningen tussen demonstranten en soldaten nog mee”, zegt Saung Kha. “De soldaten zijn stil en houden ons nog niet tegen. Maar we weten waar ze toe in staat zijn en hebben ons zo goed mogelijk voorbereid. We hebben bijvoorbeeld gasmaskers om ons tegen traangas te beschermen.”
Maar de dagelijkse demonstraties, het continue alert zijn en het slaapgebrek beginnen hun tol te eisen. De activist is moe. Maar de strijd opgeven is geen optie. “Er komen nog veel meer grote protesten. En ik hoop dat de internationale gemeenschap ons bijstaat. Erken deze junta alsjeblieft niet als onze nieuwe regering.”
