De charme van de onschuld en de troost van het geloof
'Fairy Tale - A True Story' van regisseur Charles Sturridge
Een film met zowel het substantief 'sprookje' als het adjectief 'echt' in de titel: dat is natuurlijk om moeilijkheden vragen. Alhoewel. In dit fin-de-siècle-tijdsgewricht kunnen blinde lichtgelovigheid en geblaseerd cynisme elkaar misschien ook wel in evenwicht houden en een titel als Fairy Tale - A True Story heeft in dit specifieke geval ook het voordeel dat het hele verhaal daardoor opvallend goed wordt samengevat. De term fairy tale kan namelijk als sprookje begrepen worden, maar ook - zoals hier het geval is - als een verhaal over elfjes. En de titelsuggestie dat het hier om een echt gebeurd verhaal zou gaan, blijkt ook al te kloppen, want in 1917 is er in Engeland inderdaad heel wat te doen geweest over de zaak van de zogenaamde Cottingley Fairies. In het idyllische dorpje Cottingley, gelegen in de Yorkshire-regio, zouden twee jonge nichtjes er indertijd in geslaagd zijn zichzelf te fotograferen in aanwezigheid van rondfladderende elfjes; de hele affaire kwam nog eens extra in de belangstelling omdat niemand minder dan schrijver Sir Arthur Conan Doyle, de geestelijke vader van de toch wel erg rationeel denkende Sherlock Holmes, zich opwierp als pleitbezorger betreffende de authenticiteit van de feeërieke foto's. Naar verluidt zou het gegeven van de mysterieuze Cottingley Fairies onlangs nog een rol hebben gespeeld in een van de afleveringen van de televisieserie The X-Files.
In de film Fairy Tale - A True Story van regisseur Charles Sturridge (onder meer bekend van de prestigieuze Britse televisieserie Brideshead Revisited) wordt Conan Doyle (vertolkt door Peter O'Toole) geplaatst tegenover het eveneens historische personage van ontsnappingskunstenaar en illusionist Houdini (rol van Harvey Keitel), die zelf zo'n bedreven magiër is dat hij de grootste argwaan koestert tegenover alle mogelijke en onmogelijke paranormale verschijnselen. Een man die zoveel onwaarschijnlijke trucs kent, is uiteraard niet geneigd zonder meer geloof te hechten aan spiritistische toestanden en bijbehorende charlatans allerhande.
Via Conan Doyle en Houdini beschikken de volwassenen dus meteen over een stevig boegbeeld van respectievelijk geloof en ongeloof, maar in deze film gaat het ook - en eigenlijk vooral - over kinderen. Die blijken in hun jonge onschuld en openheid bijzonder geprivilegieerd wat de zichtbaarheid van elfjes, feeën en andere sprites betreft. In de film wordt trouwens - in een soort Catch 22-redenering - uitdrukkelijk gesteld dat de fairies zich alleen willen vertonen aan wie echt in hen gelooft en van haar kant komt een van de jonge meisjes dan ook tot de conclusie dat "grown-ups don't know how to believe". Niet toevallig is datzelfde meisje in het begin van de film gaan kijken naar een toneelopvoering van Peter Pan, compleet met het vliegende elfje Tinkerbell, en dat is natuurlijk het archetypische verhaal over de weigering om volwassen te worden.
Alhoewel Fairy Tale - A True Story zich als charmante en lieftallige familiefilm uiteindelijk aan de zijde van de kinderen en andere gelovigen schaart - zelfs de sarcastische journalist die meent het bewijs van de fototrucages gevonden te hebben, krijgt meteen daarna de schok van een geestverschijning te verwerken -, wordt ook een beetje ruimte gelaten om een psychologische verklaring voor dat geloof mee te geven. Het tijdstip van 1917 verwijst uiteraard naar de gemoedstoestand van verwarring en desillusie die door de Great War in de geesten werd veroorzaakt en daarnaast blijken de meeste (volwassen) gelovigen ook nog eens extra behoefte aan troost te voelen vanwege de dood van een of ander geliefd persoon.
Maar uiteindelijk is Fairy Tale - A True Story, mede door de bijzonder verzorgde production value (decors, kostuums, locaties) en de even nostalgische als geïdealiseerde charme van kinderlijke onschuld en troostend geloof, vooral genietbaar als sprookje en minder als echt gebeurd verhaal.
PS: De als vermist opgegeven soldaat die helemaal op het einde van de film toch weer opduikt, lijkt niet alleen op Mel Gibson, het is 'm ook. Deze familiefilm werd immers gecoproduceerd door Icon, de productiemaatschappij van Gibson, die voor het overige niet op de titelrol vermeld wordt.
(Jan T.)
TITEL: Fairy Tale - A True Story. REGIE: Charles Sturridge. SCENARIO: Ernie Contreras, naar een verhaal van Albert Ash en Tom McLoughlin. FOTOGRAFIE: Michael Coulter. MUZIEK: Zbigniew Preisner. PRODUCTIE: Wendy Finerman en Bruce Davey. VERTOLKING: Florence Hoath, Elizabeth Earl, Paul McGann, Phoebe Nicholls, Peter O'Toole, Harvey Keitel, Tim McInnerny, Bob Peck, Bill Nighy, e.a. VS, 1997, kleur, 98 min. Gedistribueerd door Belga Films.
