De blijde intrede van Appie Heijn

Want daar hangt ie, tussen de sleutels van de villa: de bonuskaart van Appie, die we net zo goed meteen tot ons paspoort kunnen promoveren. Want Nederland is Albert Heijn en een beetje Nederlander heeft en bonuskaart van Appie in de zak. Wil je ons land leren kennen, dan kun je beter naar een AH-supermarkt gaan dan naar de bollenvelden.

Toen in 1987 Gerrit-Jan Heijn werd ontvoerd en vermoord, voelde elke Nederlander dat als een aanslag op de geliefde dorpskruidenier.

Volgend jaar komen er 8 Albert Heijn supermarkten bij in België, en in 2016 zijn het er 50. Nog altijd weinig, vergeleken met de 850 winkels in Nederland, maar België is dan ook een dichtbesupermarkt land. De firma Ahold plant de Belgische veldtocht zorgvuldig, wijs geworden door eerdere en rampzalig verlopen megalomane voornemens.

Hoe ze het hebben gedaan weet niemand precies, maar feit is, dat Albert Heijn tot de Nederlandse iconen is gaan behoren. In 1950 was Nederland nog een land van kleine kruideniers. Maar in 1951 nam Albert Heijn het roer over bij Albert Heijn. Heijn, dit jaar overleden, was de kleinzoon van de naamgever van de winkelketen, die in 1865 in Oostzaan zijn eerste winkeltje opende. In 1950 had AH landelijk 3 procent marktaandeel. Heijn jr. gooide meteen de beuk erin. In 1952 opende hij in Schiedam de eerste Albert Heijn zelfbedieningszaak, 4 jaar later volgde in Rotterdam de eerste supermarkt.

Maar veel belangrijker was, dat Heijn aanvoelde dat er nieuwe tijden op komst waren, dat het sobere Nederland van de jaren 50 bezig was zich te ontwikkelen tot een welvarend land. Daar speelde hij op in, zeker toen in de vroege jaren 60 jaarlijkse loonstijgingen van 10 procent elkaar opvolgden en het gas van Slochteren Nederland in één klap schathemeltjerijk had gemaakt.

Albert Heijn veranderde het Nederlandse voedselpatroon. De grootgrutter haalde paprika, broccoli, kiwi en avocado uit verre streken. Net als olijfolie en pasta. Nederlanders dronken louter bier en jenever, tot Albert Heijn het volk de genoegens van sherry en wijn bijbracht. Alsmede die van camembert en brie.

De mediterranisering van de Hollandse keuken werd geregisseerd vanuit de Zaamstreek, constateerde socioloog Paul Schabel vele jaren later, toen de spaghetti bolognese met een rood wijntje ernaast bij ons net zo gewoon was geworden als zuurkool met worst.

Dat Albert Heijn nu pas de sprong naar België maakt, is opmerkelijk. Want al in 1985 volgde een Belg Albert Heijn junior op als baas van de firma: Pierre Everaert uit Aalst. Maar die dacht dan ook veel groter dan België. Albert Heijn, zei Everaert, moest de grootste supermarktketen ter wereld worden. Toch minstens de op één na grootste.

Dat grootheidswaanzinnige plan leidde, onder Everaerts opvolger Cees van der Hoeven, na talloze buitenlandse acquisities en een groot boekhoudschandaal in 2003 bijna tot de ondergang. Albert Heijn trok zich zwaargewond terug op Nederland. Daar volgde het herstel: het marktaandeel is 30 procent. Het eigen winkelblad Allerhande is met een oplage van 2 miljoen een van de grootste tijdschriften van Nederland.

Veel Nederlanders kijken hun ogen uit, als ze in de Delhaize het aanbod van lekkere dingen bekijken. Albert Heijn is, onze landsaard indachtig, veel soberder - je kunt er niet kiezen uit 20 soorten olijfolie. Maar dat wordt weer gecompenseerd door de lagere prijzen: menig Nederlander trekt wit weg als hij in de Belgische supermarkt de kassabon in ontvangst neemt.

In de jaren 80 adverteerde AH met de kreet ''s Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten', nog altijd de bekendste slogan. Nimmer sloot Albert Heijn dichter aan bij de zuinige Nederlandse volksaard.

Of de Belgische consument klaar is voor wat noordelijk calvinisme in de schappen van de super, zal blijken.

Bert Wagendorp

undefined