“De Belg betaalt meer belastingen dan de Nederlander, maar krijgt er minder voor terug”

Het rapport klinkt vrij vernietigend. Hoeveel zorgen moeten we ons maken?

“De Europese Commissie heeft echt wel een goed beeld van wat er in de economie van een land gebeurt. We weten ook dat zij haar woorden wikt. Het onderliggende oordeel is dus vrij hard. Nu, echt nieuw en verrassend zijn die vaststellingen niet. Kijk naar de rapporten van het Internationaal Monetair Fonds, van de OESO, van deze Commissie, van het Wereld Economisch Forum: België staat daar zelfs niet meer in de top twintig van de meest competitieve landen wereldwijd, terwijl Nederland, Duitsland, Finland, Zweden en Denemarken in de top tien staan. Er is een reden waarom zij daar wel staan en wij niet.”

En wat is die reden?

“Het probleem is dat België pas inspanningen doet als het echt niet anders kan. Denk aan de Leterme-bon (staatsbon die in 2011 in korte tijd uitzonderlijk veel geld opbracht, JD): plots stijgt de internationale druk op België, 24 uur later is er een begroting, 48 uur later is er een Leterme-bon. Kijk naar Jean-Luc Dehaene, die gesaneerd heeft toen we tot de euro moesten toetreden. Kijk naar de jaren tachtig, toen we de Belgische frank hebben gedevalueerd onder druk van het IMF. Als je me vraagt wat België nodig heeft om te hervormen, dan zeg ik: een crisis. We wéten dat die pensioenleeftijd omhoog moet, we wéten dat de infrastructuur moet aangepakt worden, dat we iets aan het klimaat moeten doen, dat we onze energiebevoorrading moeten veiligstellen – die rapporten worden elk jaar bij de vleet gepubliceerd, en telkens weer leggen we die naast ons neer.”

De elementen die de Europese Commissie aanhaalt worden dus niet de inzet van de verkiezingen?

“Daar zal voor de vorm over gediscussieerd worden, daar zal voor de vorm over gezegd worden dat we inderdaad betere infrastructuur nodig hebben, dat ons belastingsysteem inderdaad te complex is, dat er te weinig mensen werken. Iedereen zal instemmend knikken dat we daar inderdaad zeker iets aan moeten doen, maar ik verwacht niet dat daar plots een prioriteit van zal worden gemaakt.”

We dreigen op het strafbankje te verzeilen. Hoe erg is zo’n strafbankje?

“De Europese Commissie heeft nog nooit een land echt gestraft, maar door niemand formeel te straffen geef je de indruk dat je met alles wegkomt – kijk naar Italië, naar Frankrijk, naar Spanje, naar België. Voor je public relations is zo’n strafbankje niet leuk, maar verder betekent dat niks.”

In het rapport wordt ons een gebrek aan efficiëntie, aan coördinatie, aan eenvormigheid aangewreven. Is dat een mooie manier om te zeggen dat onze gefederaliseerde bestuursvorm contraproductief is?

“De Belg betaalt meer belastingen dan de Nederlander, en krijgt er een minder efficiënt beleid voor in ruil. Onze complexe staatsstructuur heeft daar zeker mee te maken, net als de manier waarop we kijken naar de rol van de overheid: die wordt nog te veel gezien als een bron van tewerkstelling, en niet als een leverancier van goeie diensten aan de burger, en ik denk dat we daar nog niet onmiddellijk van af zijn.”

Is het onwil of onkunde?

“Het is traditie.”