De beer: hoe beleefd zijn ongelikte beren?
Het gekibbel van hongerige beren kan in een fikse ruzie ontaarden, waarbij de sterkste beer de anderen verjaagt
De Morgen gaat voor u iedere dag op zoek naar de waarheid achter enkele uitdrukkingen met dieren. Hoe gezond is een vis, hoe sluw zijn vossen en breken sommige slakken snelheidsrecords. Door Stephen Rosé
Beren hebben lak aan etiquette
Waarschijnlijk bent u ooit wel eens iemand tegen het lijf gelopen van wie u dacht: "Wat een ongelikte beer is dat." Twee opmerkingen dan. Eén, hopelijk bent u die persoon sindsdien niet meer tegen het lijf gelopen. En twee, hebt u er ooit al eens over nagedacht waarom beren zogezegd ongelikt of onbeleefd zijn. Misschien hebben die dieren juist wel voortreffelijke etiquettemanieren. Vandaar de vraag: hoe beleefd zijn beren nu eigenlijk?
Voorbeelden van beleefde beren kennen we allemaal. Strip- en tekenfilmfiguur Winnie the Pooh is immer attent in de omgang met zijn dierenvrienden Knorretje en Teigetje. Behalve als hij honing op het spoor is, uiteraard. Ook teddyberen behoren tot de beleefde soort. Zij hebben nog nooit een vlieg kwaad gedaan. Maar hoe zit het moet de echte exemplaren?
"Beren staan eerder onverschillig tegenover hun soortgenoten", zegt Bruno Van Puijenbroeck, curator van de zoogdieren van de Zoo van Antwerpen. "Het zijn zware, zeer sterke dieren met een grote voedselbehoefte die, behalve moeder en kinderen, solitair leven."
Biologen omschrijven ze wel eens als de gevaarlijkste dieren ter wereld. Ze hebben grote, brede, krachtige poten die voorzien zijn van scherpe, dikke klauwen. Met één klap kunnen ze je doormidden breken.
"Soms komen ze in de natuur samen", gaat Van Puijenbroeck verder. "Als er ergens een dode eland te vinden is of een visplaats voor zalm. Dan kan er nogal eens gekibbel ontstaan dat in een fikse ruzie ontaardt. De sterkste beer verjaagt de anderen. Kleine jongen lopen gevaar omdat de volwassen mannen soms jongen doden. Grote beren houden helemaal geen rekening met de behoeften van de kleinere beertjes. Absoluut een gebrek aan etiquette."
Niet alleen soortgenoten komen wel eens in aanvaring met dat ruwe gedrag van beren, ook mensen. De documentaire Grizzly Man, die in maart in onze zalen verscheen, verhaalt hoe de Amerikaanse avonturier Timothy Treadwell door een beer, die hij al jarenlang observeerde, half wordt verslonden. En hij is lang niet de enige. Klinkt ietwat morbide, maar vindt u dat het doodslaan van een mens een teken van beleefdheid is.
Nee, blijkbaar hebben beren absoluut geen nood aan etiquette om te overleven.
