De baksteen in de maag van de Vlaming is niet aan het verpulveren, maar wordt kleiner

De baksteen in de maag van de Vlaming is misschien niet aan het verpulveren, maar hij wordt wel wat kleiner. Dat valt althans af te leiden uit een grote studie, weliswaar in opdracht van een private bouwondernemer, naar de evolutie van de woonwensen. Daaruit blijkt dat het droombeeld van een grote lap grond met een eigen fermette, pastoriewoning of designarchitectuurwoning - naargelang de socioculturele groep waar men toe behoort - stilaan aan het vervagen is.

Het droomhuis van de Vlaming is vandaag redelijk compact, energiezuinig, ligt in de omgeving van gemeenschappelijk groen en gemeenschappelijk vervoer. Wel redelijk intact blijft het ideaalbeeld van een woning in suburbaan gebied, in de randstad ergens tussen stad en platteland. In de mate dat een groot deel van de Vlaamse ruimte in haar geheel zo'n ver(rand)stedelijkt gebied is geworden, is dat niet zo verwonderlijk.

Deze enquête komt alleszins op een goed moment. Juist nu is Vlaanderen zich zoetjesaan aan het opmaken voor een nieuw beleid inzake ruimtelijke ordening en wonen. Bevoegd minister van Ruimtelijke Ordening Philippe Muyters (N-VA) kauwt al meer dan een jaar op een witboek met een nieuw structuurplan. Over die grote en belangwekkende vernieuwing van het ruimtelijk beleid is het al een tijd verdacht stil. Het blijft afwachten of de verdeelde Vlaamse regering ook niet die beslissing voor zich uitschuift. Zeker is wel al dat de volgende Vlaamse regering zich zal moeten buigen over een hervorming van de geregionaliseerde maar te dure woonbonus. Na een eerste ronde is dat debat snel weer afgefloten.

Dat is jammer, want vandaag leren we dat onze bewindslieden misschien helemaal niet zo terughoudend moeten zijn. Een meerderheid van de Vlamingen is klaar voor een (zachte) aanpassing van een beleid dat niet alleen financieel niet meer vol te houden is, maar ook ecologisch en sociaal aan een te hoge prijs komt. Wie elke dag in de file staat, kent de hoge mobiliteitskost van onze historische ruimtelijke verrommeling.

Wie met zijn gezin smacht naar een stukje park of bos kent de waarde van open ruimte. Wie zijn dorp of wijk ziet vergrijzen en leeglopen weet dat er grotere prioriteiten en kansen zijn in het ruimtebeleid dan alweer nieuw ongerept en onbewoond gebied platbuldozeren.

Generaties lang heeft het ruimtelijk beleid - inclusief woonbonus - het verwerven van een grote, eigen woning in landelijk gebied gestimuleerd. Dat beleid is achterhaald. De meeste politici beseffen het, de meeste burgers ook. Laat het debat beginnen.

Bart Eeckhout
Senior writer