De anti-abortusbewegingen in België: ‘Is een mensenleven dan niet meer waard dan vier euro?’

‘Wij zijn allemaal ooit een embryootje geweest, anders zouden wij hier niet staan. Maar dat mag je niet meer hardop zeggen.’ Sinds het Amerikaanse Hooggerechtshof het arrest Roe v. Wade verwierp, voelen ook in ons land antiabortusbewegingen plots weer wat wind in de zeilen.

Een poppetje van “kindje op ware grootte, kunststof” kost via de webshop van Pro Vita 1,89 euro. Een pin met de voetjes van een foetus, op ware grootte na 10 weken, kost verzilverd 1,65 euro en verguld 3,31 euro. Vincent Van Britsom (66) gaat zelden de deur uit zonder zo’n pin op zijn borst. Hij is een gepensioneerde Gentse advocaat en was “zeer lang geleden” actief bij cd&v. Sinds mei 2020 is hij voorzitter van Pro Vita, al sinds de jaren 70 van de vorige eeuw de meest bekende en actieve antiabortusbeweging in Vlaanderen.

“Laatst raakte ik in de Carrefour in gesprek met een zwangere dame aan de kassa”, zegt hij. “Er waren complicaties. Ik toonde haar die pin. Zij staarde er naar. Tot dan toe had zij dat nooit beseft, dat dit de realiteit is. Dat die voetjes na tien weken al zo groot zijn. Ik vroeg: ‘Gaat ge zoiets weggooien? Zomaar, bij het afval?’ Want ik weet hoe het er in ziekenhuizen aan toe gaat. Ook deze poppetjes hebben enkel dat doel: mensen confronteren.”

Boeken en gadgets

Ooit was Pro Vita een heel invloedrijke lobbygroep, die tijdens de stemming van de abortuswet in 1990 eenvoudigweg bepaalde op welke knop de toenmalige cd&v-Kamerleden, ongeacht hun eigen overtuigingen, te drukken hadden. Nu is de achter een anonieme huisgevel in Mechelen gehuisveste vzw vooral verdeler van vanuit de VS geïmporteerde boeken en gadgets. Ze voorziet ook dag en nacht een hulplijn en opvang van baby’s in gast- of pleeggezinnen.

“Er zijn heel wat vrouwen niet niet beseffen wat ze doen”, zegt een woordvoerder van Pro Vita die liever anoniem blijft. “Pas na een abortus beseffen ze dat ze hun eigen kindje gedood hebben. Ze krijgen soms schuldgevoelens of worden depressief. Abortus is geen ingreep waar men snel overheen geraakt. Vroeg of laat komt het schuldbesef toch naar boven. Het kost nog geen vier euro om veilig een abortus te laten uitvoeren. Is een mensenleven dan niet meer waard dan vier euro?”

Pro Vita gaat ook actief spreken op Vlaamse scholen om jongeren in te lichten en duidelijk te maken dat abortus over mensen gaat. “Door corona lag dat wel even stil”, zegt de woordvoerder. “Maar dat doen we dus ook nog.”

Na de beslissing van het Amerikaanse Hooggerechtshof om landelijk het recht op abortus te schrappen draaiden al meer dan de helft van de Amerikaanse staten de klok terug. Het Vaticaan prees de beslissing van het Hooggerechtshof. Volgens paus Franciscus staat abortus gelijk aan het “inhuren van een huurmoordenaar”.

Vincent Van Britsom: “Of de gebeurtenissen in de VS iets gaan veranderen? Ik weet het niet, natuurlijk hoop ik op een kentering. Op korte termijn komt die er zeker niet, want de realiteit in Vlaanderen is dat wij nergens onze stem kunnen laten horen. Stuur ik een lezersbrief naar een ooit als katholiek bekend staande krant, dan komt die er gewoon niet in. Wij zijn allemaal ooit een embryootje geweest, anders zouden wij hier niet staan. Maar dat mag je dus niet meer hardop zeggen.”

‘Wraakroepend’

Naast Pro Vita zijn er in Vlaanderen ook organisaties als Levensadem, Jongeren Info Life, Mars voor het Leven en Pro Familia. Ze vatten af en toe post voor abortusklinieken om te protesteren. Een opvallende organisatie is het Comité Bezorgde Ouders en Grootouders, dat zo’n 3.000 aanhangers zou hebben. “We houden ons vooral bezig met de libertaire seksualisering op scholen”, zegt een woordvoerder. “Ik heb het dan ook over de link tussen abortus en je levensstijl of hoe je omgaat met seks. Jongeren moeten op school een vruchtbaarheidsbesef krijgen, hun eigen vruchtbaarheid ontdekken, maar tegelijkertijd moeten ze ook het verantwoordelijkheidsbesef krijgen dat er door seks leven kan ontstaan. Er zijn te veel losse relaties en abortus is te genormaliseerd.”

Op 25 september 2019 postte het Gentse Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) op Facebook dat abortus “op het altaar van het liberalisme altijd meer en meer mensenoffers zal eisen”. De studentenorganisatie waarschuwde voor “Amerikaanse Moloch-toestanden (Moloch is een afgod in de Bijbel, red.) waarbij kinderen die tijdens het tweede of derde trimester van de zwangerschap aan stukken worden gereten met tangen of vacuümpompen”. Verder klonk het: “Wij hebben in Vlaanderen niet meer van deze barbaarse praktijken nodig. Integendeel, we hebben meer kinderen nodig om ons land en volk te doen groeien en te laten bloeien.”

Jeff Hoeyberghs

KVHV Gent, dat in die periode ook Jeff Hoeyberghs als spreker uitnodigde, organiseerde daarnaast ook al een film- en een debatavond over abortus. “Wij zijn verder van mening dat elk menselijk leven waarde heeft en bescherming verdient”, zegt huidig preses Jens Hinderyckx. “Ongeboren baby’s kunnen niet voor zichzelf opkomen en moeten kunnen rekenen op onze bescherming. De enige optie die kansarme moeders wordt aangeboden, is een goedkope abortus. Van echte begeleiding, steun of financiële hulp bij een moedige keuze om een ongewenst kind ter wereld te brengen en af te staan voor adoptie is amper sprake. Wraakroepend, wanneer de wachtlijsten voor adoptie oplopen tot zeven en negen jaar en er in België bijna 20.000 baby’s per jaar worden geaborteerd.”

Chantal Kortmann, die als arts enkele pro life-organisaties in het land steunt en lid is van de nationale evaluatiecommissie zwangerschapsafbreking in het parlement, zit op dezelfde lijn: “De hulpverlening voor vrouwen die ongewenst zwanger zijn, vind ik ondermaats. Het probleem is dat voorlichting over adoptie in de abortuscentra zelf gebeurt.” Kortmann vindt de beslissing in de VS eveneens bemoedigend. “Jarenlang was in de VS de teneur dat abortus een recht was. Nu heeft men duidelijk gemaakt dat men dat niet kan stellen. Het is een overwinning voor de democratie.”

Eeuwige leven

De visie van Pro Vita zit geworteld in het katholicisme, en dat is vandaag nog steeds de leidraad. “Door het feit dat we katholiek zijn geloven wij in het eeuwige leven”, zegt de woordvoerder. “We bestaan uit lichaam en ziel. We zijn ook onsterfelijk, want we zijn geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. Onze ziel gaat blijven bestaan. En op het einde van onze tijd gaan we ons lichaam terugkrijgen in een verheerlijkte vorm, niet meer gebonden aan materie.”

Pro Vita ziet het als een “daad van liefde” om ervoor te zorgen dat er veel mensen eeuwig blijven leven. De organisatie gelooft in drie bestemmingen voor de mens: hemel, hel, en het vagevuur, als tussenbestemming en zuiveringsplaats. “In het vagevuur komen mensen terecht die nog niet heilig genoeg zijn om in de hemel te geraken”, zegt de woordvoerder. “In de Bijbel staat: gij zult niet doden. Mensen die abortus plegen, doden zelfs hun eigen familie, hun eigen kindje. Dat is in feite nog erger dan een vreemde doden. Dat is een doodzonde.”

Voorzitter Vincent Van Britsom: “Voor mij zijn artsen die een abortus uitvoeren slachters, geen artsen. Ze hebben wel dat diploma, maar wij zien hen als misdadigers. Het menselijk wezen is uniek vanaf de conceptie.”

Omvolkingstheorie

De meeste pro life-organisaties hebben hun wortels in een diepgelovig katholicisme, maar niet allemaal. Bij sommige is de omvolkingstheorie nooit ver weg. Tijdens het gerechtelijk onderzoek naar jongerenorganisatie Schild & Vrienden stootten speurders op de pc van een van de twaalf verdachten op een ontwerp van visietekst: “Persoonlijk ben ik tegen abortus. Het is en blijft moord van een baby. Als de persoon in kwestie bijvoorbeeld verkracht is geweest, staat het haar vrij om abortus te plegen.” Ook als de foetus “schadelijk of zelfs levensbedreigend” is, staat te lezen in het document.

De tekst ging gepaard met een spotprent waarop twee wachtkamers staan afgebeeld. De ene in een abortuskliniek waar witte vrouwen onder een bordje ‘Thank you women’s rights’ hun beurt afwachten voor een abortus, de andere een overvolle wachtkamer bij de gynaecoloog waar gekleurde vrouwen in een lange rij op het punt staan te bevallen. Conclusie: ‘Women’s rights = suicide of the West.’

‘Volksverraad’

Onder de vorige partijnaam Vlaams Blok werd abortus ooit betiteld als “volksverraad”. Een handvol mandatarissen van Vlaams Belang neemt nu nog steeds duidelijk stelling. Kamerlid Dominiek Spinnewyn-Sneppe stelde abortus in 2019 gelijk aan moord. Ook VB-mandatarissen Stefaan Sintobin, Filip Brusselmans of Europarlementslid Tom Vandendriessche doen op sociale media niet geheimzinnig over hun steun voor pro life-hashtags.

Als we naar het actuele partijstandpunt vragen, laat een woordvoerder van Vlaams Belang weten: “Wij zijn niet van mening dat nieuwe rechtspraak in de VS reden is om de abortuswetgeving bij ons te veranderen. We vinden het huidige kader verregaand genoeg en willen het dus niet wijzigen. Leugens en framing alsof we abortus volledig willen verbieden, zijn onterecht. Ons verkiezingsprogramma wordt bepaald op een congres en niet door oude en bij de haren getrokken tweetjes.”