Dankzij haar lijkt Poetin deze informatieoorlog te verliezen: wie is Avril Haines?

Amerikaanse inlichtingen spelen een opvallende rol rond de oorlog in Oekraïne. Avril Haines, de nationale inlichtingendirecteur, is de drijvende kracht achter deze nieuwe aanpak.

Normaal gesproken houden spionagediensten hun informatie het liefst geheim. Maar al voor de Russische inval maakten Amerikaanse veiligheidsdiensten gedetailleerde inlichtingen over de dreigende invasie openbaar. En ook nu, tijdens de oorlog, blijven de diensten gegevens naar buiten brengen. Ze proberen hiermee Russische desinformatie voor te zijn of te pareren, en de steun voor Oekraïne op peil te houden.

Zo meldde het Witte Huis vorige week dat uit inlichtingen blijkt dat de Russische president Vladimir Poetin door zijn medewerkers wordt misleid over de slecht lopende operatie. “Zijn senior-adviseurs durven hem niet de waarheid te vertellen”, aldus een woordvoerder.

De drijvende kracht achter deze aanpak is Avril Haines (52), de hoogste Amerikaanse spionagechef, die toeziet op alle veiligheidsdiensten. Haines, de eerste vrouw die deze functie bekleedt, heeft een enigszins ongebruikelijke achtergrond en kreeg al in haar jeugd met tegenslag te maken. Haar moeder, Adrian Rappin, werd ernstig ziek toen ze twaalf was.

Samen met haar vader nam Haines de verzorging op zich. Omdat het gezin moeite had de medische kosten te betalen, zegden ze hun huurhuis in New York op en logeerden ze bij familieleden en vrienden. Toen ze vijftien was, overleed haar moeder.

Met een oud vliegtuigje naar Europa

Na de middelbare school ging Haines een jaar naar een judoschool in Japan, waar ze de bruine band haalde. Ze studeerde daarna kortstondig theoretische natuurkunde in Chicago, verdiende bij als automonteur en knapte samen met een vlieginstructeur een oud sportvliegtuigje op om ermee naar Europa te vliegen.

Dat avontuur werd de twee bijna fataal. Kort nadat ze waren opgestegen, begon zich ijs af te zetten op de Cessna 310 en sloegen beide motoren af. Laag zwevend over zee wisten ze op het nippertje een klein vliegveldje aan de kust van Newfoundland te bereiken waar ze veilig konden landen.

Samen met vlieginstructeur David Davighi, met wie ze trouwde, runde Haines vervolgens in een veryuppende achterbuurt van Baltimore nog een tijdje een boekwinkel annex café, vernoemd naar haar moeder: Adrian’s Book Café. Daar organiseerde Haines avondjes over erotische literatuur, waar ze zelf ook voorlas.

Pragmatische, harde werker

Pas na een studie rechten, die ze in 2001 afrondde, stortte ze zich op het openbaar bestuur. Haines verwierf de voorbije twee decennia in Washington een reputatie als een pragmatische, harde werker die machtige politici durft tegen te spreken. In 2013 schopte ze het tot onderdirecteur van de inlichtingendienst CIA.

Toen Joe Biden haar eind 2020 in de aanloop naar zijn presidentschap naar voren schoof als nationale inlichtingendirecteur klonk er de nodige kritiek, onder meer van mensenrechtenorganisaties. Zo zou Haines informatie over marteling van vermoede terroristen hebben toegedekt. Ook zou ze te laks zijn geweest bij het reguleren van liquidaties met drones en zou ze CIA’ers de hand boven het hoofd hebben gehouden die computers van een senaatscommissie hadden gehackt.

Maar haar benoeming werd goedgekeurd door de senaat en Biden zwaaide haar lof toe: “Zij is een felle pleitbezorger voor het vertellen van de waarheid”.

Een briljante stap

Haar vernieuwende Oekraïne-aanpak wordt nu door velen geprezen. Sommige bondgenoten, zoals Duitsland en Frankrijk, reageerden in eerste instantie nog sceptisch op de waarschuwingen over de invasie. Maar nu de inlichtingen behoorlijk betrouwbaar blijken en veel voorspellingen uitkomen, wordt het geroemd als een briljante stap.

“We hebben veel effect met het verstoren van hun tactieken en berekeningen”, zei CIA-directeur Bill Burns laatst in een hoorzitting in de senaat. “Volgens mij is Poetin deze informatieoorlog aan het verliezen.”