Daniël Termont Fixer Lobbyist Patron Commerçant

11 uur, dinsdagvoormiddag, Haven van Gent. In het supersonische bezoekerscentrum staan de burgemeester en de havenbaas klaar om de Britse ambassadrice te ontmoeten.

Daan Schalck, CEO van het Havenbedrijf: "Daniel, de gazet heeft mij gebeld over u. Na twintig minuten vroegen ze of ik ook iets slechts over u kon vertellen. Wel, k 'e mijn best gedaan, ze!" (bulderlach)

Daniël Termont: "'K weet et, Daan, al vier mensen hebben mij gebeld om dat te zeggen. Da ga wa geven. Ik zeg altijd, als ge slecht nieuws hebt, moet ge dat zeggen. Niemand moet zich dus inhouden." (bulderlach)

Schalck: "'K zou niet durve, Daniël, 'k zou nie durve." (bulderlach)

In die ene dialoog zit Termont volledig vervat. De man voelt zich, met een pint of coupe champagne, met kreeft of uufflakke, altijd en overal op zijn gemak. Of het nu een havenbons is of een dokwerker, feilloos vindt hij de juiste toon, het juiste accent, het juiste lolleke.

"Ik heb een zeer dik adresboek", zegt hij zelf. "Het is belangrijk de telefoonnummers en e-mailadressen van machtige mensen te kennen. Het is nog veel belangrijker die ménsen te kennen. Hoe ze denken, wat ze willen, waar ze gevoelig voor zijn. Dat kan ik meestal goed inschatten en dáár doe ik mijn voordeel mee."

Charles Michel? Een goede bekende. Paul Magnette? Een goede vriend. Elio Di Rupo? Een zeer goede vriend. "Toen hij nog premier was, heb ik hem twee of drie keer gebeld voor Gentse dossiers. Wel, die zijn in orde gekomen of Elio heeft mij zeer goed kunnen uitleggen waarom hij ze niet kon regelen."

Zijn politieke contacten stoppen niet aan de Belgische grens. In 2012 kreeg hij bij zijn eclatante herverkiezing felicitaties van Jean-Marc Ayrault. De toenmalige premier van Frankrijk is, u raadt het al, "een goede vriend". Het nummer van Dmitri Medvedev, voor zijn premier- en presidentschap van Rusland de grote baas van Gazprom, zit ook al in zijn gsm.

Energie-expert

Termont toont zich liever de joviale volksmens dan de gewiekste onderhandelaar. Al wie het wil horen, vertelt hij dat hij niet cumuleert, maar dat is de halve waarheid. Het klopt dat hij nooit in een nationaal parlement heeft gezeten. Het klopt niet dat hij enkel en alleen burgemeester is van een provinciestad. De Mariakerkenaar heeft nog steeds acht mandaten (zie kader) bij Publigas, Fluxys, het Gents Havenbedrijf, waternutsbedrijf TMVW, Finiwo en Eurocities.

Tot 2006 had hij 33 mandaten, bezoldigd en onbezoldigd. Toen hij burgemeester werd, liet hij de meeste vallen, enkel in de gassector behield hij zijn posten én zijn invloed.

"Er zijn vijf mensen in dit land die de energiesector écht kennen", zegt een energie-expert die hem goed kent, "en Termont is er daar één van."

Siegfried Bracke, Kamervoorzitter en Gents oppositielid, vertelt hoe de president van Azerbeidzjan absoluut wil dat hij het land bezoekt. "You can come with mister Daniel", blijft die maar aan Brackes mouw trekken. "Mister Daniel is a very good friend."

Wie Azerbeidzjan zegt, zegt gas. Wie gas heeft, kent Termont.

Zit er een plan of ideologie achter zijn wirwar aan mandaten? Mensen met kennis van zaken zeggen van wel. Het is zijn overtuiging dat de infrastructuur, zeker als het gaat om een natuurlijke monopolie zoals de gasbuizen, in publieke handen moet blijven. In die zin past hij perfect in het plaatje van de klassieke socialisten, net als Johan Vande Lanotte (sp.a), die altijd een vinger in de pap willen bij de grote energiebedrijven.

Op cruciale posten voor de Gentse economie zitten ook zijn vertrouwelingen. Havenbaas Daan Schalck is er het beste voorbeeld van. Hij begon onder Termonts vleugels als gewetensbezwaarde bij het waternutsbedrijf TMVW. In Termonts kielzog groeide hij mee. De twee hebben aan een scheve mondhoek genoeg om elkaar te begrijpen. Ook Ludy Modderie, nu de baas van TMVW, is al jaren zijn toetssteen.

Vermomde lof

Noch God, noch Klein Pierke kan (of durft?) een onvertogen woord over Termont te laten vallen. Mensen op sleutelposten in de haven, gas- en elektriciteitssector zijn laaiend enthousiast over de socialist. Politici van een andere kleur en gezindte willen liever niet met naam en toenaam zijn balans opmaken.

Telefoons naar André Jurrès (oud-topman Essent), André Pictoel (VREG), Ivo Van Isterdael (gasspecialist van de CREG), Johan Ballegeer (oud-ambassadeur van Brazilië en Chili), Peter Leyman (oud-CEO Volvo Cars), Stefaan Decraene (tot 2011 topman bij Dexia Bank België, nu bij BNP Paribas), Walter Peeraer (CEO Fluxys groep) en Philippe Van de Vyvere (CEO van het internationale havenimperium Sea-Invest) leverden allemaal dezelfde commentaren op. Zelfs kritiek is bij hen vermomde lof.

Dat net Philippe Van de Vyvere een journalist terugbelt, bewijst op zich al Termonts belang. De Gentse haventycoon en Vinderhouts kasteelheer is even machtig als mediaschuw. Hij belde Termont vooraf zelfs op om te vragen of hij hem mocht bewieroken.

"Daniël Termont heeft inderdaad veel macht", beaamt Van de Vyvere, "maar die wordt hem ook graag toegekend. Als havenschepen heeft hij de wereld afgedwaald om zijn haven te promoten en dat heeft wel degelijk zijn nut gehad. Natuurlijk staat hij machteloos tegenover de olieprijs of de prijs van de dollar, maar met zijn présence zal hij er alles aan doen om grote bedrijven zoals Arcelor en Volvo in Gent te houden.

"Daniël beseft zeer goed dat als hij enkel in het volkscafé zit, hij weinig kan realiseren, net zomin als hij enkel in de raden van bestuur werkt. Het is de combinatie die hem zo sterkt maakt. Als we er een project door willen krijgen, kunnen we altijd op hem rekenen. Hij is een geniaal man en een strateeg. Als hij inziet dat iets op lange termijn tewerkstelling zal opleveren, zal hij het doen. Mag ik tot slot nog zeggen dat ik echt veel respect heb voor Daniël?"

Nochtans kickt Termont niet op jaknikkers. "Daniël heeft het graag dat hij mensen kan opbellen die hem durven tegen te spreken", benadrukt een energiespecialist. "Bij alle partijen in de energiesector kent hij iemand die hem vlakaf zijn mening geeft. Dat is de sterkte van zijn netwerk. Natuurlijk neemt hij soms foute beslissingen. Maar die zijn er zeer zelden en hij zal ze ook meteen bijsturen."

Hetzelfde zegt zijn kabinetschef, Patrick Boes, al jarenlang een compagnon de route. "Het mooiste aan deze job is dat hij door jou van gedachten kan veranderen. Dat je ziet hoe hij jouw ideeën uitvoert. Daar is hij echt niet te beroerd voor."

Lobbyist

Twaalf uur, boottocht en lunch door de haven van Gent met de Britse ambassadrice Alison Rose. Wanneer hij merkt dat zijn flauwe grapjes niet meer aanslaan bij de ietwat stijve dame, opent hij meteen een andere register.

Termont laat het relaas over de nieuwe sluis Gent-Terneuzen over aan de havenbaas en zijn commercieel directeur. Hij komt pas tussenbeide als het er echt toe doet. Dan gaat zijn stem naar fluisterniveau en doet hij zaken. Een samenwerking met de Gentse universiteit? Termont zegt dat hij wel zal bellen met de rector. Een rondleiding voor Britse bedrijven? Termont blijft erop aandringen, Schalck geeft het laatste duwtje.

De Gentenaar is een fixer, al hoort hij dat woord zelf niet graag. "Ik heb geen enkel aandeel in geen enkel bedrijf", zegt hij. "Ik ben een lobbyist voor mijn stad. Ik breng mensen uit de privésector samen ter eer en meerdere glorie van Gent. Nooit voor mijn persoonlijk gewin. Ik zet ze rond de glazen tafel in mijn bureau en zorg dat de zaken vooruitgaan. Net nog zaten de schepenen, de baas van AA Gent en de baas van TMVW bij mij."

Waar hij de meeste energie uit haalt? Uit geslaagde deals. Waar hij het liefst over opschept? Over diezelfde deals. "Als iets lukt, is hij daar op een kinderlijke wijze fier op", lacht Mathias De Clercq, eerste schepen in Gent (Open Vld). "Da èk goe gedoan, blijft hij dan herhalen."

Een van de zaken waar hij het meest trots op is, is dat de gasterminal in Zeebrugge in Belgische handen kon blijven. "Ik heb toen moeten dreigen met mijn ontslag bij Publigas", vertelt hij, "en dat ik ging bekendmaken waaróm ik ontslag zou nemen. Geen enkele Waal of Vlaming wou mij volgen. Dreigen gaat mij goed af, ik heb een sterk karakter, maar ik ken mijn dossiers ook goed. Liegen doe ik nooit. Strategisch zwijgen wel."

Vooruitdenken

"Termont deinst voor niets terug", zegt Yves Vervaet, die met hem samenwerkte in de strijd om de controle over Fluxys. "Zo was hij eens toevallig in dezelfde Braziliaanse stad als topman Gérard Mestrallet. Hij is gewoon op hem afgestapt en ze hebben van alles besproken. Daar heeft hij allerlei notities van genomen, die we goed hebben kunnen gebruiken tijdens de onderhandelingen met GDF Suez."

De voormalig feestenburgemeester doet er zijn voordeel mee dat hij wordt weggezet als de joviale grappenmaker. "Termont is doelgericht en beredeneerd", zegt de Gentse schepen Filip Watteeuw (Groen). Bij de vorige verkiezingen vormden Groen en sp.a in Gent een kartel. "Hij is geen sociale naïeveling. Veel onderhandelaars onderschatten zijn enorme dossierkennis, werkkracht en inzicht."

Terwijl zij lachen, denkt hij zeven stadia verder. "Ik moet altijd zeer goed opletten als ik met hem onderhandel", moet een andere politicus toegeven. "Doe je dat niet, dan riskeer je de vreemdste verrassingen."

De socialist leerde de stiel in de straten van Mariakerke, aan de rand van de stad. "Ik ben naar school geweest tot mijn achttiende," zegt hij, "tot ik genoeg boekhouden kende om zaken te doen."

Zijn aanhoudende leer- en nieuwsgierigheid heeft hij daaraan overgehouden. "Van zijn beperkte scholing heeft hij een geweldig voordeel gemaakt", zegt een Gents gemeenteraadslid. "Hij kan ingewikkelde dossiers zeer snel tot de essentie herleiden of laten herleiden."

Eén voorbeeld: toen Termont in 1995 schepen van de Haven werd, begon hij ook meteen Spaans en Portugees te leren. Niet voor zijn plezier, Gent is de grootste Europese invoerder van Braziliaans fruitsap. Tijdens vluchten over de sinaasappelboomgaarden in gammele vliegtuigjes kwam dat Portugees hem verduveld goed van pas. "Daar kan ik pas verhalen over vertellen", lacht hij. "Schone tijden, schone tijden waren dat."

Commerçant

Een stamboomsocialist is Termont niet, hij komt uit een geslacht van ijzermarchands. "Als zoon van een middenstander in tweedehandsspullen weet ik wat commerce is", grijnst hij. "Van mijn vader heb ik geleerd alles te verkopen. Wel op een eerlijke en correcte manier. Ge ging u nooit bedrogen voelen als ge bij ons buiten ging. Ge ging misschien buiten gaan met iets dat ge niet echt nodig had, maar het diende altijd wel ergens voor."

Zijn ouders hadden niks met politiek. "Als kleine middenstanders betaalden ze niet graag belastingen", lacht hij. "Het zullen dus wel liberalen geweest zijn. Ik heb nooit armoede gekend, al had ik wel een zware jeugd. Wij leefden in de wagens, ik heb Jean-Marie Pfaff daar nog gezien, wij groeiden op tussen ruig volk. Messengevechten waren er een gewoonte."

Toen hij drie jaar was, bouwden zijn ouders 'een huis van steen'. "Mijn moeder wou absoluut vermijden dat ik gepest werd door die woonwagen."

Camion met kraan

"Het was voorzien dat ik de zaak zou overnemen op Mariakerke. Als jonge gast ging ik al mee met mijn vader en mijn grootvader naar de verkopingen. Op de Korenmarkt in Gent en de Vrijdagmarkt in Antwerpen kochten wij van alles. Ik klopte daarna de oude vuren in stukken, ik sorteerde het koper en het oud ijzer."

Op z'n achttiende had zijn vader voor hem een camion met een kraan gekocht. Het was de bedoeling dat ze samen de zaak zouden voortzetten, maar Termont begon toen als secretaris bij de jeugdclub van de Bond Moyson. "Als het niet bevalt, kun je altijd terugkomen", zei zijn vader. "Dan kunnen we samen verder werken. Doe je dat niet, dan verkoop ik over zes maanden de camion."

"Ik ben nooit teruggegaan", zegt Termont. "Of ik mijn vader daarmee heb teleurgesteld? Dat weet ik niet. Hij heeft er in elk geval nooit over gesproken.

"Mijn grootste triomf, mijn herverkiezing in 2012, heeft hij helaas niet meer kunnen meemaken. Een week ervoor is hij gestorven."

Van de Jeugdclub ging het naar de kantoren van de Bond Moyson, waar hij propagandist werd. "Nu is dat pr-verantwoordelijke", glimlacht hij. Daar leerde hij (nog beter) zijn waar verkopen en (nog steviger) onderhandelen. Van bediende bij de mutualiteit schopte hij het daar tot grote baas, daarna werd hij havenschepen, en - ten slotte - burgemeester.

Niemand, ook niet binnen zijn partij, verwachtte veel van hem na de alom gerespecteerde Frank Beke. Vandaag is hij populairder dan Beke ooit geweest is. "Ik heb het geluk gehad dat ik niet meteen op mijn 20ste of 25ste naar de toppolitiek geschoten ben", meent Termont zelf, "maar dat ik rustig heb kunnen doorgroeien. Op mijn 61ste durf ik te zeggen dat niks mij nog zenuwachtig maakt."

In al die jaren bleef zijn entourage hem trouw. Voormalig journalist Patrick Boes is al sinds mensenheugenis zijn kabinetschef. Hij gaat ook al 28 jaar met Termont op skivakantie in een Oostenrijks familiepension. Nicole Huylebroeck, zijn secretaresse, week evenmin al die tijd van zijn zijde. Enig despotisme lijkt hem vreemd. Ja, hij is veeleisend. En ja, hij wil dat ze doorwerken. "Als het niet snel genoeg gaat, heb je het geweten", luidt het.

Maar rancune? Nooit. "Als hij zich omdraait, is het al vergeten." Hoe hij de pees erop legt? "Dan zegt hij met een zielig gezicht: 'k zal ekik het zelf doen", zegt een van hen. "En dan ben je vanzelf geneigd hem te helpen."

Een voorbeeld van zijn doorgedreven pr: in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is de verkiezing tot 'World Mayor' op 3 februari geen wereldevenement. Het gaat om een verkiezing door een onlineplatform, dat gerund wordt door enkele vrijwilligers. Toch slaagde Termont erin, zelfs toen hij nog maar op de longlist stond, de aandacht naar zich toe te zuigen.

Burgervader

Die nominatie doet haast vergeten dat er ook lastige dossiers lagen in zijn muntgroene bureau in het Gentse stadhuis. Recent zijn er de juridische akkefietjes rond de Waalse Krook en het Mobiliteitsplan.

Eerder, en veel pijnlijker, was er het ontslag van politiebaas Peter De Wolf. Op 7 februari 2009 belandde de dienstwagen van De Wolf tegen een stilstaande auto. De korpschef beweerde bij hoog en bij laag dat hij niks met het ongeval te maken had: hij had zijn sleutels aan iemand anders gegeven en lag op het moment van de feiten te slapen.

De zaak leek gesloten, tot het Comité P aan de slag ging. Bleek dat De Wolf pv's had vervalst om zijn hachje te redden. Hij kreeg een schorsing, een jaar cel met uitstel, en uiteindelijk zijn ontslag.

"Peter heeft mij radicaal belogen", zegt Termont. "Hij had tegen mij gezworen dat hij niet in die auto zat. In een paar minuten heb ik toen beslist dat ik hem wel moest ontslaan. Dat was moeilijk, maar alle mensen die ik ooit heb moeten afdanken, praten nog tegen mij. Ook Peter."

Hij mag het dan minimaliseren, de C4 van De Wolf was een helse periode. "Al die hoorzittingen vielen hem zwaar", herinnert schepen De Clercq zich. "Daniel is een tank die niet te stoppen valt. Een tank met een glimlach. Wel, dat was een van de weinige momenten, zo niet het enige moment, dat ik de tank stil zag vallen."

De buurt bestuurt

Termont wordt neergezet als de tegenpool van zijn voorganger Frank Beke (sp.a). De volksmens versus de intellectueel. De doener versus de denker. Toch zit er ook hier, net zoals achter zijn kluwen aan mandaten, een breder verhaal. Een verhaal dat hij, zo zegt hij zelf, pikte van Job Cohen en Ahmed Aboutaleb, de burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam.

"Van Cohen heb ik geleerd dat je als burgemeester vooral de boel moet samenhouden." Voor Termont is dat de kern van de politiek: de boel samenhouden. Zorgen dat alle mogelijke mensen naast en met elkaar kunnen wonen.

"Van Aboutaleb heb ik 'de buurt bestuurt' overgenomen", gaat hij verder. De comités van Buurt Bestuurt in Rotterdam, die bestaan uit bewoners, bepalen samen met politie en gemeente welke problemen in hun buurt als eerste moeten worden aangepakt.

"Aboutaleb heeft wel niet de juiste stijl. (lacht) Had ík gezegd dat de allochtonen moeten oprotten, dan was ik een racist."

Participatie is het duurdere woord voor 'de boel samenhouden', en het Gentse stadsbestuur gaat er prat op dat ze daarin grossiert. Zo gingen er in de Gentse haven de afgelopen twintig jaar meer huizen plat dan in de Antwerpse, en wonen er nog steeds 7.000 mensen. Toch nam het protest er nooit een hoge vlucht, laat staan dat er een Gents equivalent bestaat voor Doel. "Ons geheim?" zegt Schalck. "Praten. En blijven praten."

Als voorbeelden dicht bij huis noemt hij Gilbert Temmerman en Piet Van Eeckhaut. Temmerman was de socialistische burgemeester voor Beke, Van Eeckhaut een eloquent en flamboyant advocaat uit het Gentse.

"Piet was echt ne kadet die zich goed kon uitdrukken", lacht Termont. "En Gilbert was correct, integer en direct. Hij kon met iedereen klappen. Hij was wel een radicale socialist en vrijzinnige. Hij weigerde zelfs een voet in de kathedraal te zetten. Ik niet. Ik verdedig de katholieken en de islamieten zo vaak dat de mensen denken dat ik een van hen ben."

De straatloper

Niemand snapt hoe Termont het volhoudt om alle mogelijke buurtfeesten, recepties en jubilea plat te lopen. Op week- én weekenddagen. "In januari waren zes nieuwjaarsrecepties op één avond geen uitzondering", zegt zijn chauffeur. Dan schudt hij handjes, placeert een woordeke, drinkt een half glas en gaat weer verder.

"Mijn moeder lijdt eronder dat ze mij weinig ziet", zegt hij zelf. "Ik probeer nu één keer in de week binnen te springen. Maar ik zeg haar ook: mama, als ge wilt dat ik twee of drie keer langs kom, dan kan ik geen burgemeester zijn. Want dan ben ik niet genoeg buiten."

Termonts politieke vijanden maken daar ook van dat hij 'het PS-model' toepast in Vlaanderen. Dat zijn nabijheid grenst aan cliëntelisme. "De PS'ers zijn ook constant dans les quartiers, bij hun mensen", luidt het. "Net als de PS heeft hij een heel tewerkstellingsapparaat rond zich gebouwd, met een compleet zelf georganiseerd en in stand gehouden middenveld. Hij heeft, naast de ziekenkas, zijn eigen zuil opgericht. Die zuil bestaat uit plaatselijke vzw'tjes die maar schimmige resultaten boeken. Nu er met de nieuwe regering veel subsidies wegvallen, is hij er als de dood voor dat dit systeem in elkaar zal klappen."

De oppositie pakt graag uit met cijfers die moeten bewijzen dat Gent het hoogste aantal ambtenaren heeft in vergelijking met andere grote Vlaamse steden. Volgens de Belfius-classificatie, de meest neutrale statistiek die er te vinden is, klopt dat ook. Cijfers uit 2012 (recentere zijn er niet) tonen aan dat Gent 22,71 ambtenaren per 1.000 inwoners kent. Antwerpen heeft er 13,66, Leuven 12,7.

Ook al heeft dat te maken met bepaalde agentschappen die wel of niet worden meegeteld, het verschil met andere Vlaamse steden is er dus wel degelijk. Binnen de meerderheid erkennen ze ook dat 'Termont er een meester in is geworden de structuren te bespelen'. Zijn internationale connecties via Eurocities maken dat hij perfect weet voor welke Europese projecten Gent in aanmerking kan komen, en hoe hij geld voor de stad kan loskrijgen.

Termont blikt dezer dagen meer terug dan vooruit. Hij zal deze rit uitzitten, daarna hoeft het niet meer. "Het begint hem de keel uit te hangen", zegt een medestander. "Hij kan de moed niet meer opbrengen om voor de honderdste keer dezelfde discussie te voeren."

Opvolging

Zijn politieke nalatenschap veiligstellen, zijn verdiensten bekendmaken, zijn opvolger kiezen, daar gaat het nu om.

Als volgende burgemeester van Gent circuleren er drie namen bij sp.a: Tom Balthazar (schepen van Stadsontwikkeling, Wonen en Openbaar Groen), Freya Van den Bossche (Vlaams Parlementslid) en Karin Temmerman (Kamerlid en voorzitster Gentse sp.a).

"Zijn aversie voor Freya duwt hem naar Balthazar", klinkt het. Elders luidt het dat Van den Bossche en Termont 'een verstandshuwelijk' hebben gesloten. De burgemeester zelf ontkent dat: "Ik heb helemaal geen aversie tegen Freya. Integendeel, wij werken goed samen."

Balthazar staat bekend om zijn werkkracht, maar mist de flair en het charisma van Termont. Zijn aantal voorkeurstemmen (5.466) was ook niet spectaculair. Ter vergelijking: Termont had er 44.561.

Van den Bossche heeft wel de uitstraling, maar zou niet hard genoeg willen werken. Derde in de pikorde is Karin Temmerman. Haar familiale banden met de vroegere burgemeester maken haar geliefd bij de oude garde van de socialisten. "Ze wordt alom gerespecteerd," luidt het, "maar communicatief scoort ze niet goed genoeg."

Als hij met pensioen is, wil de Gentse burgervader piano leren spelen en meer tijd doorbrengen met zijn moeder, zijn vrouw, zijn zus en haar kinderen. Wat vaker met hen op skivakantie, het enige moment dat hij zijn gsm uitzet en echt ontspant. Zelf heeft hij geen kinderen, omdat zijn vrouw en hij bang waren dat ze een erfelijke ziekte zouden doorgeven.

"Bij mijn vrouw kom ik al tientallen jaren thuis", zegt hij. "Ik hang mijne frak aan de kapstok en mijn problemen blijven erin zitten. Als ik al wakker lig, is het omdat ik te veel cola of koffie gedronken heb. Ooit heb ik twee nachten gewroet omdat de jongeren en de gepensioneerden van de Bond Moyson in Mariakerke ruzieden over de koffietafel. Toen heb ik beslist dat ik 's nachts nooit meer wilde wakker liggen. Na mijn pensioen zal ik hetzelfde doen. De klik maken, naar huis gaan en de politiek op de deurmat laten liggen."