Daar zijn

de Noormannen

Een dode man in een winkeletalage, een dode

vrouw in de sneeuw: in Noorwegen liggen de lijken voor het rapen. De goede thrillers blijkbaar ook.

Wie denkt dat in Noorwegen alleen vrouwen knappe thrillers schrijven - Anne Holt, Unni Lindell, Kim Småge en Karin Fossum leveren werk van topniveau - terwijl de mannen kriebeltruien zitten te breien, vergist zich. Twee nieuwe politieromans van de onvolprezen uitgeverij Signature herinneren ons eraan dat ook de Noorse heren van wanten weten. Kjell Ola Dahls Etalagemoord en Jon Michelets De diepgevroren vrouw zijn twee boeken die je niet gauw neerlegt. Dahl (°1958), psycholoog van opleiding, debuteerde in 1993 en heeft inmiddels een zestal boeken op zijn naam. In 2000 introduceerde hij zijn rechercheursduo Gunnarstranda en Frølich in Een kleine gouden ring, dat hem de Rivertonpris voor de beste Scandinavische thriller van het jaar opleverde. Hoofdinspecteur Gunnarstranda en zijn opgewekte assistent verschijnen opnieuw in De etalagemoord, een boek dat een heel sterke start neemt.

In de eerste hoofdstukken volgen we een dag - niet toevallig de laatste - in het leven van Reidar Folke Jespersen, een norse antiquair op leeftijd. We maken kennis met zijn kokette, vijfentwintig jaar jongere echtgenote en haar minnaar, zijn nogal slappe zoon en diens onaangename vrouw, zijn minnares, zijn twee broers, het echtpaar dat zijn zaak wil overnemen. Jespersen jaagt hen allemaal tegen zich in het harnas, bijna alsof hij vraagt om vermoord te worden. En jawel, de volgende ochtend wordt hij dood in de etalage van zijn winkel aangetroffen, naakt en beklad met graffiti.

Een geheimzinnige moord, een hele waslijst verdachten, familiegeheimen die teruggaan tot in de Tweede Wereldoorlog, verdachte zakelijke intriges, overspel en chantage: Kjell Olla Dahl geeft zichzelf alle ingrediënten om een boeiende politieroman te brouwen die meer in de Angelsaksische dan in de Scandinavische traditie past. Zijn sympathieke, menselijke politieduo werkt zich met vallen en opstaan door een ingewikkelde maar altijd geloofwaardige intrige, die keurig wordt afgerond. Elk personage, belangrijk of niet, roept vragen op en is interessant, helemaal zoals het hoort. Kortom, een klassieke thriller, degelijk en met voldoende diepgang. Vakwerk, noemen we dat.

Ook Jon Michelet is een echte vakman, nog meer zelfs dan zijn collega Dahl. Michelet (°1944) ging na de middelbare school varen, studeerde later journalistiek en begon te schrijven, maar onderbrak zijn loopbaan om twee jaar als bouwvakker te werken. Nadat hij de pen weer had opgenomen bracht hij het in 1997 eventjes tot hoofdredacteur van de Noorse communistische krant Klassenkampfen, waar hij alweer vertrokken is om zich volledig aan zijn boeken te wijden.

In Scandinavië zijn een dertigtal romans van Michelet verschenen en is hij vooral bekend om zijn reeks met Vilhelm Thygesen in de hoofdrol. Thygesen is een man met een verleden. In de eerste boeken is hij politieman maar brengen zijn linkse ideeën hem in conflict met het gezag. Hij gaat weg bij de politie, studeert rechten, werkt als advocaat, wordt beschuldigd van de moord op een neonazi, schoolt zich om tot privé-detective, geraakt aan de drank... Een bewogen leven, met Michelet als ironische chroniqueur.

In De diepgevroren vrouw, Michelets laatste boek met Thygesen in de hoofdrol en het eerste dat in het Nederlands is vertaald, vinden we de antiheld terug in het chique maar vervallen huis in een dure wijk van Oslo dat hij heeft geërfd. Hij is nu 62 en leeft van de bijstand: een nobele loser die zijn illusies kwijt is maar wel vrede met zichzelf heeft gevonden. Vrede die verstoord wordt wanneer hij op een winterochtend het bevroren lijk van een vrouw in zijn tuin vindt. Aangezien hij nog altijd op de zwarte lijst van de politie staat, is hij natuurlijk verdachte nummer één...

Thygesen is slechts een van de centrale figuren van deze sterk geschreven roman. Michelet wijkt af van de traditionele verhaalstructuur en verdeelt zijn boek in episodes die soms nauwelijks verband met elkaar lijken te houden. Hij schrijft erg filmisch, met goed opgebouwde scènes waarin overtuigende personages met elkaar worden geconfronteerd. Ook wanneer de afloop van een episode voorspelbaar is - Michelet gebruikt geen trucs - verslapt de spanning niet, dankzij knappe dialogen, een sterke sfeer en een scherpe portrettering van figuren als Kykke, een eenogige kolos van een motard, Banzai Boy, een niet al te snugger boefje dat met een wild chantageplan zijn eigen ondergang veroorzaakt, de zachte politieman Stribolt, de harde politievrouw Vaage en natuurlijk Thygesen, de rebel die filosoof geworden is.

Jon Michelet is een onconventionele maar meesterlijke verteller die spanning, maatschappijkritiek, humor maar ook weemoed uitstekend weet te doseren. Zijn stijl, die soms aan American noir doet denken, is even persoonlijk als boeiend. Een schrijver van wie we graag meer zouden lezen.

Bart Holsters

Kjell Ola Dahl

Etalagemoord

Oorspronkelijke titel: Mannen i vinduet

Vertaald door Carla Joustra

Signature, Baarn,

383 p., 19,95 euro.

Jon Michelet De diepgevroren vrouw

Oorspronkelijke titel: Den frosne kvinnen

Vertaald door Marianne Molenaar

Signature, Baarn,

238 p., 17,50 euro.

Dahl levert een klassieke, degelijke thriller af met voldoende diepgang en Michelet toont zich een onconventionele, meesterlijke verteller met een persoonlijke en boeiende stijl