Daar is Pride Month, en daar zijn de regenbogen: steun voor lgbtq? Of platte commercie?

Juni betekent Pride Month, en dus duikt naar goede gewoonte de regenboogvlag overal op. Niet alleen in het straatbeeld, maar ook steeds vaker in de winkelrekken. Een nobele actie of een slinkse marketingtruc?

In de VS staat juni in teken van Pride. De lgbtq+-gemeenschap wil er zo de beruchte Stonewall-rellen van juni 1969, toen het in New York tot een dagenlange confrontatie kwam tussen de politie en holebi’s die genoeg hadden van hun onderdrukking. Ook in ons land is Pride Month populair, al begint die eigenlijk al in mei, met de Internationale dag tegen homofobie en transfobie.

In het straatbeeld vertaalt zich dat in regenboogvlaggen aan menig overheidsgebouw, kleurrijke projecties op monumenten en de populaire regenboogzebrapaden. Ook bedrijven blijven niet achter. Converse-schoenen, het kaartspel UNO... alle brengen ze naar aanleiding van Pride een speciale editie op de markt. Ook Lego doet mee, met de speciale veelkleurige uitgave ‘Everyone is awesome’. “Vertegenwoordiging is zo belangrijk”, aldus ontwerper Matthew Ashton, die zelf homoseksueel is.

Die alomtegenwoordigheid van de regenboogkleuren wekt bij de lgbtq+-gemeenschap echter ook wrevel op. “Voor veel bedrijven is Pride ondertussen een commerciële opportuniteit geworden”, stelt lgbtq+-activiste Fleur Pierets. “Maar een vlag uithangen in juni, of een T-shirt drukken voor de parade heeft niets van doen met lgbtq+-mensenrechten als je de rest van het jaar geen actie onderneemt.”

Rainbow-washing wordt dat ook wel genoemd. Critici opperen dat bedrijven miljarden euro’s winst maken op de kap van minderheden. In de VS verdienen bedrijven naar schatting jaarlijks 917 miljard dollar aan Pride, volgens de NGLCC (National LGBT Chamber of Commerce), zo bericht CBS News. “Op zich is dat geen probleem, mochten ze ook een deel daarvan doorsturen naar lgbtq+-organisaties. Dit gebeurt echter heel zelden”, zegt Pierets.

Dat beaamt Senne Misplon, woordvoerder van Wel Jong Niet Hetero. “Een bedrijf moet zich de vraag stellen: is het ons om winst of imago te doen? Of willen we echt iets doen voor de gemeenschap?” Dat bedrijven willen bijdragen aan visibiliteit vindt hij te gemakkelijk. “Dat was veertig jaar geleden belangrijk. Nu is dat hun taak niet meer. Bedrijven hebben geld en macht om effectief dingen te veranderen.”

Çavaria, de Vlaamse belangenverdediger voor lgbtq+’ers, is genuanceerder. Daar vinden ze elke vlag een meerwaarde. “Elk klein gebaar telt”, zegt woordvoerster Eef Heylighen. Al benadrukt ze dat het belangrijk is dat bedrijven ook intern bezig zijn met inclusiviteit. “Onze organisatie werkt hiervoor actief samen met bedrijven. Die kunnen zich laten screenen om te kijken hoe ze scoren op het vlak van diversiteit en inclusiviteit.”

Ook de Belgian Pride doet sinds vorig jaar een beroep op die ‘inclusiescan’. Merken zijn niet meer welkom op de optocht, alleen werkgevers mogen nog meedoen. Als ze de test doorstaan, tenminste. “Een merk komt louter naar de Pride om te communiceren met zijn klanten”, zei voorzitter Laurent Mallet daar vorig jaar over. “Een werkgever neemt deel aan de Pride om te tonen dat hij inclusie op de werkvloer hoog in het vaandel draagt.”

Misplon juicht dat initiatief toe: bedrijven moeten eerst voor eigen deur vegen. “Stel je personeelsbeleid en bedrijfscultuur in vraag. Bekijk met hr hoe je een veiligere werkomgeving kan creëren voor lgbtq+’ers. Stel een diversiteitsbeleid op. Maar dat klinkt natuurlijk niet zo sexy.”

“Als je toch voor een openbare campagne kiest, zorg dan dat niet je eigen product, maar de Pride of de lgbtq+-community centraal staat”, zegt Misplon. “En wordt er winst gemaakt, geef dan een substantieel percentage aan verenigingen die elke dag op de barricades staan voor de belangen van lgbtq+’ers, niet enkel tijdens Pride Month. En wees bovendien transparant over wat je geeft.”

Al zijn er ook bedrijven die wel het goede voorbeeld geven, haalt Fleur Pierets nog aan. “Zo ontwerpt Essentiel elk jaar een pride-T-shirt waarvan de opbrengst integraal naar de Antwerp Pride gaat. Bovendien heeft het modelabel ook veel queer mensen in dienst.”