NieuwsVerenigde Staten
Conservatieve meerderheid in Hooggerechtshof lijkt recht op abortus te willen beperken
Het recht op abortus in de Verenigde Staten staat opnieuw ter discussie. Het Hooggerechtshof lijkt zich te scharen achter de staat Mississippi, waar een nieuwe wet vrouwen in hun keuzevrijheid beperkt.
Voorstanders van het recht op abortus in de VS maken zich ernstig zorgen na de hoorzitting van het Amerikaanse Hooggerechtshof over een wet van de staat Mississippi. Die verbiedt abortus na vijftien weken. De lagere rechters verklaarden de wet ongrondwettelijk, maar het lijkt erop dat de conservatieve meerderheid in het Hooggerechtshof daar anders over denkt.
Ook de regering-Biden vindt dat de wet indruist tegen Roe vs. Wade, de uitspraak waarin het hof in 1973 het recht op abortus vastlegde. Volgens het ministerie van Justitie strookt de wet niet met een latere uitspraak, waarin het hof bevestigde dat vrouwen voor abortus mogen kiezen tot het moment dat de vrucht levensvatbaar is (meestal 23 tot 24 weken). Mississippi wil dat het hof Roe vs. Wade terugdraait, waarmee het recht op abortus in de hele VS op losse schroeven komt te staan. Het definitieve vonnis van het Hooggerechtshof wordt pas in juni volgend jaar verwacht.
Uit de vragen van de rechters valt op te maken dat de meerderheid mogelijk groen licht zal geven voor het beperken van de tijdslimiet, zoals in de wet van Mississippi gebeurt. Sinds president Trump de kans kreeg drie nieuwe rechters te benoemen, heeft de conservatieve vleugel met zes tegen drie veruit de meerderheid in het hof.
Foute uitspraak
Doorgaans volgen de rechters het beginsel dat ze zich houden aan eerdere uitspraken. De conservatiefste leden van het hof, Samuel Alito en Clarence Thomas, maken er echter geen geheim van dat zij vinden dat het hof zich niet aan die regel hoeft te houden, omdat Roe vs. Wade volgens hen een duidelijk foute uitspraak was. Brett Kavanaugh en Amy Coney Barrett, beiden door Trump in het hof benoemd, lieten doorschemeren dat zij Roe vs. Wade niet heilig vinden. “Er zijn omstandigheden waarin het mogelijk is een vonnis nietig te verklaren”, zei Barrett.
Kavanaugh leek begrip te hebben voor de redenering van Mississippi dat het recht op abortus niet is vastgelegd in de Amerikaanse Grondwet en dat abortus dus de staten hierover moeten beslissen. “Waarom moet het Hooggerechtshof hierover rechter spelen, in plaats van dat het Congres, de staten, het volk dit oplossen?”, vroeg hij zich af.
Voorstanders van het recht op abortus vrezen dat een situatie ontstaat waarin abortus, afhankelijk van het politieke klimaat, in de ene staat wel en de andere niet is toegestaan. “Dit is een aanval op het recht van vrouwen om over hun gezondheid te beslissen. Dat politici voor mij gaan kiezen, jaagt mij angst aan”, zei de Democratische senator Patty Murray. Nu al kennen veel staten met de Republikeinen aan de macht allerlei maatregelen die de toegang tot abortus aanzienlijk bemoeilijken.
Reputatie hof
De liberale rechters van het hof waarschuwen voor de schade die het aanzien van het hof zal oplopen als de meerderheid instemt met de abortuswet van Mississippi. Het vertrouwen in het Hooggerechtshof daalde de afgelopen jaren volgens opiniepeilingen al drastisch. Volgens rechter Sonia Sotomayor zal dat nog erger worden, als het hof, nu de conservatieven de meerderheid hebben, aan het recht op abortus morrelt.
Daarmee mikte de liberale vleugel duidelijk op de conservatieve opperrechter John Roberts, die zich vooral sinds de felomstreden benoeming van Trumps kandidaten steeds meer zorgen maakt over de reputatie van het hof als onpartijdig arbiter. Hij leek op zoek naar een tussenoplossing: Roe vs. Wade handhaven, maar ruimte bieden voor beperkingen zoals in de Mississippi-wet.
Roberts vroeg zich af wat het criterium van levensvatbaarheid te maken heeft met de keuzevrijheid voor vrouwen waarop Roe vs. Wade is gebaseerd. “Waarom zou 15 weken niet genoeg zijn?”, vroeg hij. Volgens hem zou dat vrouwen genoeg tijd geven te beslissen.
Of Roberts zich bij zijn conservatieve collega’s aansluit, staat niet vast. Een heel politiek gevoelige uitspraak wordt het zeker: enkele maanden later volgen de verkiezingen voor het Congres. Abortus zal dan ongetwijfeld voor zowel de Republikeinen als de Democraten een van de belangrijkste onderwerpen worden om hun aanhang naar de stembus te krijgen.
